شهروند| خط و نشان موافقان و مخالفان وزیر علوم برای یکدیگر پررنگ‌تر شده. استیضاح فرجی‌دانا دیگر قطعی است و در این کارزار دوسویه ظاهرا طرفین هم دیگر اِبایی از اشاره مستقیم موارد اختلاف ندارند. محمود نبویان از موافقان استیضاح وزیر و نماینده نزدیک به جبهه پایداری درباره دلایل حمایت خود از استیضاح وزیر به فارس گفته است: ما بارها این موضوع را به وزیر علوم یادآوری کردیم و از او پرسیدیم چرا کسانی چون آقایان ظریفیان، میلی‌منفرد و توفیقی را بر سر کار قرار داده‌اید که سابقه اغتشاش‌گری در سال‌های 78 و 88 در دانشگاه دارند؟
نبویان در بخش دیگری از سخنان خود مدعی شده است روالی که در چندسال اخیر در دانشگاه‌ها اجرا شد باعث شده ایران به رتبه شانزدهم علمی دنیا برسد و اگر آن روند ادامه پیدا می‌کرد طبق پیش‌بینی‌ها در‌سال 2018 به مقام چهارم دنیا می‌رسیدیم. ادعایی که البته مخالفان استیضاح و هواداران رضا فرجی‌دانا نقطه مقابل آن را مطرح می‌کنند. هواداران فرجی‌دانا در مجلس معتقدند رویه وزارت علوم در دولت سابق در موارد بسیاری برخلاف قانون بوده و ازجمله این وزارتخانه در اعطای بورسیه‌های غیرقانونی دچار تخلف شده است. در همین زمینه معاون سابق بورس و دانشجویان خارج وزارت علوم در گفت‌وگو با ایسنا از دستور وزیر وقت در مورد برخی معدل پایین‌هایی که بورسیه شده‌اند خبر داده است.
حسن مسلمی‌نایینی ضمن تأیید این‌که افرادی با معدل‌های پایین و بدون شرایط قانون بورسیه دریافت کرده‌اند، گفت: گاهی اوقات دستور از مقامات بالاتر صادر می‌شود. همان وزیری که آیین‌نامه‌ای را تصویب می‌کند ممکن است برخی افراد را که معدل پایین داشته‌اند با توجه به شرایط خاصی که خود صلاح می‌داند، شامل بورسیه‌ها کند.
افرادی وجود داشته‌اند که با معدل پایین بورسیه گرفته‌اند، اما همگی با دستور وزیر بوده است. در عین حال جعفر مهراد سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نیز در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایسنا روز گذشته اعلام کرد: با گذشت هشت ماه از سال 2014 محققان ایرانی با تولید 25هزار و 217 مقاله نمایه‌شده در اسکوپوس در رتبه پانزدهم تولید علم جهان قرار گرفته‌اند.
بازگشت بورسیه‌ها به صدر اخبار
موضوع بورسیه‌های غیرقانونی‌برخلاف خواست‌استیضاح کنندگان چند روزی است در صدر اخبار مربوط به استیضاح قرار گرفته است. مسعود میرکاظمی از نمایندگان مخالف فرجی‌دانا در اعتراض به این موضوع به فارس گفته است: چطور آقای وزیر طی یک‌سال گذشته این موارد را به مجلس گزارش نکرده تا قوه مقننه با افراد خاطی برخورد کند و امروز که طرح استیضاحش در مجلس اعلام وصول شده، موضوع بورسیه‌های غیرقانونی در دولت قبل را مطرح کرده است؟
میرکاظمی معتقد است نه‌تنها موضوع استیضاح هیچ ربطی به بورسیه‌ها ندارد بلکه وزیر تنها به دلیل سوء مدیریتش در طول یک‌سال گذشته مورد سوال قرار می‌گیرد زیرا چنان‌که این نماینده مجلس می‌گوید: «افرادی که عاشق علم بوده‌اند، کنار گذاشته شده و حذف شده‌اند.» حجت‌الله درویش‌پور از نمایندگان هوادار اصلاحات فرجی‌دانا در وزارت علوم و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اما معتقد است استیضاح‌کنندگان درنهایت از مواضع خود عقب‌نشینی خواهند کرد زیرا «اگر بخواهند تا آخر بروند مسائلی مطرح می‌شود که به مصلحت آنها نیست».
نماینده مردم ایذه در مجلس به سایت پیام نو گفته است: الان آنها (استیضاح‌کنندگان) بر سر یک دوراهی قرار دارند که باید بسنجند که کدام به نفعشان است. من فکر می‌کنم درنهایت راه اول را انتخاب می‌کنند، چون به‌هرحال اگر بحثی هم بشود بعد از مدتی این بحث‌ها فراموش می‌شوند و فروکش می‌کنند.
وی درباره فضای به‌وجود‌آمده در مجلس بعد از افشاگری درباره بورسیه‌ها هم توضیح می‌دهد: «مساله وجود نام برخی نمایندگان در لیست بورسیه‌ها را خیلی‌ها می‌دانند و حتی در مجلس هم خیلی‌ها از جزییات این نام‌ها و بورسیه‌ها مطلع هستند.
به‌هرحال الان نمایندگان نسبت به پرونده سه‌هزار بورسیه حساس‌تر از قبل شده‌اند و وزارت علوم می‌تواند از این حساسیت به نفع خود بهره ببرد.»
کفه حمایت‌ها از فرجی‌دانا سنگین‌تر می‌شود
در شرایطی که نمایندگان استیضاح‌کننده وزیر علوم بنا به گفته درویش‌پور بر سر یک دوراهی حمایت از ادامه روند استیضاح یا انصراف از آن قرار گرفته‌اند حمایت‌ها از فرجی‌دانا نیز روز‌به‌روز پررنگ‌تر می‌شود. ازجمله حجت‌الاسلام مجید انصاری معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری در این‌باره گفته است: این یک استیضاح تاریخی است و دولت تمام‌قد از آقای دکتر فرجی‌دانا حمایت خواهد کرد.
انصاری از قول رئیس‌جمهوری نقل کرده است: آقای روحانی در دولت با صراحت گفتند که امروز دیدگاه من نسبت به آقای فرجی‌دانا، نسبت به هنگامی که ایشان را انتخاب کردیم به مراتب تقویت شده است.
انصاری همچنین تأکید کرده است: با فرض آن‌که استیضاح فرجی‌دانا رأی بیاورد، گزینه بعدی قطعا کسی خواهد بود که تغییری در خط مشی وزارت علوم ایجاد نخواهد کرد.
این درحالی است که برخی از رسانه‌های منتقد دولت تلاش می‌کنند با ابهام‌آفرینی بر سر حضور رئیس‌جمهوری در جلسه استیضاح و حمایت قلبی وی از وزیر اینگونه القا کنند که به دلیل سفر رئیس‌جمهوری به استان اردبیل طبق اعلام قبلی احتمالا حسن روحانی در روز استیضاح حاضر نخواهد بود و رئیس‌جمهوری دفاع از وزیر را به معاون اول خود واگذار خواهد کرد.
حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس‌جمهوری نیز درباره استیضاح روز چهارشنبه در گفت‌وگو با ایسنا گفته است: فرصت استیضاح امکان بسیار مناسبی برای وزیر محترم فراهم می‌کند تا کلیه نمایندگان جامعه دانشگاهی و آحاد ملت در جریان میراث 8سال گذشته آموزش عالی کشور و اقدامات اصلاحی و ترمیمی در یک‌سال گذشته قرار بگیرند.
سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت نیز با ابراز شگفتی از استیضاح فرجی‌دانا گفته است: استیضاح یکی از اعضای دولت در هفته دولت جزو عجایب است. حتما وزارت علوم از رأی اکثریت نمایندگان به ابقای دکتر فرجی‌دانا بهره‌مند خواهد شد و همکاری ما با این وزارتخانه و دکتر فرجی‌دانا ادامه خواهد داشت.
در ادامه حمایت‌های چهره‌های فرهنگی و علمی کشور از فرجی‌دانا سه چهره ماندگار کشور ازجمله پرویز جبه‌دار، دکتر منوچهر ستوده و دکتر منصور نیکخواه‌بهرامی نیز با انتقاد از استیضاح وزیر علوم، تأکید کردند: با نگه داشتن افرادی مثل رضا فرجی‌دانا در راس امور می‌توانیم شاهد پیشرفت فضای علمی دانشگاه‌ها باشیم.
همچنین محسن رهامی دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها نیز از امضای طوماری توسط بیش از 1500 استاد دانشگاه برای حمایت از فرجی‌دانا خبر داده و گفته است: در یک نشست علمی با عنوان بررسی عملکرد یک‌ساله وزارت علوم عملکرد وزارت علوم دولت یازدهم با دو دولت قبلی مقایسه می‌شود تا مشخص شود اتهامات وزیر علوم ازجمله کند شدن پیشرفت علمی کشور تا چه میزان صحت دارد.
فرجي دانا آسيب‌ها را كاهش داد
| دکتر قاسم صافی‌گلپایگانی | نویسنده و استاد دانشگاه تهران |
به نظر می‌رسد در یک سال اخیر دانشگاه‌ها بنا به ویژگی‌های ذاتی و خصوصیات علمی و اخلاقی آقای دکتر فرجی‌دانا در جهت فعالیت‌ها و مدیریت‌های بهتر سوق داده شده و نگرانی‌ها از جو نامناسب سیاسی، تجارتی و امنیتی که بر اداره دانشگاه‌ها و وزارت علوم به ویژه در دوره‌های دو وزیر پیشین حاکم بوده کمتر شده است.
آقای دکتر فرجی‌دانا با وسعت نظر و تواضع و توانمندی‌ها و تجربه‌های علمی و اخلاقی مغتنم، سعی کرده‌اند به اصلاح و بهبود سیستم‌های آموزش عالی و مدیریت مناسب در ارکان آن عمل کنند و دانشگاه‌ها را تا حدودی از ورطه هلاکت در ابعاد مختلف انسانی، آموزشی، پژوهشی و رفاهی نجات دهند.
آسیبی که به دانشگاهیان و تشکیلات وزارت علوم در عرصه مدیریت در وجوه مختلف رفاهی و آموزشی و پژوهشی و تالماتی که از بازنشستگی بی‌رویه استادان و جور و جفا به منزلت ایشان و دانشجویان در دوره‌های مختلف وارد شده قابل توجه است و به هر رو باید امیدوار بود که با مساعدت و همکاری مسئولان فعلی و معاضدت اندیشمندان و دانشمندان پرهیزگار چاره‌سازی کرد و اعتماد و آبرویی در خور برای دانشگاه‌ها و ستادهای علمی و رفاهی وزارت علوم به وجود آورد.
من بارها و به موقع با نگارش مقالات و یادداشت‌هایی در مطبوعات و برای مسئولان محترم به نقش دانشگاه‌ها در کتاب‌سازی تکلفات اداری و تضییع حقوق دانشگاهیان و ملت نیازمند به دانش و محیط علمی اشاره کرده‌ام و پیوسته این تاکید را داشته‌ام که مسئولان وقت بگذارند نظرات عالمانه و خیرخواهانه سردبیران و نویسندگان و صاحبان فن و کمال را به دقت بخوانند و بشنوند و آنان را به منزله خادمان و پاسداران و باغبانان واقعی مملکت، دین و آیین ایران غیور بنگرند و عملکرد خویش را نه از چشم و ذهن خود که از چشم و نظر خرد جمعی ارز‌یابی کنند.
زیرا به قول مولانا:
آن‌چه منصب می‌کند با جاهلان
از فضیحت کی کند صد ارسلان