شماره ۵۵۰ | ۱۳۹۴ دوشنبه ۷ ارديبهشت
صفحه را ببند
دست‌گیری کم‌بضاعت‌ها در جشن ازدواج جنوب شرق ایران
می‌خواهم پسرم را زن بدهم، «بجار» می‌دهی؟

ازدواج از سنت‌های کهن اما پیچیده در فرهنگ ایرانی است. در کنار آیین‌های جذاب و فرح‌انگیز آن، گوشه‌‌هایی از این آیین تقدیس‌شده در این اقلیم، در گذر روزگار فراموش یا به کناری نهاده شده است. یاری‌رساندن به خانواده‌های کم‌توان مالی در زمان ازدواج فرزندان‌شان، ازجمله اینها به شمار می‌آید. در میان سنت‌های ازدواج بلوچ‌های ایران به این جوانان کم‌بضاعت توجهی ویژه می‌شود. براساس رسمی کهن، برای انجام جشن عروسی مقدماتی انجام می‌پذیرد که بیشتر آنها کمک‌هایی به جوانانی در آستانه ازدواج است. رسم بجار یا بجارکنگ به معنی کمک گرفتن، از رسومی مهم با کارکرد دستگیری و همنوع‌دوستی در میان بلوچ‌های ایران به شمار می‌آید. این رسم پیشینه‌ای دراز دارد که تا دهه‌های اخیر در میان همه بلوچ‌ها رایج بوده است اما در سال‌های گذشته به‌گونه‌ای بدان کمتر توجه شده است؛ برخی، دیگر آن را در شأن خود نمی‌بینند. امروزه اما بیشتر، روستاییان بلوچ بدان می‌پردازند و در میان فقیران و متمکنان گرامی داشته می‌شود. خانواده داماد مراسم بجار را به جای می‌آورند. این رسم برای گردآوری کمک نقدی یا غیرنقدی جهت برگزاری مراسم ازدواج است. مراسم ازدواج در میان بلوچ‌ها مرحله‌هایی ویژه و گوناگون دارد، از این‌رو برگزاری هر یک از مرحله‌ها با صرف هزینه‌ای هرچند مختصر انجام می‌گیرد. پدر داماد یا سرپرست او، مراسم بجار را اجرا می‌کند؛ بدین‌گونه که پدر یا سرپرست برای گردآوری کمک‌ها از خویشان و دوستان به منزل آنها می‌رود و همزمان با بجارخواهی، اهل آن خانه را از برگزاری عروسی آگاه می‌سازد. در این زمان پدر می‌گوید: «می‌خواهم پسرم را زن بدهم به من بجار بده». این جمله در زبان محلی بدین‌گونه گفته می‌شود: «[اسم داماد] لوئان سيرء بكنان بجارون بده». میزبان بدین‌ترتیب تا جایی که توان مالی‌اش اجازه دهد، بجار هدیه می‌کند. پاسداشت این رسم موجب می‌شود خانواده‌هایی که پسر دارند اما کم‌بضاعت‌اند برای برگزاری جشن ازدواج، کمتر مشکل داشته باشند. خانواده دختر هزینه‌ای برای ازدواج صرف نمی‌کنند. تهیه وسایل زندگی هم
بر عهده داماد است؛ از این‌رو کمک برای انجام جشن ازدواج، از دادن پول گرفته تا تأمین آرد، روغن، قند، شکر، هیزم و نان، می‌تواند اقدام موثری به خانواده داماد باشد. زنان بلوچ نیز سنتی همتراز بجار بر عهده دارند که ونتوکیک نام دارد. زنان خانواده داماد برای گرفتن کمک برگزاری جشن عروسی به نزد زنان فامیل و اقوام می‌روند و آنها را از ازدواج باخبر می‌کنند. آنها با پوشیدن لباس‌هایی زیبا و خوشبو این مراسم را انجام می‌دهند. پوشش دلربا و عطرآگین آنها، جشن و شادی را نوید می‌دهد. این رسم در میان زنان با لطافتی زنانه و به منظور شگون و میمنت مشارکت در برگزاری مراسم ازدواج صورت می‌گیرد. زن‌ها گویی می‌خواهند شانه به شانه مردان کمکی کنند و از طبع لطیف زنانه خود بر طراوت و رنگ و بوی مجلس عروسی چیزی بیفزایند. آنها به هر جا که می‌روند می‌گویند «امشب بيایيد  براي فلاني [نام داماد] حنا بخيسانيم یا حنا بگزنيم» كه در زبان محلي اینگونه گفته مي‌شود «بيائيت حنايء شلينين، فلانيء حنا به دستءَ ديئ». زن‌هايي كه به آنها خبر داده می‌شود برای كمك به خانواده داماد، به زنان خبررسان هدیه‌ای می‌دهند.


تعداد بازدید :  499