راضیه زرگری  | بیماری‌های قلبی عروقی درحال حاضر جزو سه علت اول مرگ‌ومیر و ناتوانی انسان در سراسر دنیا بوده و درحال تبدیل شدن به اصلی‌ترین عامل مرگ‌ومیر یا ناتوانی در اغلب کشورها است. اگرچه خطرات ناشی از بیماری‌های عفونی و مسری به دلیل ماهیت واگیری آنها سریع و قابل مشاهده است امّا عوارض ناشی از بیماری‌های مزمن مثل بیماری‌های قلبی عروقی برای بیمار و جامعه، ماندگارتر، ناتوان‌کننده‌تر و پرهزینه‌تر و در عین حال قابل پیشگیری است. امکان ایجاد بیماری‌های قلبی عروقی بعد از ۴۰ سالگی در مردان 50درصد و در زنان 40درصد است. پیش از این گفته می‌شد برخی از عوامل ایجاد و پیدایش بیماریهای قلبی عروقی مثل جنسیت، سن و نژاد و ژنتیک در بروز بیماری غیرقابل مداخله هستند و روش‌هایی برای کنترل سایر عوامل خطر قابل تغییر و در نتیجه پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی یا حداقل به تأخیر انداختن بروز آنها ارایه می‌شد، اما مطالعات اخیر نشان می‌دهد جنسیت و نژاد در بروز بیماری‌های قلبی عروقی بی‌تأثیر نیست.
 عوامل خطر بسیاری مانند دیابت، چاقی و سیگار کشیدن که به بیماری‌های قلبی عروقی گره خورده است، در علم شناخته شده‌اند. در یک مطالعه جدید از انجمن قلب آمریکا، محققان با برجسته کردن جنسیت و تفاوت نژادی در بررسی سلامت قلب و عروق دریافته‌اند که تأثیر این عوامل خطر در زنان نسبت به مردان و در سیاهپوستان نسبت به سفیدپوستان به مراتب بیشتر است.
این مطالعه جدید به بررسی جمعیت مورد مطالعه خود از نظر مواجهه با تغییرات پنج عامل عمده خطرساز قلبی عروقی پرداخت؛ این عوامل خطر که قابل اصلاح و تغییر هستند عبارتند از:  کلسترول بالا، سیگار کشیدن، فشار خون بالا، چاقی و دیابت.  مطالعه جدید نشان می‌دهد که عوامل خطرناک مانند فشار خون بالا، در ایجاد بیماری‌های قلبی عروقی تأثیر بیشتری بر زنان نسبت به مردان دارد.  
محققان این مطالعه به سرپرستی دکتر سوزان چنگ از بیمارستان زنان در بوستون، توضیح می‌دهند که  اندازه‌گیری عوامل تجمع خطر به این دلیل صورت می‌گیرد که متخصصان دریابند یک عامل خطرناک تا چه میزان در بروز بیماری در میان گروه‌ها رایج است و تا چه میزان می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد.
 دکتر چنگ در این رابطه می‌گوید: ما سال‌هاست که عوامل پر خطر سنتی و شناخته شده را در کمپین‌های بهداشت عمومی هدف قرار داده‌ایم و تلاش کردیم تا به مردم در مورد این عوامل هشدار و آگاهی دهیم.  درواقع هدف ما این بود که عملکرد خود را ارزیابی کنیم و ببینیم تا امروز چطور توانسته‌ایم عوامل تهدیدکننده سلامتی در طول زمان را شناسایی و از بروز بیماری‌های قلبی عروقی به واسطه این عوامل جلوگیری کنیم یا دست‌کم در مواقعی که بیماری به وجود آمد، تا چه میزان توانسته‌ایم اثرات سوء آن را کاهش دهیم.
براساس اعلام انجمن قلب آمریکا (AHA)، بیماری‌های قلبی قاتل شماره یک زنان محسوب می‌شوند که در هر لحظه زنان را تهدید می‌کند.  90‌درصد از کل جمعیت زنان بالغ در ایالات متحده، دارای یک یا چند عامل خطر برای ابتلا به  بیماری‌های قلبی عروقی هستند.  
از‌سال 1984، میزان مرگ‌ومیر زنان بر اثر بیماری‌های قلبی در هر‌سال بیشتر از مردان بوده است.  اگر چه از هر 31 زن در آمریکا، هر ساله یک نفر بر اثر سرطان سینه می‌میرد؛ سهم بیماری‌های قلبی به‌عنوان عامل مرگ در هر‌سال در آمریکا یک به 3 است. به عبارت دیگر از هر سه مرگ در میان زنان آمریکایی، یک مرگ به دلیل بیماری‌های قلبی عروقی رخ می‌دهد. تیم تحقیقاتی این مطالعه به منظور بررسی بیشتر چگونگی تأثیر عوامل خطر از منظر جنسیت و نژادهای مختلف، داده‌های 13‌هزار و 541 نفر را به‌عنوان گروه در معرض خطر تصلب شریان در جامعه مورد بررسی قرار داد.  
 دیابت و فشار خون بیشترین نقش
در بیماری‌های قلبی دارند
شرکت‌کنندگان در این مطالعه بین سال‌های 1987 تا 1998 تحت 4 آزمون مختلف قرار گرفتند؛ این افراد در سنین بین 52 تا 66‌سال بودند و تا پیش از زمان مطالعه سابقه بیماری قلبی عروقی نداشتند. محققان در این بررسی‌ها عوامل خطر را تعیین و محاسبه کردند که چگونه هر یک از عوامل خطر به ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی در 10‌سال آینده کمک کرده است.  
چند حقیقت پیرامون جلوگیری از بیماری‌های قلبی که در علم پزشکی به اثبات رسیده عبارتند از: ترک سیگار، حفظ فعالیت فیزیکی، مدیریت قند خون،کنترل فشار خون، کاهش کلسترول، کاهش وزن، تغذیه سالم و شناخت سابقه خانوادگی.   
 نتایج بررسی دوره‌ای شرکت کنندگان در این مطالعه نشان داد عوامل ریسکی ترکیبی برای پنج عامل عمده خطر در میان سیاهپوستان نتایج مشابه زنان داشت درحالی‌که در سفید پوستان به این شکل نبود. علاوه بر این، سهم دیابت به‌عنوان عامل خطرناک در ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی در زنان بالاتر از مردان و در سیاهپوستان در مقایسه با سفیدپوستان بیش از دو برابر بود.  در همین حال، فشار خون بالا هم زنان را نسبت به مردان و سیاه پوستان را نسبت به سفیدپوستان بیشتر تحت‌تأثیر قرار داد. با این حال محققان این مطالعه دریافتند که سهم چاقی در بروز بیمار ی‌های قلبی در همان سطحی که پیش‌بینی می‌شد، باقی ماند، به این معنی که چاقی و اضافه وزن عامل اصلی خطرناک در ابتلا به بیماری‌های قلبی محسوب نمی‌شود؛ آنها تأکید کردند که تأثیر چاقی به‌عنوان یک عامل پرخطر را می‌توانند در سال‌های بعد بررسی کنند، همین‌طور تأثیر چاقی بر دیابت که به‌عنوان یکی از عوامل اصلی بروز بیماری‌های قلبی عروقی شناخته شده قابل بررسی است.
خبر نسبتا خوبی که این مطالعه به آن رسید این بود که در سال‌های اخیر سهم سیگارکشیدن و کلسترول بالا در ایجاد بیماری‌های قلبی عروقی کاهش یافته است. با این حال، دکتر چنگ می‌گوید این نتایج نشان نمی‌دهد که  عاملی مثل استعمال سیگار کمتر خطرناک شده است بلکه نشان می‌دهد افراد کمتری به سیگار کشیدن روی آورده‌اند. او اضافه می‌کند در واقع، برای سیگاری‌های فعلی خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی به قوت خود باقی است؛ احتمالا به دلیل این‌که تمایل به سیگار کشیدن در آنها و مصرف آنها بیشتر شده است که خود عوامل خطرناک دیگر را اضافه می‌کند. محققان این مطالعه با توجه به سهم پایین‌تر کلسترول بالا، عنوان کردند که پیشرفت در هر دو موضوعِ آگاهی و درمان، ازجمله تغییر در رژیم غذایی و استاتین درمانی می‌تواند تأثیر خوبی برکاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی داشته باشد.