شهروند| نخستین قرعه استیضاح در دولت یازدهم به همت برخی اعضای جبهه پایداری، به نام رضا فرجی‌دانا، وزیر علوم افتاد. وزیر همان وزارتخانه‌ای که نمایندگان مجلس با ندادن رأی اعتماد به جعفر میلی‌منفرد، به‌عنوان اولین گزینه پیشنهادی رئیس‌جمهور، حساسیتشان را روی این وزارتخانه نشان دادند. اما با معرفی رضا فرجی‌دانا به جای میلی‌منفرد که تقریبا به لحاظ فکری و عملی، در یک رده قرار داشتند؛ پاسخی به نمایندگان در جهت اعتماد به انتخاب دولت بود. البته انتخاب جعفر میلی‌منفرد، گزینه ردشده مجلس برای وزارتخانه علوم و جعفر توفیقی، سرپرست این وزارتخانه به‌عنوان مشاوران ارشد توسط فرجی‌دانا هم تأیید انتخاب‌های رئیس دولت بود. تأییدی که از سوی نمایندگان مورد قبول قرار نگرفت و درنهایت به کارت زردی از سوی مجلس به او انجامید.
روحانی همچنان معتقد است که فرجی‌دانا فردی لایق، دانشمند، تحصیل‌کرده، مدیر و مدبر و با اخلاق است. در همین زمینه هفته گذشته پس از اعلام خبر استیضاح فرجی‌دانا در نشست هیأت دولت به دفاع از عملکرد او پرداخت و گفت که هیچ‌‌وقت در فضای دانشگاه مانند ۱۶ آذر سال گذشته، شاهد فضایی آرام و درعین‌حال بانشاط در دانشگاه‌ها نبوده‌ایم و بدون این‌که فضای تنش و درگیری وجود داشته باشد، همه تفکرات، دیدگاه‌ها و نظرات خود را مطرح کردند و این بسیار ارزشمند است و نشان‌دهنده آن است که فضای بسیار مناسبی در دانشگاه‌ها حاکم شده‌است. با این حال اما روحانی استیضاح را حق نمایندگان می‌داند ولی امیدوار است که فرجی‌دانا این‌بار با رأی اعتماد بیشتر، با قدرت به کارش ادامه دهد. البته این دفاع تنها از سوی رئیس دولت نبود و سایر اعضا و نزدیکان دولت هم به این انتخاب باور دارند و همگی در دفاع از فرجی‌دانا، پشت سر او ایستاده‌اند. در همین راستا مجید انصاری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری هم ابراز امیدواری کرد که وزیر علوم پاسخ خوبی به نمایندگان مجلس بدهد و مجددا با رأی نمایندگان به‌عنوان وزیر انتخاب شود.
حمایت فیس‌بوکی جهانگیری از فرجی‌دانا
معاون اول رئیس‌جمهور، هم در یادداشتی در صفحه شخصی خود در فیس‌بوک با اشاره به پیگیری برخی نمایندگان مجلس برای استیضاح وزیر علوم تصریح کرد: بالاخره بعد از مدت‌ها بحث و گفت‌وگو، مسأله استیضاح دکتر فرجی‌دانا وزیر علوم و تحقیقات و فناوری در مجلس اعلام وصول شد و احتمالا هفته دیگر در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد. در آخرین جلسه هیأت دولت، موضوع مطرح شد و رئیس‌جمهوری و اعضای دولت قاطعانه از برنامه‌ها و عملکرد و شخصیت دکتر فرجی‌دانا دفاع کردند.
جهانگیری نوشت: به داشتن وزیری مثل دکتر فرجی‌دانا در حوزه دانشگاهی افتخار می‌کنم. اسحاق جهانگیری در بخشی از یادداشت خود در دفاع از فرجی‌دانا آورده است که در همه جای دنیا معمولا وزیر علوم را از میان دانشمندان انتخاب می‌کنند و جامعه علمی هم او را از خود می‌دانند و برجسته بودن چهره آکادمیک در این وزارتخانه نسبت به هر معیار دیگری ارجح است. من هم وقتی به گذشته برمی‌گردم می‌بینم این آقای دکتر هم واقعا همین جوری است. در تدین و سابقه انقلابی او در مقاطع مختلف انقلاب و دفاع مقدس واقعا تردیدی نیست، اما علاوه بر آنها یک دانشمند به تمام معنا و یک استاد و محقق ممتاز در کشور است که در هرجا هم مطرح بوده انصافا سیاسی کار نکرده است ولی می‌بینیم که سرنوشت عجیبی دارد.
پاسخ‌های قانع‌کننده وزیر علوم به نمایندگان
دلایلی که نمایندگان مجلس تصمیم به استیضاح گرفتند و در متن استیضاح هم ذکر کرده‌اند عدم مواجهه درست با تحرکات سیاسی ضدانقلاب و منصوب نمودن عناصر دارای سوابق مشخص در فتنه 88 در مسئولیت‌های مهم ستادی و عدم پذیرش و سرگردانی پذیرفته‌شدگان قانونی بورسیه‌های تحصیلات تکمیلی و متأسفانه ارایه مجوز پذیرش افراد ردصلاحیت‌شده در این دوره‌ها است. اما در حاشیه دلایل ذکرشده در متن نامه استیضاح فرجی‌دانا، گمانه‌ای هم مطرح است که یکی از عوامل مهم استیضاح فرجی‌دانا افشا و پیگیری موضوع اهدای 3هزار بورسیه‌های غیرقانونی از سوی دولت قبل است که اتفاقا به‌تازگی نام برخی نمایندگان و اسامی وابستگان وزرای دولت قبل هم میان آنها مطرح شده است. البته وزیر علوم هفته گذشته در همین زمینه گزارشی به هیأت دولت ارایه کرد. و هیأت دولت هم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را موظف به دفاع کامل از حقوق مردم و ساماندهی بورس تحصیلی بر مبنای قانون و حفظ منزلت علمی دانشگاه‌ها و مقابله با تبعیض کرد. در همین راستا هم معاون تقنینی معاون پارلمانی رئیس‌جمهور، در مصاحبه‌ای با ایسنا تلویحا به این موضوع اشاره کرده و گفته است که روز استیضاح پرده‌ها می‌افتد و مسائلی برملا می‌شود تا همه مسائل برای ملت و نمایندگان روشن شود. خباز همچنین در دفاع از فرجی‌دانا، گفته است که فرجی‌دانا پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای برای نمایندگان دارد.
محمدرضاخباز با بیان این‌که احتمالا رئیس‌جمهوری هم برای دفاع از وزیر علوم در روز استیضاح در مجلس حاضر می‌شود، خاطرنشان کرد: عده‌ای از نمایندگان که در روز رأی اعتماد به وزیر علوم مخالف وی بودند اکنون طرفدار وی هستند. وی همچنین افزود: فرجی‌دانا یکی از وزرای موفق دولت است که رئیس‌جمهوری در آخرین جلسه هیأت دولت درباره ویژ‌گی‌ها و توانمندی‌های وی مطالبی را بیان کرده که همین مطالب موجب شد که تعداد زیادی از نمایندگان طرفدار وی شوند. وی همچنین افزود: در روز استیضاح پرده‌ها می‌افتد و مسائلی برملا می‌شود تا همه مسائل برای ملت و نمایندگان روشن شود. وزیر در روز استیضاح براساس آمار و ارقام نشان می‌دهد که رشد علمی کشور افزایش یافته است و ادعای مخالفان بی‌اساس است.
خباز در ادامه با بیان این‌که عده‌ای به دنبال خاموش کردن دانشگاه‌ها هستند، افزود: دانشگاه برای رشد به محیطی آرام نیاز دارد و باید بدانیم محیط آرام با محیط خاموش فرق می‌کند. وی در پایان اظهار کرد: امیدوارم نمایندگان با صحبت‌های وزیر علوم با اطلاع و بینش باز، رأی دهند تا پیش وجدان خود احساس کنند رأی آنها تخصصی و علمی و نه جناحی و سیاسی است.
هرچند که نمایندگان به عملکردهای فرجی‌دانا در وزارت علوم اشکال دارند اما اینطور به نظر می‌رسد که دفاع تمام‌قد رئیس‌جمهوری و برخی اعضای هیأت دولت از فرجی‌دانا، نشان‌دهنده این واقعیت است که رویکرد وزیر علوم و آنچه تاکنون در دانشگاه‌ها انجام داده است، کاملا در راستای سیاست‌های دولت است.
ادامه واکنش‌ها به استیضاح وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
فرجی‌دانا حقایق را بگوید
چهارشنبه 29مرداد که بیاید صحن علنی مجلس میزبان رضا فرجی‌داناست؛ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دولت روحانی که سرانجام طرح استیضاحش در مجلس اعلام وصول شد و تا پایان این هفته روشن می‌شود او همچنان وزیر می‌ماند یا این‌که رئیس‌جمهوری درست یک ماه مانده به آغاز سال تحصیلی باید به فکر سرپرست و وزیر دیگری برای وزارت علوم باشد.
اعلام وصول استیضاح وزیر علوم در مجلس پس از هفته‌ها چانه‌زنی و مذاکرات سیاسی حالا نمایندگان عمدتا تندرو اصولگرا را مقابل دولت روحانی قرار داده؛ همان نمایندگانی که پس از آن‌که تلاشهایشان برای اعمال نفوذ در انتخاب وزیر علوم به نتیجه نرسید در یک‌سال اول فعالیت دولت یازدهم از هر فرصتی برای نقد سیاست‌ها و عملکرد دولت در حوزه آموزش عالی و دانشگاه‌ها استفاده کردند و سرانجام هم وزیر را پای میز استیضاح کشاندند آن هم در شرایطی که سال تحصیلی جدید یک ماه دیگر آغاز می‌شود. حجت‌الاسلام «حسین سبحانی‌نیا»، عضو هیأت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی دیروز اعلام کرد: استیضاح وزیر در جلسه چهارشنبه این هفته برگزار می‌شود. 51نماینده‌ای که استیضاح وزیر علوم را خواستار شده‌اند در متن نامه استیضاح 4دلیل را مطرح کرده‌اند: «عدم‌پذیرش و سرگردانی پذیرفته‌شدگان قانونی بورسیه‌های تحصیلات تکمیلی»، «اعزام گروه‌های سیاسی بعضا دارای سوابق تندروی کارشناسان ارزیابی عملکرد روسای دانشگاه‌ها که زمینه ایجاد تنش را در دانشگاه‌ها فراهم کرده و تغییر شیوه انتخاب روسای دانشگاه‌ها برخلاف رویه‌های جاری شورایعالی انقلاب فرهنگی و خلاف دستور صریح ریاست محترم جمهوری»، «منصوب کردن عناصر دارای سوابق مشخص در فتنه ۸۸ در مسئولیت‌های مهم ستادی وزارتخانه و عزل اشخاص عالم، متعهد و مدیر از برخی دانشگاه‌ها و نصب افراد دارای سوابق تند افراطی به‌ویژه در مدیریت‌های میانی دانشگاه‌ها»، «عدم مواجهه درست با تحرکات سیاسی ضدانقلاب و ضدنظام برخی عناصر فعال در دانشگاه‌ها و میدان دادن به برخی نشریات دارای رویکرد ضددینی و گرایشات شدیدا قومی و تجزیه‌طلبانه یا الحادی در محیط‌های دانشگاهی و احیای برخی تشکل‌های افراطی و آشوب‌طلب.»
استیضاح وزیر علوم بعد از هفته‌ها کشمکش و در شرایطی که موضوع استیضاح پس از دیدارهای او با نمایندگان مجلس منتفی شده بود واکنش‌های زیادی داشته است. موافقان سیاست‌ها و برنامه‌های فرجی‌دانا در وزارت علوم این استیضاح را سیاسی می‌دانند و از وزیر علوم دولت روحانی می‌خواهند تا در روز استیضاح حرف‌هایش را بزند همان حرف‌های ناگفته‌ای را که در حدود یک‌سال گذشته بر زبان نیاورده و به جای گفتن همه آنها سکوت کرده است.
«سعید سهراب‌پور»، قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان با تأکید بر این‌که استیضاح وزیرعلوم از نظر من ضروری نیست، گفته: «استیضاح وزیرعلوم در آستانه سال تحصیلی جدید، آموزش عالی و فضای دانشگاه‌ها را با چالش مواجه می‌کند. هنوز تکلیف مسائل ضروری‌تر مشخص نشده است، برای مثال هنوز حکم رئیس دانشگاه صنعتی شریف صادر نشده است، البته نتیجه استیضاح مشخص نیست اما اگر استیضاح موجب تغییر وزیر شود، فضای آموزش عالی با مشکل
مواجه می‌شود.»
«حمید میرزاده»، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی هم به موضوع استضیاح فرجی‌دانا واکنش نشان داده و از او خواسته تا در روز استیضاحش از جفایی که دولت گذشته در حق دانشجویان و دانشگاهیان روا داشته، بگوید. به گفته رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، «استیضاح حق مجلس شورای اسلامی است، اما باعث تعجب است که هنوز یک‌سال از فعالیت‌های آقای فرجی‌دانا نگذشته می‌خواهند او را استیضاح کنند. دکتر فرجی‌دانا در برنامه‌هایشان بسیار موفق عمل کرده و توانسته‌اند تعامل خوبی با دانشگاه آزاد به وجود بیاورند و بسیاری از مشکلات لاینحل با همکاری وزارت علوم حل شده است. نباید دانشگاه‌ها را از مدیران توانمندی همچون این افراد محروم کرد. مجلس فرصت بیشتری برای ایشان قائل شود تا برنامه‌هایشان را اجرایی کنند.»
«محمد صارمی»، عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها هم از وزیر خواست واقعیت‌ها را به مردم بگوید. او به «ایلنا» گفت: «مصرانه از فرجی‌دانا می‌خواهم در جلسه استیضاح واقعیت‌ها را با مردم درمیان بگذارد و مطمئن باشد در صورت پیگیری برای تحقق برنامه‌های وزارت علوم که براساس آن برنامه‌ها از مجلس رأی اعتماد گرفته است، از حمایت‌های اکثر قریب به اتفاق دانشگاهیان برخوردار خواهد شد.»
به گفته او بررسی مطالبات و خواسته‌های نمایندگان خواهان استیضاح در یک ماه اخیر بیانگر آن است که این استیضاح بیش از آن‌که راجع‌به برنامه‌ها و عملکرد وزارتخانه باشد، سیاسی است و با هدف ممانعت از برملا شدن تخلفات و قانون‌شکنی‌های متعدد حاکمان بر وزارت علوم در 8سال فعالیت در فضای امنیتی دارد. او می‌گوید: «با کمال تعجب ملاحظه شد مثلا به جای حمایت از ورود این وزارتخانه به بحث بورسیه‌های غیرقانونی دکترا در دولت‌های نهم و دهم، شمشیر مبارزه با وزیر را از نیام بیرون کشیده و بی‌محابا وی را آماج حملات خود قرار داده‌اند. سیاسی بودن این اقدام بهت‌برانگیز آن‌قدر واضح است که حتی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس که خود در زمان رأی اعتماد در مخالفت با فرجی‌دانا نطق کرده بود، طرح استیضاح او را سیاسی و جناحی خواند.»
صارمی با بیان این‌که عملکرد یک‌سال گذشته فرجی‌دانا و همکاران وی به‌رغم کارشکنی‌ها و مخالفت‌های بی‌سابقه با برنامه‌ها و اقدامات مثبت وزارتخانه در مجموع قابل قبول بوده و مورد حمایت دانشگاهیان است، گفت: البته تغییرات صورت گرفته در سطح حداقل انتظارات جامعه دانشگاهی بوده و به هیچ‌وجه منطبق با سطح انتظارات دانشگاه نیست.
از نگاه مصطفی شریف هم «دانشگاهیان خواستار روشن شدن حقایق در وزارت علوم دولت گذشته و رسیدگی به آنها هستند» این عضو هیأت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است؛ استیضاح دکتر فرجی‌دانا باعث بلاتکلیفی و از هم پاشیدن برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت وزارت علوم خواهد شد.
شریف دیروز با اشاره به اعلام وصول استیضاح وزیر علوم در مجلس شورای اسلامی به «ایلنا» گفته: «با توجه به این‌که پیش از این دو وزیر پیشنهادی برای وزارت علوم نیز موفق به گرفتن رأی اعتماد از مجلس نشده بودند و این وزارتخانه با سرپرست اداره می‌شد، استیضاح وزیر علوم قطعا تأثیر مطلوبی در وضع دانشگاه‌ها نخواهد داشت، زیرا دوباره ثبات مدیریتی در این وزارتخانه به چالش کشیده می‌شود.»
این استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايی خاطرنشان کرد: در دوره گذشته یک‌سری اتفاقات افتاد که هیچ‌کس نمی‌تواند آنها را انکار کند، از همین‌رو هم نمایندگان و هم دانشگاهیان خواستار رسیدگی به این اتفاقات و روشن شدن حقایق هستند. دانشگاهیان نیز خواهان این هستند که تکلیفشان مشخص شود و در این‌جا به هیچ عنوان بحث افشاگری و حب و بغض مطرح نیست بلکه مسأله مهم بر سر مصالح ملی است.
شریف با تأکید بر این‌که قانون باید سرلوحه کار همگان قرار گیرد، یادآور شد: یک عده از دانشجویان درگذشته به ناحق با عنوان ستاره‌دار یا هر شکل دیگری از دانشگاه اخراج شدند و حق این بوده که به جایگاه اصلی خود برگردانده شوند، البته ممکن است موارد جزیی هم وجود داشته باشد که خلاف این باشد، اما بحث ما روی این موارد نیست. بحث ما بر سر دانشجویانی است که به ناحق از دانشگاه اخراج شدند و من فکر نمی‌کنم نماینده‌ای که مصالح کشور را در نظر داشته باشد، نسبت به برگرداندن آنها به دانشگاه معترض باشد.