[عبدالباسط انصاری] عصر روز پنجشنبه بود که ارتش سوریه در بیانیه‌ای عقب نشینی از شهر استراتژیک حماه را اعلام کرد و افزود برای حفظ جان غیرنظامیان، واحدهای خود را به خارج شهر منتقل خواهد کرد اما به تلاش برای بازپس‌گیری این شهر و دیگر مناطق از چنگ تروریست‌ها ادامه خواهد داد. ساعاتی بعد و در اوایل شامگاه پنجشنبه با انتشار ویدئوهایی از حضور تروریست‌ها در نقاط مختلف شهر حماه، سقوط این شهر رسما تأیید شد تا نگرانی از وضعیت میدانی سوریه افزایش یابد. پس از کنترل حماه توسط تروریست‌ها، شهرهای مهم دیگری در شرق این منطقه ازجمله سلمیه و عقیربات نیز به‌دست تروریست‌ها افتاد تا سقوط کامل این منطقه قطعی شود. غروب پنجشنبه ابومحمد الجولانی سرکرده گروهک تروریستی تحریرالشام در ویدئویی با تبریک پیروزی نیروهای خود در حماه از برنامه‌ریزی برای حمله به حمص، درعا و مناطق دیگری از سوریه سخن گفت. وی در گفتگو با سی ان ان در حالی که سعی داشت چهره ای دموکرات از خود نشان دهد از براندازی دولت سوریه و تشکیل دولت و مجلس ملی سخن گفت! در حالی خبرها از تشکیل خطوط دفاعی در حمص از سوی ارتش سوریه حکایت دارد که تصاویری از خروج شهروندان غیرنظامی ساکن حمص بر نگرانی از اوضاع داخلی سوریه افزوده است. در ادامه نگاهی به آخرین تحولات سوریه و تجزیه و تحلیل فتنه تکفیری‌ها با حمایت غرب، اسرائیل و ترکیه؛ از منظر کارشناسان و تحلیل‌گران خواهیم داشت:
سقوط حماه چگونه رخ داد؟
از روز چهارشنبه خبرهای نگران کننده‌ای درباره پیشروی تروریست‌ها به سمت حماه در حال انتشار بود. صبح چهارشنبه گروه‌های تکفیری با حرکت به سمت قله المدیق در استان حماه زنگ خطر سقوط این شهر و تسلط بر کل حماه را به صدا درآوردند. حوالی ظهر بود که خبرهایی از سقوط پادگان سروج در شمال حماه منتشر شد. اندکی بعد خبر شهادت سرتیپ وائل محمد سعید در حمله پهپادی تروریست‌ها در محور حماه در تضعیف روحیه نیروهای سوری تأثیر بالایی داشت. سعید از فرماندهان ارشد ارتش بود که در نبردهای اخیر و مقاومت در برابر تروریست‌ها نقش مهمی داشت. با تداوم درگیری‌ها در مناطقی چون بریدیج در ریف حماه، پادگاه سکاف در شرق این منطقه، شهرک الصان در شمال شرق حماه و چندین روستا در شرق و غرب حماه در شب چهارشنبه و صبح پنجشنبه در نهایت، ارتش سوریه به عقب نشینی از این منطقه پرداخت تا سقوط حماه به‌عنوان چهارمین منطقه پر جمعیت سوریه تکمیل شود.
بیانیه ارتش سوریه درباره وضعیت حماه و علل عقب نشینی
ارتش سوریه صبح جمعه به صدور بیانیه‌ای درباره عقب نشینی از حماه و شرایط این منطقه پرداخت. این بیانیه توسط علی محمود عباس وزیر دفاع و معاون کل فرماندهی ارتش سوریه قرائت شد و در آن آمده است: «گروه‌های تروریستی که از شیوه جنگ چریکی استفاده می‌کنند و نیروهای مسلح ما مجبور به استفاده از شیوه‌های مناسب در نبرد شامل جنگ و گریز، پیشروی و عقب نشینی از برخی مواضع خاص، هستند؛ به‌ویژه که این گروه‌های تکفیری مورد حمایت کشورهای منطقه‌ای و بین‌المللی هستند و از حمایت نظامی و لجستیکی آنها برخوردارند... آنچه در حماه رخ داده، یک اقدام تاکتیکی موقت است... ارتش در بازگردانیدن امنیت در مناطقی که تروریست‌ها آن‌را اشغال کرده‌اند از هیچ اقدامی فروگذاری نخواهد کرد.»
هلاکت 300تروریست در روز پنجشنبه
در حالی پیشروی نگران‌کننده تروریست‌ها در مناطق مختلف سوریه سبب تعجب تحلیل‌گران شد که حملات هوایی مشترک ارتش سوریه با همراهی روس‌ها همچنان تلفات بالایی از تروریست‌ها می‌گیرد هر چند بنا به‌گفته تحلیل‌گران به‌علت پشتیبانی سنگین از تکفیری‌ها، موازنه نبرد از طریق حملات هوایی تاکنون به نفع ارتش سوریه به هم نخورده است. تسنیم درباره حملات روز پنجشنبه علیه تروریست‌ها نوشت: «اولیگ اگناسیوک معاون رئیس مرکز روسیه در سوریه، اعلام کرد که نیروی هوایی روسیه و سوریه در حملات خود 300 تروریست را در استان‌های ادلب، حلب و حماه به هلاکت رسانده‌اند. در این حملات 9 سامانه موشک‌انداز، 7 تانک، 28 خودروی زرهی رزمی، 14 خودروی نظامی و یک مرکز فرماندهی، یک انبار مهمات و یک انبار پهپاد، منهدم شدند.»
حمایت قاطع محور مقاومت از سوریه
علاوه بر سفرهای منطقه‌ای عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان و رایزنی او با سران کشورهای منطقه، السودانی نخست‌وزیر عراق به تازگی عنوان کرده است تماشاچی تحولات سوریه نخواهیم بود. افزون بر آن شیخ نعیم قاسم دبیرکل حزب‌الله لبنان شامگاه پنجشنبه در سخنرانی خود به وقایع سوریه پرداخت و صراحتا عنوان کرد در خنثی کردن اهداف تجاوز تکفیری‌ها به سوریه در کنار مردم و دولت این کشور خواهیم بود. جعفر الحسینی سخنگوی کتائب حزب‌الله عراق نیز در پیامی خطاب به تروریست‌های سوریه گفته است: شما بوزینه‌های صهیونیست‌ها می‌دانید که اگر ما وارد سوریه شویم چه بلایی به سرتان خواهد آمد. ما در این مورد تصمیم‌گیری خواهیم کرد. انتشار تصاویری از شیخ اکرم الکعبی دبیرکل جنبش نجبای عراق در حرم حضرت زینب توسط کانال‌های همسو با مقاومت نیز نشان می‌دهد که وی احتمالا به همراه تعدادی نیرو درصدد کمک به دولت سوریه در برابر تروریست‌هاست. فالح الفیاض رئیس سازمان حشدالشعبی نیز روز جمعه با تأکید بر پیوند خوردن امنیت سوریه و عراق بیان کرد: «گروه‌های تروریستی امروز نیز همان نام‌هایی را دارند که ما پیشتر تحت همین نام‌ها با آنها می‌جنگیدیم. نمی‌توانیم وقتی که گروه‌های تروریستی تحت حمایت بیگانگان و غربی‌ها سوریه را کنترل می‌کنند، چشم‌هایمان را ببندیم.»
الجولانی خطاب به عراق: دخالت نکنید
الجولانی سرکرده تروریست‌های سوریه در حالی وقیحانه خطاب به نخست‌وزیر عراق خواستار عدم‌مداخله این کشور شده است که فتنه تکفیری‌ها همواره معطوف به تصرف سوریه و عراق بوده است. وی خطاب به نخست وزیر عراق که گفته بود تماشاچی تحولات سوریه نخواهیم بود، وقیحانه عنوان کرد: « درخصوص نگرانی و توهمات برخی سیاستمداران عراقی درباره سرایت تحولات سوریه به عراق، من قاطعانه اعلام می‌کنم که این مسئله ۱۰۰ درصد اشتباه است...»
برنامه تروریست‌ها برای تصرف حمص و دمشق
مطابق اعلام جولانی و دیگر تروریست‌ها برنامه اصلی تحریرالشام پس از تصرف حماه، حمله به حمص و سپس دمشق است. اساسا حساسیت بالای حماه به‌علت این است که دروازه ورود به حمص است و زمینه را برای سلطه تروریست‌ها بر غرب و شمال غرب سوریه را تکمیل می‌کند. شامگاه پنجشنبه اما استانداری حمص از آمادگی برای برای حفظ امنیت این استان سخن گفت. »
کمک اسرائیل به تکفیری ها
صبح جمعه رژیم صهیونیستی نیز با بمباران گذرگاه مرزی الجوسیه میان سوریه و لبنان به نوعی در حمایت از تروریست‌ها وارد شد. فارس در این‌باره نوشت: «به‌دنبال حمله جنگنده‌های اسرائیلی به گذرگاه مرزی «الجوسیه» در شرق لبنان فعلا امکان استفاده از این گذرگاه وجود ندارد.المیادین اشاره کرد این دومین بار است که ارتش اسرائیل این گذرگاه مرزی را طی چند ماه گذشته بمباران می‌کند.»
آخرین تحولات میدانی در حمص/تحرکات تروریست ها در لاذقیه و درعا
بررسی تحولات میدانی در روز جمعه نشان می‌دهد از حوالی ظهر این روز تروریست‌ها فشار برای شکست خطوط دفاعی ارتش سوریه از شمال و شمال غرب این کشور را تشدید کرده و تمرکز گسترده‌ای بر تصرف منطقه الوعر در حمص داشتند و تصاویر منتشر شده در کانال‌های خبری از حملات زمینی و هوایی تروریست‌ها با استفاده از بالگرهای تهاجمی در الوعر حکایت داشت. از سوی دیگر پدافند هوایی سوریه بسیاری از حملات پهپادی در حریم هوایی حمص را از صبح جمعه دفع کرد. بعد از ظهر جمعه خبرهایی در رابطه با عقب نشینی کامل ارتش سوریه از حمص انتشار یافت که توسط ارتش سوریه تکذیب شد. هر چند مشرق نیوز از رسیدن تروریست‌ها به مناطق الرستن و تلبسیه در دروازه ورودی حمص خبر داد. علاوه بر این کانال تحولات منطقه نیز از تحرک تروریست های ترکستانی در ر لاذقیه خبر داده که با توجه به شرایط کنونی میدانی خطرناک است. همچنین خبرها از سقوط شهرهای طفس و داعل در استان درعا حکایت داشت.
وقاحت حامیان ترکیه‌ای تروریست ها
احمد داوود اوغلو نخست‌وزیر سابق ترکیه و از متحدان سیاسی اردوغان از ضرورت تشکیل اداره غیرنظامی در حلب و ایضا جلب حمایت کردهای سوریه سخن گفت چرا که بنا به ادعای او آنان حامیان ترکیه هستند. اومر چلیک سخنگوی حزب عدالت و توسعه نیز مدعی شد ترکیه علاقه‌ای به حضور سازمان تروریستی در مرزهای خود ندارد و دولت سوریه با نیروهای پ.ک.ک برای مقابله با ترکیه متحد شده است. این در حالی است که صالح مسلم از سران پ.ک.ک شاخه سوریه در گفت‌وگو با العربیه از آمادگی برای همراهی با تروریست‌های تحریرالشام خبر داده است.
اردوغان: امیدوارم مخالفان به راحتی به سمت دمشق بروند
اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه روز جمعه پس از شرکت در مراسم نماز به خبرنگاران گفت: «آرزو می‌کنم پیشروی نیروهای ضد‌رژیم پس از حلب، ادلب و حماه به سمت دمشق بدون حوادث یا فجایع ادامه یابد...ما از بشار اسد درخواست کردیم و گفتیم بیایید آینده سوریه را با هم تعیین کنیم. متأسفانه پاسخ مثبتی دریافت نکردیم.»
علیرضا تقوی نیا کارشناس مسائل منطقه در گفت‌وگو با شهروند عنوان کرد
ترکیه به دنبال تصرف شمال سوریه ، موصل و کرکوک است
علیرضا تقوی نیا کارشناس مسائل منطقه در گفت‌وگو با شهروند درباره سقوط حماه و آخرین تحولات سوریه گفت: «حماه چهارمین شهر بزرگ سوریه است که در آن اسلامگرایان سنی، پایگاه مردمی و بافت جمعیتی قوی‌ای دارند. این شهر بیشتر در حوزه کشاورزی شناخته شده است اما اهمیت آن از جنبه روانی و اینکه دروازه ورود حمص است بالاست. حماه از طریق اتوبان
ام.پنج دروازه حمص است، هر چند ارزش استراتژیک حمص را ندارد. از طرف دیگر حماه مسیری هم به سمت اثریا دارد که اهمیت آن را افزایش داده است چرا که هم مسیر اصلی به سمت حلب از این منطقه است و هم مسیری منتهی به شرق و شمال شرق دارد. پس از آن نیز، اثریا به خناصر و حومه جنوبی حلب می‌رسد. لذا از جنبه‌های مختلف، سقوط حماه مهم است».
سقوط حمص سخت است، هرچند بعید هم نیست
تقوی نیا درباره حرکت تروریست ها به سمت حمص و احتمال سقوط این منطقه نیز گفت: «من فکر نمی‌کنم سقوط حمص به راحتی ممکن باشد چرا که یگان‌های گارد ریاست‌جمهوری سوریه، حزب‌الله لبنان و نیروهای ماهر اسد در این منطقه حاضرند. سقوط حمص به‌معنای پایان حاکمیت سوریه بر غرب این کشور خواهد بود و استان‌های غربی چون لاذقیه و طرسوس نیز بعید است با سقوط حمص، حفظ شوند. سقوط حمص به راحتی ممکن نیست اما متأسفانه دومینوی فروپاشی‌ها سبب می‌شود این مسئله خیلی هم دور از ذهن نباشد.»
پروژه آمریکا-اسرائیل-اوکراین-ترکیه در سوریه
این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به نقش مربع آمریکا-اسرائیل-ترکیه و اوکراین در بر هم زدن سوریه افزود: «هر کدام از اضلاع این مربع در فتنه تکفیری‌های سوریه نقش دارند. من معتقدم اتفاقی که در سوریه در حال رخ دادن است یک بازی غربی است با عاملیت ترکیه. یعنی ترکیه با پشتیبانی و طراحی آمریکا این توافق را انجام داده که کنترل سوریه را به‌دست بگیرد و نقش ایران را در سوریه ابتدا کاهش دهد، سپس از بین ببرد و سپس زمینه را برای از بین بردن توان نظامی حزب‌الله لبنان فراهم کند. در این میان، هم اسرائیل از این طرح منتفع خواهد شد، هم ترک‌ها و هم آمریکا. یکی از اهداف این طرح نیز کاهش نقش و جایگاه استراتژیک ایران است. بنابراین یک بازی برد-برد توسط این کشورها در سوریه طراحی شده است. علاوه بر این، اوکراین نیز در این طرح دخیل است. اپراتورهای اوکراینی در سوریه حاضرند، بسیاری از نیروهای پهپادی تروریست‌ها در اوکراین آموزش دیده‌اند و اوکراین هم برای درگیر کردن روسیه در حال دخالت در سوریه و تقویت تکفیری‌ها است.»
هدف اصلی ترکیه؛ بر هم زدن ژئوپلیتیک منطقه
تقوی نیا در پاسخ به سؤالی درباره برنامه‌ریزی ترکیه برای بر هم زدن ژئوپلیتیک منطقه نیز عنوان کرد: «ترکیه در حقیقت به‌دنبال تجزیه سوریه است و قصد دارد حلب و دیگر مناطق شمالی را به ترکیه منضم و الحاق کند و سپس به سراغ موصل و کرکوک در عراق برود و پازل وسیعی برای تغییرات ژئوپلیتیکی ادامه دار در منطقه تدارک دیده است. لذا عراق نیز در این خصوص احساس خطر جدی می‌کند و قطعا نسبت به تحولات سوریه بی‌تفاوت نخواهد بود.»
روس‌ها آنچنان که باید در سوریه قوی ظاهر نشده اند
تقوی نیا درباره نقش روسیه در تحولات سوریه نیز تأکید کرد: «نکته مهم درباره تحرکات روسیه این است که روس‌ها در این بحران نسبتا ضعیف ظاهر شده اند؛ دلیل این ضعف را نمی‌توان دقیق عنوان کرد اما انتظار از روس‌ها بیشتر بود. اینکه آیا در پشت صحنه معامله‌ای صورت گرفته یا نه مشخص نیست. ممکن است روسیه با آمریکا تا قبل از روی کار آمدن دولت ترامپ، معامله کرده باشد تا در ازای امتیاز گرفتن در اوکراین، از سوریه دست بردارد، اما اینها صرفا احتمالات است. اما به‌طور کلی روس‌ها یا به‌دلیل ضعف توان به واسطه درگیری در جبهه اوکراین و یا وجود معامله‌ای در پشت پرده، پشتیبانی لازم را از سوریه نشان نداده و در سرکوب تروریست‌ها نقش قوی و مؤثری ایفا نکرده‌اند.»
سوریه خط قرمز مقاومت است و رویکرد قبلی در حمایت از آن ادامه خواهد یافت
این کارشناس تحولات منطقه در پایان درباره اینکه رویکرد کلی محور مقاومت در مواجهه با بحران سوریه چیست و تابع چه فاکتورهایی است، یادآور شد: «رویکرد محور مقاومت تغییر نکرده است و سوریه باید به هر قیمتی حفظ شود؛ عراق و حزب‌الله به ارتش سوریه کمک می‌کنند که شاید رسمی اعلام نشده باشد. حمص خط قرمز لبنان است و اگر سقوط کند مسیر پشتیبانی از حزب‌الله لبنان هم بسته می‌شود. لذا برای حزب‌الله هم مقاومت در سوریه بسیار اهمیت دارد. بر همین اساس رویکرد محور مقاومت از ایران تا عراق و لبنان تغییری نکرده است ولی در شرایط فعلی نیروهای مقاومت کمی غافلگیر شده‌اند و تا بازیابی توان و نیروها برای انسجام در جبهه مقاومت در برابر تروریست‌ها به کمی زمان نیاز دارند.»