[ ملیحه محمودخواه] روند رو به رشد جمعیت کشور ایجاب می‌کند که تولیدات غذایی نیز متناسب با نیاز کشور افزایش پیدا کند. امروزه اهمیت تولید گوشت سفید بر کسی پوشیده نیست. این در حالی است که سال‌ها قبل تولید مرغ به معضلی در کشور تبدیل شده بود. نبود نهاده‌ها، نوسان قیمت مرغ و عدم‌تولید منظم این ماده پروتئینی سبب شده بود مردم برای تهیه مرغ با چالش روبه‌رو شوند. اما در دو سال گذشته برنامه‌ریزی‌های مدون در این بخش سبب شده که نه‌تنها در تولید مرغ به‌خودکفایی برسیم و بازار داخلی را اشباع کنیم، بلکه با برنامه‌ریزی در حوزه صادرات، این ماده پروتئینی را به کشورهای اطراف نیز صادر کنیم. این در حالی است مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی گفته از یک سال پیش تاکنون تولید گوشت مرغ در کشور از ثبات برخوردار بوده و روی ریل صادرات نیز قرار گرفته است.
علی ابراهیمی توضیح داده که در یک سال گذشته میزان تولید و قیمت گوشت مرغ در کشور فاقد نوسان بوده و این امر بیشتر به برنامه‌ریزی در ابتدای سال گذشته، رفع نواقص، همت مثال‌زدنی تولیدکنندگان و مواردی از این دست مربوط می‌شود.
وی به این موضوع نیز اشاره کرده که خوشبختانه در زمان حاضر نه‌تنها نیاز کشور به گوشت مرغ در حال تأمین است، بلکه از ابتدای امسال تولید گوشت مرغ مازاد بر مصرف جامعه، روی ریل صادرات هم قرار گرفته است.
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران بر این نکته تأکید داشته که اواخر سال ۱۴۰۱ و ابتدای سال ۱۴۰۲ در زمینه تأمین نهادههای مهمی مثل جوجه یک‌روزه و کنجاله سویا مشکل جدی پیش آمد، اما با تغییر جهتی که در برنامه‌ریزی انجام دادند این مشکلات رفع شد.
مشکل نهاده‌ها برطرف شده است
هم‌اکنون نه در مورد کنجاله سویا نه در مورد جوجه یک‌روزه و نه در مورد دانه ذرت هیچ مشکلی در کشور وجود ندارد.
ابراهیمی بر این موضوع نیز تأکید می‌کند که خوشبختانه تا چند ماه آینده موارد لازم به میزان کافی ذخیره شده و تولیدکنندگان برای تأمین نهادههای تولید مشکلی ندارند.
وی با تأکید بر اینکه سال گذشته از اواخر مرداد تا اواخر مهر تولید مرغ سر به سر شد و از آبان میزان تولید نسبت به میزان مصرف فزونی گرفت خاطرنشان می‌کند: « در دی و بهمن جوجه‌ریزی از ۱۵۳ میلیون قطعه در ماه فراتر رفت که این عدد در تاریخ مرغداری کشور تکرار نشده است. هم‌اکنون ارزان‌ترین پروتئینی که در کشور در دسترس همگان است گوشت مرغ و تخم‌مرغ است. از یک سال گذشته گوشت مرغ و بعد تخم‌مرغ دو منبع اصلی پروتئین در ارزان‌ترین قیمت خود هم نسبت به کالا‌های مشابه هم نسبت به قیمت در کشورهای همسایه قرار دارند. »
ابراهیمی معتقد است در شرایط کنونی که تولید از مصرف جلو افتاده، تولیدکنندگان در مرز سربه سر یا ضرر قرار دارند و به همین‌خاطر تلاش بر اینکه بازاری در خارج کشور برای فروش مازاد مرغ تولید داخل پیدا شود، متمرکز است.
وی عنوان می‌کند: «صادرات ویژگی‌های خاصی دارد؛ محصول از نظر کیفیت و بسته‌بندی باید به‌نحوی باشد که بتواند در بازارهای خارجی با محصولات مشابه رقابت کند.»
فعالیت در حوزه صادرات
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران می‌گوید: «هم‌اکنون برنامه‌ریزی تولید و صادرات توسط خود تولیدکنندگان، بخش غیردولتی و شرکت‌های فعال این حوزه در حال انجام است.»
وی با بیان اینکه صنعت پرورش طیور در کشور جزو صنایع پیشروست، می‌افزاید: «آنچه در کشور اتفاق می‌افتد از نظر احداث سالن‌های پرورش و همینطور روش پرورش مرغ گوشتی به شکل صنعتی تفاوت خیلی جدی با سایر نقاط دنیا ندارد. » ابراهیمی با اشاره به اینکه ایران جزء تولیدکنندگان مطرح تولید مرغ در دنیاست، اظهارمی کند: « وقتی تصمیم خارج از خود سیستم تولید گرفته می‌شود این تصمیمات تا بخواهد اجرا شود برنامه‌ریزی را دچار اشکال می‌کند.»
در تأمین نهاده‌ها مشکلی نداشته‌ایم
مهدی یوسف‌خانی، رئیس اتحادیه فروشندگان مرغ گوشتی، نیز به شهروند می‌گوید: «در ۶ ماه اخیر مشکلی در تأمین نهاده‌ها نداشته‌ایم و این سبب شده بود که تولید مرغ افزایش و عرضه در بازار افزایش پیدا کند.»
او با تأکید بر اینکه هم‌اکنون قیمت مرغ از قیمت مصوب که ۶۰ هزار تومان است پایین‌تر است تأکید می‌کند در چند روز گذشته مرغ داران قیمت را در حدود دو تا سه هزار تومان از قیمت مصوب بیشتر عرضه کرده‌اند چرا که نرخ مصوب از قیمت تمام‌شده مرغ کمتر است و در این میان تولید‌کننده متضرر می‌شود.
یوسف‌خانی بر این باور است که اگر مشکلی که در سال‌های گذشته گریبان صنعت مرغداری را گرفته بود دوباره برنگردد و تأمین نهاده‌ها به درستی ادامه یابد و به همین حالت باقی بماند، می‌توان امید داشت که صنعت مرغداری روی ریل خودش به حرکت ادامه دهد.
او به بخش صادرات نیز اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «اگرچه وزارت جهاد کشاورزی مجوز صادرات مرغ را داده و نیز در استان‌هایی که مازاد تولید وجود دارد، قرار است ذخیره‌سازی انجام شود، اما اقدامات پشتیبانی امور دام مبنی بر خرید حمایتی کافی و مؤثر نبوده است. با توجه به روند افزایش جوجه‌ریزی در ماه‌های اخیر، بازار مرغ اشباع است و همین امر موجب شده تا مرغداران در مسیر زیان حرکت کنند. از این‌رو به صادرات روی آورده‌ایم تا بخشی از زیان مرغداران را از این طریق جبران کنیم.»
برای صادرات باید برنامه‌ریزی کنیم
براساس آمار، صادرات هرکیلو مرغ ۲. ۲ تا ۲. ۶ دلار ارزآوری دارد. محمدعلی کمالی سروستانی، مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی، در گفت‌وگو با «شهروند » توضیح می‌دهد که برآورد‌ها حاکی از آن است که جوجه‌ریزی مرداد به ۱۴۵ تا ۱۴۶ میلیون قطعه برسد.
وی با بیان اینکه تولید مرغ سایز در ایران تابع عوامل مختلفی است، ادامه می‌دهد: «هزینه‌های تولید به‌ویژه جوجه یک‌روزه، قیمت مرغ در بازار و تقاضای افراد برای خرید، از دیگر عوامل اثرگذار بر تولید مرغ سایز است. زمانی که مرغدار جوجه را گران خریداری می‌کند، به‌دنبال آن است که هزینه‌ها را روی وزن سرشکن کند، چراکه مرغ در هفته‌های پایانی وزن می‌گیرد تا به این ترتیب قدری از هزینه‌ها کاهش یابد.» کمالی‌سروستانی ادامه می‌دهد: «تولید مرغ سایز نسبت به مرغ‌های سنگین وزن، کیفیت به‌مراتب بالاتر و دورریز کمتری دارد و از طرفی منجر به رونق صادرات می‌شود.»اما او بر این باور است که صادرات نباید به‌گونه‌ای باشد که سرریز تولید مرغ به بازارهای هدف صادر شود، چراکه در این صورت نمی‌توان بازار مطمئنی ایجاد کرد. به‌گفته وی، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، عراق، آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و حتی روسیه نیازمند مرغ ایرانی هستند و درصورت اعمال مدیریت صحیح می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب، ارزآوری قابل‌توجهی از این طریق داشت.او با بیان اینکه صادرات مرغ کماکان ادامه دارد، می‌گوید با توجه به تردد زائران از مرز‌ها در روزهای اخیر، حمل مواد غذایی و مرغ با تأخیر انجام شد، اما در مورد آمارها تصریح می‌کند: «از ابتدای سال، ۱۰هزار و ۳۰ تن مرغ توسط اتحادیه به بازارهای هدف صادر شده است.»
مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی با بیان اینکه عراق مهم‌ترین بازار صادراتی است، ادامه می‌دهد: «هم‌اکنون بخش عمده مرغ به عراق صادر می‌شود. حداکثر کشش بازار عراق ۴ تا ۴هزار و ۵۰۰ تن است، بنابراین با هدف‌گذاری صورت‌گرفته، مذاکرات با قطر، امارات و عمان نیز در حال انجام است.»
کمالی‌سروستانی با بیان اینکه هرکیلو صادرات مرغ ۲. ۲ تا ۲.۶ دلار ارزآوری دربردارد، می‌گوید: «میزان صادرات در مناسبت‌های مختلف متغیر است. از مجموع ۱۴۵ تا ۱۵۰ میلیون قطعه جوجه‌ریزی، ماهانه ۲۶۰ تا ۲۶۵ هزار تن گوشت مرغ تولید می‌شود. با توجه به سیاست افزایش جوجه‌ریزی، بخشی از مرغ تولیدی باید به‌عنوان ذخیره استراتژیک خرید حمایتی شود و بخشی دیگر به بازارهای هدف صادر شود. »سروستانی تأکید می‌کند: «با انعقاد قرارداد با کشورهای هدف، امکان صادرات ماهانه ۱۰ هزارتن مرغ وجود دارد.»او با توجیه این موضوع که در ۵ ماه گذشته هم شرایط جوجه‌ریزی خوب بوده و هم در تأمین نهاده‌ها و کنجد شرایط خوبی داشته‌ایم، ادامه می‌دهد: « به غیراز اتحادیه، زنجیره تولیدکنندگان مرغ نیز بیش از ۱۸ هزار تن مرغ به کشورهای هدف صادر کرده‌اند. این در حالی است که زمینه برای شرکت‌های پشتیبانی فراهم شده تا ذخایر استراتژیک را در داخل تهیه کنند و همین ویژگی هم سبب شده واردات کنترل شود.»
چرا هنوز واردات داریم ؟
او در پاسخ به این سؤال که آیا هنوز واردات مرغ در کشور صورت می‌گیرد، پاسخ می‌دهد: «هم‌اکنون واردات مرغ تا حدودی انجام می‌شود اما این به واسطه ارزی است که از قبل تخصیص داده شده بود که به موقع به‌دست وارد‌کننده نرسید و هم‌اکنون که ارز به وارد‌کننده رسیده، ناچار است با وجود اشباع بازار، مرغ وارد کند.»سروستانی می‌گوید از آنجا که عرضه از تقاضا بیشتر است تولید‌کننده در این میان زیان می‌کند، چرا که ذخایر شرکت‌های پشتیبانی زیاد است و برخی ذخایر به تاریخ انقضا نزدیک می‌شود و به همین دلیل باید با قیمت پایین‌تر در بازار به فروش برسد.او با تأکید بر اینکه در چند ماه گذشته ثبات قیمتی داشته و نوسان نداشته‌ایم، می‌گوید: « قیمت مرغ نسبت به متوسط سال گذشته ارزان‌تر است. البته این خبر خوشی برای تولید‌کننده به شمار نمی‌رود، چون با تورم ۳۱ تا ۳۲ درصدی اینکه قیمت مرغ کاهش داشته، نشان‌دهنده زیانی است که به یک بخش وارد شده و این بخش تولید‌کننده است.»