[شهروند] اجرای سیاست تثبیت اقتصادی با محوریت کنترل ترازنامه بانک‌ها و تامین نیازهای ارزی از کانال‌های مطمئن، تأثیر تحولات و تنش‌های سیاسی داخلی و منطقه‌ای را بر اقتصاد کشور به حداقل رسانده به‌نحوی که طی روزهای اخیر، با شهادت اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، در تهران در پی عملیات تروریستی رژیم صهیونیستی، بازار ارز نوسان اندکی را تجربه کرد و نرخ‌ها، برخلاف تصورات برخی دلالان و سفته‌بازان، دچار جهش چشمگیر نشد.
اقدامات بانک مرکزی برای برقراری ثبات در محیط اقتصاد کلان باعث شده که در یک سال گذشته مسیر انتظارات تورمی از تحولات بیرونی اقتصاد به شکل قابل ملاحظه‌ای جدا شود؛ اجرای سیاست‌های ثبات‌بخش بانک مرکزی موجب شده که مردم، فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران حتی در مواقع بروز تنش‌های خاص سیاسی و نظامی، سراغ بازارهای دارایی برای حفظ ارزش پول خود نروند و بیشتر به‌دنبال دور شدن از ریسک‌های موجود در بازارهای ارز و طلا باشند، چنان‌که تجربه چندماه اخیر هم ثابت کرده نوسان در بازارها کوتاه‌مدت است و با فروکش کردن التهاب‌ها، مجددا بازارها به مسیر قبلی خود بازمی‌گردند.در یک سال گذشته حمله رژیم صهیونیستی به غزه، شهادت رئیس‌جمهور و همراهان در حادثه سقوط بالگرد، انجام عملیات وعده صادق و حالا شهادت اسماعیل هنیه در تهران نتوانسته اقتصاد کشور را تحت‌تأثیر چندانی قرار دهد که این موضوع ناشی از اقدامات بانک مرکزی در مدیریت فضای اقتصادی کشور است.به باور کارشناسان و ناظران اقتصاد ایران، هرچند در روزهای اخیر نرخ دلار در بازار آزاد به 62هزارتومان نزدیک شده و حتی ممکن است اعداد بالاتری هم به ثبت برسد، اما این نوسانات مقطعی است و با کاهش سطح تنش‌ها، بازار دوباره به حالت عادی بازخواهد گشت، چرا که بنابر جدیدترین آمارهای منتشرشده، تمام شاخص‌های مهم نظیر پایه پولی، نقدینگی و تورم تحت کنترل است و دلیل خاصی برای هجوم پول‌های سرگردان به بازارهای دارایی مانند سکه و ارز وجود ندارد.

هیجانات بازار ارز تخلیه خواهد شد
سید حمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، در مورد شهادت اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس و تأثیر آن بر التهابات بازار ارز اظهار داشت: طبیعتا نمی‌توان گفت چنین اتفاقاتی که آثار سیاسی و منطقه‌ای به همراه دارد در بازارهای مختلف بی‌تأثیر است؛ حتی بازار جهانی نفت هم با افزایش دو درصدی قیمت مواجه شد که آن هم بسیار طبیعی بود، اما واقعیت این است که نوسانات اینچنینی کاملا مقطعی و زودگذر است، چراکه معادلات بزرگ و مهم سیاسی و منطقه‌ای را تغییر نخواهد داد.
وی در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به وضعیت مناسب ارزی کشور در سال‌جاری که بسیار مناسب‌تر از سال گذشته است، تأکید کرد: نباید التهابات احتمالی بازار ناشی از رخدادهای سیاسی را بلندمدت دانست. ما در سال‌جاری شاهد افزایش صادرات غیرنفتی و همچنین افزایش درآمد صادرات نفتی بودیم، به‌طوری‌که میانگین ماهانه درآمدهای نفتی ما در سال گذشته 3میلیارد دلار بود که در سال‌جاری به 4میلیارد دلار رسید. مطمئنا همین موضوع در کنترل و مدیریت بازار ارز بسیار مهم و تعیین‌کننده است.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با تأکید بر اینکه التهاب بازار ارز به هیچ عنوان پایدار و طولانی نیست، گفت: مطمئنا این اتفاق در روند طبیعی بازار ارز تأثیر چندانی ندارد و تجربه نشان داده هیجانات زودگذر خیلی زود هم تخلیه خواهد شد. ضمن اینکه مردم به خوبی با این وضعیت آشنا هستند و می‌دانند هجوم بردن به بازار ارز در این شرایط به هیچ عنوان به سودشان نیست و چیزی جز ضرر و زیان در انتظارشان نخواهد بود.
حسینی با اشاره به شباهت تنش‌های کنونی داخلی و منطقه‌ای با سال‌های اوایل انقلاب گفت: اوایل انقلاب نیز مدام شاهد ترور و چنین اتفاقاتی بودیم که در نهایت نه‌تنها معادلات کشور و حتی منطقه را تغییر نداد، بلکه تأثیر خاص و بلندمدتی نیز بر بازار و اقتصاد کشور نداشت. در نتیجه باید گفت تنها ماحصل این اتفاقات، موج روانی و هیجانی در بازار است که دوام ندارد و خیلی زود فروکش خواهد کرد.

ذخایر خوب بانک مرکزی مانع التهاب ارزی می‌شود
حسن حسن‌خانی، تحلیلگر مسائل اقتصادی، نیز درباره شرایط بازار ارز در روزهای پیش رو، گفت: تأثیر ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، بر بازار ارز بیشتر از حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به بخش کنسولی ساختمان سفارت ایران در دمشق نخواهد بود. در آن ایام اتفاق خاصی در فضای عمومی اقتصاد کشور و بازار ارز نیفتاد و با مدیریت خوب بانک مرکزی مخاطرات و التهابات برطرف و آرامش در بازار حفظ شد.وی در گفت‌وگو با ایسنا افزود: با توجه به منابع و ذخایر خوب بانک مرکزی به‌نظر می‌رسد که اتفاق خاصی در بازار ارز نیفتد. بازار ارز در شرایط کنونی با مدیریت مناسب و خوب بانک مرکزی در حال فعالیت است و هیچ‌چیز این بازار را تهدید نمی‌کند.حسن‌خانی تصریح کرد: در شرایط کنونی جای نگرانی وجود ندارد و بانک مرکزی توان مدیریت تلاطمات و جلوگیری از التهابات ناشی از اتفاقات سیاسی را خواهد داشت.وی تأکید کرد: شواهدی از جنگ فراگیر و درگیری بلندمدت میان ایران و رژیم صهیونیستی وجود ندارد و این رژیم حتی با پشتیبانی آمریکا و برخی کشورهای اروپایی نیز توان جنگ با ایران و جبهه مقاومت را نخواهد داشت.

نوسان بازار ارز مقطعی است
مرتضی افقه، اقتصاددان، هم با اشاره به مقطعی بودن نوسانات ارزی، اظهار کرد: در یک سال گذشته کشورمان با تنش‌های سیاسی مانند شهادت رئیس‌جمهور، بمب‌گذاری کرمان، حمله هوایی رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق، حمله موشکی ایران به رژیم صهیونیستی و صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شهادت رئیس‌جمهور مواجه بوده که در تمام این روز‌ها بازار ارز و طلا دچار التهاباتی شد که موقتی بود و پایدار نماند. تجربه ثابت کرده که با رخ دادن هر تنش سیاسی نرخ ارز به‌صورت موقت و گذرا اندکی افزایش پیدا می‌کند.وی بیان کرد: دلالان، سفته‌بازان و سوداگران در زمان رخ دادن تنش‌های سیاسی با ایجاد فضاسازی به‌دنبال کسب منفعت شخصی هستند که البته در این شرایط گاهی مردم نیز با رفتار هیجانی اقدام به خرید ارز می‌کنند و به نوعی باعث افزایش قیمت دلار می‌شوند، هرچند در بسیاری موارد مردم نقدینگی مازادی برای خرید ارز ندارند؛ ولی در نهایت انتظارات تورمی باعث افزایش موقتی قیمت ارز خواهد شد.

بهبود متغیرهای اقتصادی با مدیریت بانک مرکزی
در یک جمع‌بندی کلی می‌توان اینطور بیان کرد که در شرایط فعلی، بسترهای اقتصادی مانع از بروز شوک ارزی در بازار خواهد شد. تمرکز ویژه بانک مرکزی در پاسخ دادن به نیازهای مشروع واردکنندگان و تجار، عملا تقاضای ارز را در بازار آزاد به حداقل رسانده، ضمن اینکه انتشار گواهی سپرده خاص با نرخ سود 30درصد هم بخش قابل توجهی از نقدینگی را جمع‌ کرده تا عملا انگیزه‌های کسب سود از طریق حضور در بازارهای غیرمولد، کاهش قابل توجهی پیدا کند و به نوعی انتظارات تورمی با دوربرگردان به حالت عادی برگردد. برمبنای آمارهای بانک مرکزی، میزان رشد پایه پولی از 42.9 درصد در سال 1401 به حدود 20 درصد تا پایان اردیبهشت‌ماه سال‌جاری رسیده است.
نرخ رشد نقدینگی نیز از 30.9 درصد در پایان اردیبهشت ماه 1402 با یک روند نزولی به حدود 25 درصد تا پایان اردیبهشت ماه 1403 رسیده است که نشان‌دهنده موفقیت بانک مرکزی در اجرای سیاست تثبیت اقتصادی و کنترل انتظارات تورمی آحاد جامعه است.همچنین نرخ رشد اقتصادی ایران نیز با تخمین صندوق بین‌المللی پول در سال 2023 بالغ بر 4.7 درصد بوده و پیش‌بینی می‌شود این روند در سال‌جاری هم ادامه یابد.بر این اساس، متغیرهای اقتصادی با مدیریت بانک مرکزی در وضعیتی قرار گرفته که شوک‌های سیاسی و بین‌المللی نمی‌تواند ثبات بازارها را دچار اختلال جدی کند.انتظار می‌رود در روزهای آینده با کاهش سطح تنش‌های سیاسی، بازار ارز که به‌عنوان لیدر بازارهای دارایی دیگر مانند خودرو، مسکن و بورس محسوب می‌شود به ساحل آرامش برسد و از این رهگذر اقتصاد در شرایط پیش‌بینی‌پذیر قرار گیرد.