[مهدی جابری ] رعایت اخلاق انتخاباتی و پرهیز از تهمت، دروغ و فریب در جریان تبلیغات انتخاباتی از جمله نقاط مشترک در نظرات فعالان سیاسی است، چراکه رعایت اخلاق موجب امیدواری و ایجاد انگیزه در مردم برای مشارکت فعالانه در انتخابات می‌شود. درباره این موضوعات با اسدالله بادامچیان دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی و حجت‌الاسلام رسول منتجب‌نیا دبیرکل حزب جمهوریت به گفت‌وگو نشستیم و همچنین نگاه کارشناسی بیژن عبدالکریمی را به این عرصه مرور کردیم.
منتجب نیا: مردم اگر در یک نامزد صداقت ببینند، رأی می‌دهند
حجت‌الاسلام رسول منتجب‌نیا، دبیرکل حزب جمهوریت، در پاسخ به خبرنگار «شهروند» مبنی بر اینکه «جایگاه اخلاق انتخاباتی را در تبلیغات کاندیداها چگونه ارزیابی می‌کنید و چه توصیه‌هایی در این‌باره دارید؟» اظهار می‌دارد: «رهبر انقلاب در این‌باره صحبت‌هایی داشتند و لازم است که اخلاق انتخاباتی از سوی همه کاندیداها و حامیان آنها رعایت شود. در دوره‌هایی از انتخابات در کشورمان شاهد بداخلاقی‌های فراوان بودیم. البته این بداخلاقی ابعاد مختلفی دارد، ازجمله اینکه نامزدها در اظهارات خود متوسل به دروغ، فریب و وعده‌های پوچ شوند.»
وی می‌افزاید: «یکی دیگر از بداخلاقی‌ها تخریب دیگران و توهین کردن به آنها است. فرض کنید بنده یا شما برای جایگاه خاصی کاندیدا شده‌ایم. ما باید جنبه‌های اثباتی خودمان را همراه با برنامه‌هایمان بیان کنیم. چرا باید سراغ دیگران برویم؟ مگر ما، نعوذبالله و بلانسبتِ کاندیداها، باید روی آلودگی‌ها بنشینیم؟ بنابراین نباید با هدف توهین سراغ سابقه افراد و اعضای خانواده آنها برویم یا مثلا بگوییم که دخترش، پسرش یا عضو خانواده‌اش فلان‌جا فلان اقدام را مرتکب شده است.»
شورای نگهبان بداخلاق‌ها را در همین مرحله ردصلاحیت کند
دبیرکل حزب جمهوریت ادامه می‌دهد: «من هنوز هم وقتی به فضای مجازی می‌روم، مشاهده می‌کنم که برخی از این افراد تهمت‌ها و دروغ‌هایی را مطرح کرده‌اند و دست به بداخلاقی زده‌اند. متأسفانه کسی هم با این افراد برخورد نمی‌کند. اصلا معتقدم که در این مرحله شورای نگهبان باید خیلی بیشتر از زمان ورود این افراد به فرایند انتخابات، فعالیت آنها را رصد کند. اتفاقا مردم بسیار مشتاق هستند که نامزد یا نامزدهایی که دست به چنین اقدامات غیراخلاقی می‌زنند در اثنای کارهای تبلیغاتی از ادامه حضور در فرایند انتخابات محروم شوند. یعنی شورای نگهبان اعلام کند که فلان نامزد به‌دلیل فلان رفتار غیراخلاقی در جریان انتخابات ردصلاحیت شده است. مطمئن باشید که مردم در این شرایط، شورای نگهبان را تحسین خواهند کرد.»
رعایت اخلاق الزامی است و اصلاح‌طلب و اصولگرا ندارد
منتجب‌نیا تأکید می‌کند: «من به‌طور کلی می‌گویم و درباره اصلاح‌طلب یا اصولگرا صحبت نمی‌کنم. تأکید من این است که با هرکسی از هر جناح و گروهی که دست به بدخلاقی بزند باید برخورد شود، چون خلاف اخلاق است.»
مردم ایران به نظام و کشورشان علاقه‌مند هستند اما...
دبیرکل حزب جمهوریت در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به این سؤال که «میزان مشارکت مردم در انتخابات چگونه افزایش خواهد یافت؟» می‌گوید: «مردم ایران به آینده و سرنوشت خود بسیار حساس و به نظام و کشورشان علاقه‌مند هستند اما یک سلسله عواملی در دهه‌های اخیر ایجاد شده که بین بخشی از مردم و مسئولان فاصله ایجاد کرده است. هرچه زودتر باید این مسئله آسیب‌شناسی و ریشه‌یابی شود. همچنین در نقطه مقابل، باید عواملی که مردم را امیدوار می‌کند و آنها را به صحنه می‌آورد تقویت کنیم.»
نمونه‌هایی برای اصلاح شرایط
منتجب‌نیا مشکلات اقتصادی یک دهه اخیر، گشت ارشاد و موضوع فیلترینگ را از مواردی می‌داند که موجب ناراحتی مردم شده است و می‌گوید: «اینها تصمیماتی است که بخشی از جامعه را عصبانی می‌کند و آنها نیز در مواقع خاص، ازجمله انتخابات، عکس‌العمل نشان می‌دهند و گاهی لجبازی می‌کنند. اگر می‌خواهیم مردم حضور فعال و پرشور در صحنه داشته باشند باید واکنش‌هایشان ریشه‌یابی شود.»
وعده‌های پوچ مردم را بی‌اعتماد و ناامید می‌کند
این فعال سیاسی در واکنش به سؤال دیگری درباره چارچوب و الزامات وعده‌های انتخاباتی می‌گوید: «برخی کاندیداها وعده‌هایی می‌دهند که موجب خنده و تأسف جامعه می‌شود. من معتقدم که اگر مردم ببینند و احساس کنند که یک کاندیدا صداقت، جرأت و جسارت خاصی دارد و راه‌حل و برنامه برای حل مشکلات دارد، حتما به صحنه می‌آیند و مشارکت می‌کنند.»
بادامچیان: همه می‌دانند همان اسمی که نوشته می‌شود، خوانده می‌شود
اسدالله بادامچیان، دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی، در گفت‌وگو با «شهروند» در پاسخ به این سؤال که «میزان مشارکت مردم در انتخابات چگونه افزایش خواهد یافت؟» اظهار می‌دارد: «پیش‌بینی من این است که میزان مشارکت در انتخابات بیشتر از قبل و قطعا چشمگیر خواهد بود. انتخابات در جمهوری اسلامی کاملا آزاد است؛ حالا کاری نداریم به اینکه معدود افرادی طی سال‌های گذشته هر زمان که اوضاع اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را به نفع خود و گروه سیاسی‌شان ندانند، مدعی چیدمان خاص در انتخابات می‌شوند. این افراد ادعاهای زیادی را درباره سالم نبودن انتخابات مطرح کرده‌اند اما هیچ‌کدام از آنها ثابت نشده است. سال 1376بود که همین افراد ادعا می‌کردند که «نوشته می‌شود خاتمی، خوانده می‌شود ناطق!» اما خیلی زود مشخص شد که چنین چیزی نیست و واقعیت این است که «نوشته شد خاتمی و خوانده شد خاتمی.» بنابراین خود اصلاح‌طلب‌ها هم از اساس باور دارند که انتخابات آزاد و سالم است، اما شاید این را به زبان نیاورند.»
حضور همه سلایق و گروه‌های سیاسی در انتخابات
دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی ادامه می‌دهد: «به اعتقاد من مردم ایران تمایل به ادامه راه شهید رئیسی دارند و به همین منظور در انتخابات مشارکت می‌کنند تا رئیس‌جمهوری را انتخاب کنند که راه دولت خدمت را ادامه دهد.»
بادامچیان با اشاره به اینکه در این انتخابات نیز همه سلایق و گروه‌های سیاسی و اجتماعی حضور دارند، می‌گوید: «هرچند اصلاح‌طلبان همواره مدعی بودند که ما حذف می‌شویم و نماینده‌ای نداریم، اکنون می‌گویند که «شورای نگهبان ما را غافلگیر کرد و از بین سه نفری که مدنظر داشتیم، یکی از آنها احراز صلاحیت شده است!» اما نخیر! چنین چیزی نیست. شورای نگهبان همواره براساس وظایف قانونی خود عمل می‌کرده است؛ از طرفی، این نامزدی که در جریان انتخابات حضور دارد را چندان اصلاح‌طلب نمی‌دانند و از طرف دیگر، چاره‌‌ای غیراز رأی دادن به او ندارند!»
مردم تمایلی به مشاهده بداخلاقی‌های انتخاباتی ندارند
وی در واکنش به این سؤال که «اخلاق انتخاباتی در تبلیغات نامزدها چه جایگاهی باید داشته باشد و به‌نظر شما بهتر است چه مواردی را در این‌باره مدنظر داشته باشند؟» معتقد است: «به‌طور کلی اخلاق انتخاباتی رعایت خواهد شد، اما از آنجا که به هر حال در یک رقابت مهم قرار داریم، شاید در مواردی شاهد استفاده از شیوه‌های نامناسب تبلیغاتی باشیم. احتمال دارد که نامزد یا نامزدهایی با اهداف خاصی به‌دنبال عصبانی کردن رقیب خود باشند و آنقدر بحث را ادامه دهند تا حرف‌های خاصی رد و بدل شود. بنابراین شاید یک نامزد احساس کند که رأی چندانی ندارد و به همین‌خاطر درپی ایجاد حاشیه باشد. رعایت اخلاق هم وظیفه شرعی، هم وظیفه انسانی و هم وظیفه وجدانی است. علاوه بر این، مردم تمایلی به بداخلاقی و رعایت نکردن اخلاق توسط یک یا چند کاندیدا ندارند.»
مهم ترین چالش‌های رئیس‌جمهور بعدی
بادامچیان در پاسخ به اینکه «به‌نظر شما مهم‌ترین چالش‌های رئیس‌جمهور بعدی چه خواهد بود؟» اظهار می‌دارد: «دولت بعدی در وهله اول، باید فعالیت‌های خوب و چشمگیری که در دولت شهید رئیسی انجام شده است را تکمیل کند و اگر نقص‌هایی وجود دارد آنها را رفع کند. به‌طورمسلم، همه نامزدها می‌دانند که مهم‌ترین مسئله کشور اقتصاد است، البته نه از نظر زیربنایی، چون ما مشکل زیربنایی نداریم و فعالیت‌های زیربنایی در اقتصاد انجام شده است. الان زمان کار کردن برای بهبود معشیت مردم است و باید برای گرانی‌ها فکری کرد. برخی کالاهای ضروری بدون هیچ دلیل منطقی توسط فروشندگان یا تولیدکنندگان گران می‌شود و این معضل باید حل شود.»
بیژن عبدالکریمی: مسائل کشور از طریق سازش با آمریکا حل نمی‌شود
بیژن عبدالکریمی، نویسنده و استاد دانشگاه، به ایسنا گفت: «فضای کشور تحت فشار نظام بین‌الملل سلطه، آمریکا و اسرائیل و کشورهایی است که در نظام هابزی می‌کوشند منافع خود را به بهای قربانی کردن منافع ملی ما به‌دست بیاورند. اینها شرایط پیچیده‌ای ایجاد کرده و مسئله را نمی‌توان خطی نگاه کرد.»
عبدالکریمی با اشاره به زورگویی‌های نظام سلطه افزود: «در این بین، به‌نظر من، مهم‌ترین مسئله عبارت است از رابطه ما با نظام جهانی. ما نمی‌توانیم همواره با جهان سر ستیز داشته باشیم و بالاخره برکه ایران باید به نظام اقتصاد جهانی بپیوندد، اما آمریکا اجازه رابطه منطقی نمی‌دهد، بلکه دنبال اعمال قدرت است، پس با یک رابطه دیالکتیک دشوار روبه‌رو هستیم و مهم است بتوانیم به زورگویی نظام سلطه تن ندهیم تا ارزش‌های ملی را حفظ کنیم و از آن سو وارد رابطه منطقی شویم. من اعتقاد ندارم که با سازش با آمریکا همه مسائل ما حل می‌شود، بلکه مسائل ما از شکلی به شکل دیگر درمی‌آید. من خواهان مقاومت هستم و اخیرا گفته‌ام که نامزدها اگر می‌خواهند موفق باشند باید مقاومت کنند، یعنی که پایگاه خود را در بین نیروهای انقلاب از دست ندهند، چون آنها به درستی خواهان مقاومت هستند. از یک سو نمی‌توان خواهان این شد که مردم از مقاومت شما حمایت کنند و از دیگر سو برخی مطالبات مردم را ارضا نکرده و یک سویه حرکت کنید؛ به همین دلیل از نیروهای انقلاب و جریان‌های سیاسی و قدرت سیاسی کشور می خواهم یک مقدار در برابر مطالبات فرهنگی و اجتماعی مردم از خودش نرمش نشان دهد.»
وی در پاسخ به این سؤال که «این روزها دوگانه‌هایی مطرح شده مبنی بر اینکه اگر فلان شخصیت رأی بیاورد، جنگ می‌شود و دیگری بیاید صلح و سازش می‌شود، آیا اگر ما سمت آمریکا برویم، مسائل ما حل می‌شود یا نه؟» گفت: «بسیاری از مسائل ما از جنس نرم و ذهنی است. گزینه جنگ همواره ما را تهدید می‌کند، اما بیشتر از اینکه مسئله عینی باشد یک امر ذهنی است؛ یعنی تصور می‌شود اگر فلان کاندیدا بیاید جنگ می‌شود و اگر فلان کاندیدا بیاید جنگ نمی‌شود. بخشی از جامعه این چنین فکر می‌کند. نکته اینجاست که ما از طریق تن دادن به خواسته‌های نامعقول آمریکا نمی‌توانیم مشکلات خود را حل کنیم. آمریکا اجازه نخواهد داد ما به یک کشور توسعه‌یافته تبدیل شویم و مشکلات خود را حل کرده و مطالبات جامعه را برآورده کنیم.» به اعتقاد عبدالکریمی «نگاه بخشی از مردم به رسانه‌های آن طرف آب است و آنها جامعه را به شکل نامعقول درمی‌آورند پس به‌عنوان یک دوست توصیه می‌کنم اگر می‌خواهید به جنگ رسانه‌ای بپردازید و پیروز باشید، باید فضای رسانه‌ای حقیقی شکل گیرد.»