[عبدالباسط انصاری] با پخش نخستین برنامههای تبلیغاتی کاندیداهای محترم ریاستجمهوری در تلویزیون و حضور آنان در برنامههایی چون گفتوگوی ویژه خبری، با مردم و صف اول، شور انتخاباتی نسبیای در کشور شکل گرفت و بحثهای مختلفی در فضای مجازی از سوی هواداران و منتقدان آنان به راه افتاد. نکته پررنگ در مورد برنامههای پخش شده از اغلب کاندیداها، که مورد نقد مردم در فضای مجازی نیز بود، کلیگویی در زمینه مشکلات کشور و یا نحوه تحقق برنامهها بود.
یک هشدار ضروری
هر چند قضاوت در مورد تفکر و برنامههای کاندیداها با یک یا دو برنامه، شاید زودهنگام باشد اما میزان تسلط و آشنایی افراد با ساختارها، قوانین، اسناد بالادستی، بودجه و اصول کلی حکمرانی با یک یا دو برنامه نیز تا حدی قابل ارزیابی است. بنای این نوشته نقد غیرمنصفانه نامزدها و زیر سؤال بردن مطلق توانمندیهای آنان نیست، بلکه هشدار در مورد تکرار غفلت صورت گرفته در برخی ادوار پیشین ریاستجمهوری یعنی کلیگویی و طرح راهکارهای نه چندان حساب شده و غیرقابل اجراست. مسئلهای که به سرعت مورد توجه مردم نیز قرار گرفت و از سوی آنان نقد شد و همین نقدها نشاندهنده سطحی از رشد فرهنگ سیاسی در کشور میتواند باشد.
اهمیت جزئیات و طرح نکات ریز و دقیق در برنامهها
انتظار از این چهرهها که همگی سابقه کار اجرایی و کلان داشته و حقا و انصافا از چهرههای موجه جریان خود نیز هستند، این است که برنامهمحوری خود را به شکلی دقیق به مردم اثبات کنند. هر چند برخی کاندیداها نیز نشان دادند تسلط قابلقبولی بر قوانین، اسناد و برنامههای بالادستی دارند. در زمینه شناسایی مشکلات، بسیاری از مردم عامی در سطح جامعه نیز آگاهی خوبی دارند. در طرح راهکارهای کلی نیز بسیاری از کارشناسان جوان و یا حتی دانشجویان نیز ادعا دارند. تفاوت نامزدهای محترم انتخابات با سوابق کلان وزارت، مدیریت، نمایندگی مجلس و... با مردم عادی یا کارشناسان جوان باید در ریشه یابی مشکلات و ارائه راهکارهای دقیق با لحاظ کردن موانع و محدودیتها و در نهایت تدوین آن در قالب برنامههای جامع با درنظر گرفتن ساختارها، قوانین، منابع و هزینهها، شرایط اقتصادی کشور، تحریمها و... باشد. برای مثال و براساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس یازدهم و دیوان محاسبات، فقط 35تا 37درصد اهداف و احکام برنامه توسعه بهطور کامل محقق شدهاند. یکی از مباحث جدیای که میتواند در برنامه کاندیداها به شکل دقیق طرح شود و البته ضروری نیز هست، ارائه راهکارهای حساب شده از سوی کاندیداها برای ممانعت از تکرار این روند باشد.
ضرر وعدههای نشدنی و سادهسازی مسائل در ادوار پیشین
متأسفانه در برخی ادوار، طرحی وعدههای سنگین، سادهسازی مسائل و ارائه راهکارهای تک خطی و اینگونه بحثها، تا حدی ذهنیت مردم را در زمینه حکمرانی دچار اختلال و اشتباه کرد. وعدههایی چون حل مشکلات در یک ماه و یا صد روز، گره زدن تمام امور از مسائل ساده و خرد کشور تا کلانترین مسائل به مذاکره و ارتباط با غرب، معرفی کردن یک مسئله بهعنوان علت و دلیل تمام مشکلات بدون درنظرگرفتن پیچیدگیهای کشورداری و حکمرانی سبب شد که مردم تا حدی نسبت به مسائل حکمرانی دچار فهم نادرست شوند، هر چند در این دوره با نیم نگاهی به نقدها در فضای مجازی میتوان دریافت که مردم نیز در این زمینه بهمراتب آگاهتر شده و به برنامههای کاندیداها نگاهی دقیقتر دارند و مباحث کلی و راهکارهای تک خطی را، برنامه نمیدانند.
ضروری است در ادامه برنامههای تلویزیونی کاندیداها، این مسئله بهطور جدی مورد توجه نامزدها قرار بگیرد. بهویژه در مناظرات، که تعداد جلسات آن نیز خوشبختانه از ادوار پیشین بیشتر شده است، گفتوگوی کاندیداها باید متمرکز بر اثبات بهتر بودن و دقیقتر بودن برنامههای خود شود و جنگ لفظی و جدالهای سیاسی دردی از مردم دوا نخواهد کرد. چه بسا اثر منفی برای خود نامزدها و ایضا میزان مشارکت نیز داشته باشد.