شهروند| اقتصاد ایران برای سال‌های طولانی سوبسیدی و یارانه زده بود و البته هنوز هم گرفتار این بیماری است با این تفاوت که با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، پروژه واقعی شدن قیمت‌ها برای کم کردن فشار از دوش دولت کلید خورد تا شاید به این وسیله هم مجموع ستون هزینه‌ها در بودجه سالانه کاهش یابد هم مردم به مصرف بهینه خو بگیرند. اما پرداخت یارانه نقدی این جراحی بزرگ را به یک روند درمانی طولانی و فرسایشی تبدیل کرد که در عمل نتیجه‌ای نداشت جز سنگین‌تر شدن بار تعهدات دولت. به عبارت دیگر یارانه نقدی که هر ماه به حساب مشمولان واریز می‌شود از ابتدا به مطالبه‌ای طولانی‌مدت برای مردم تبدیل شد و امروز به چشم اسفندیار بودجه سنواتی تبدیل شده است. دولت برای سال آینده باید 42هزار میلیارد تومان به مردم بپردازد این در حالی است که کل درآمدهایش از محل حذف یارانه‌ها تنها 29هزار میلیارد تومان است یعنی مابه‌التفاوت این دو رقم را دولت باید از جیب بودجه بپردازد آن هم در شرایطی که درآمدهای نفتی به کمترین رقم طی سال‌های گذشته سقوط کرده و متعادل ماندن دخل و خرج بدون پرداخت چنین رقم سنگینی هم به خودی خود دشوار به نظر می‌رسد.
دولت نمی‌خواهد برای یارانه‌ها قرض بگیرد
در این خصوص مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری دیروز گفت: با توجه به کاهش درآمد دولت بودجه هدفمندی یارانه‌ها باید متوازن باشد چون دولت نمی‌خواهد از بانک مرکزی استقراض کند.
برای گذر از این وادی هم راهکارهای متفاوتی پیشنهاد شده و می‌شود که البته تا به امروز به نتیجه قاطعی نرسیده در این بین هم پاسکاری توپ هدفمندی یارانه‌ها بین دولت و مجلس به موضوعی عادی تبدیل شده است. مجلسی‌ها بر اجرای فاز دوم هدفمندی‌ها وحذف یارانه پردرآمدها اصرار دارند دولت هم اگرچه با برگزاری بزرگترین کنکور اقتصادی از همه متقاضیان دریافت یارانه نقدی ثبت‌نام کرد اما عملا نتوانست مرحله غربالگری این اطلاعات را به نتیجه نهایی برساند. واقعیت هم این است که با توجه به بی میلی مردم در ابراز اطلاعات صحیح از وضع اقتصادی و دخل و خرجشان، تعداد کم‌انصرافی‌ها و تعهد دولت به عدم کنکاش در حساب‌های بانکی شناسایی پردرآمدها عملا دشوار شده با این حال تمام دلایلی که گفته شد برای مجلسی‌ها کافی نیست. بسیاری از نمایندگان مجلس معتقدند دولت در این پرونده تعلل می‌کند برای تحت فشار قرار دادن دولت برای یکسره کردن تکلیف پردآمدها اخیرا کمیسیون تلفیق براساس یک مصوبه، تصمیم گرفت خانواده‌هایی که درآمدشان بیش از 2.5میلیون تومان است از شمول دریافت یارانه نقدی حذف خواهند شد.
پیش‌بینی دولت برای مصوبه مجلس
این مصوبه البته از نظر بسیاری از کارشناسان و مجری قانون یعنی دولت غیرقابل اجرا بود. محمدباقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بلافاصله پس از تصویب این مصوبه گفت که دولت پیشتر حذف یارانه پردرآمدها را آغاز کرده بود اما ضرورت نداشته که این موضوع رسانه‌ای شود. او همچنین پیش‌بینی کرد که این مصوبه در مسیر تصویب نهایی در صحن علنی مجلس دستخوش تغییراتی شود. در این خصوص مسعود نیلی هم معتقد به ایجاد تغییراتی در مصوبه کمیسیون تلفیق بود. به گفته او، با توجه به کاهش قیمت نفت، درآمدهای یارانه‌ها هم کاهش می‌یابد بنابراین برای پرداخت یارانه با کسری مواجه خواهیم بود به همین دلیل تصمیم گرفت خانوارهایی که بیش از 2.5میلیون تومان درآمد دارند از شمول دریافت یارانه حذف کند اما مشکل این‌جاست که نمی‌دانیم اگر به فرض درآمد خانواری 2میلیون و 470هزار تومان بود به او یارانه بدهیم و به کسی که درآمدش 2میلیون و 510هزار تومان یارانه نپردازیم؟
اگر از اول یارانه نمی‌دادیم می‌شد کاری کرد
او تصریح کرد: سیاستی در کشور اعمال شده است که تغییر آن مشکل است، اگر از اول یارانه‌ای پرداخت نشده بود می‌شد کاری کرد، اما درحال حاضر باید به ملاحظات و مسائل زیادی توجه کنیم حدس من این است که تا زمان تصویب نهایی بودجه در مجلس، مجلس با دولت توافقی بر سر کار کارشناسی در این زمینه صورت می‌گیرد.بالاخره هم این پیش‌بینی‌ها درست از آب درآمد و دیروز تبصره هدفمندی یارانه و حذف پردرآمدها به کمیسیون تلفیق بازگشت.
مصوبه کمیسیون تلفیق برگشت خورد
به این ترتیب نمایندگان مجلس موافقت کردند، برای تکمیل تبصره 21 قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و شرایط حذف پردرآمدها این تبصره برای تکمیل شدن به کمیسیون تلفیق و اتفاق نظر دولت و مجلس بازگردد. در این خصوص علی لاریجانی رئیس مجلس هم گفت: دولت و مجلس باید در مورد اجرای هدفمندی یارانه‌ها
هم رأی باشند. به گفته او در این تبصره تغییراتی ایجادشده و نیاز است، برای تکمیل شدن به کمیسیون تلفیق
اجرا شود.
شرایط یارانه گرفتن زوج‌های جوان
اما خبر جدید دیگر در حوزه هدفمندی دیروز از سازمان هدفمندی مخابره شد. اکبر ایزدی رئیس سازمان هدفمندی با اعلام چگونگی اقدام زوج‌های جوانی که بعد از ثبت‌نام دوباره متقاضیان دریافت یارانه نقدی، یارانه‌ای دریافت نکرده‌اند و همچنین درباره شرط لازم برای قرار گرفتن آنها در لیست یارانه‌بگیران توضیح داد.او افزود: اگر هریک از زوجین همراه خانواده‌های خود ثبت‌نام کرده باشند، اکنون برای جدا کردن یارانه خود مشکلی نداشته و می‌توانند جدا شوند و در قالب سرپرست جدید یارانه دریافت کنند درعین‌حال که بخش زیادی از آنها نسبت به این مورد اقدام کرده‌اند. اما زوج‌هایی که در زمان ثبت‌نام همراه خانواده‌های خود ثبت‌نام نکرده‌اند باید با مراجعه به فرمانداری و بخشداری‌ها در استان‌های محل زندگی، مراحل ثبت‌نام را انجام دهند تا بررسی لازم در مورد آنها در کمیسیون ماده (10) انجام شود.به گفته ایزدی در صورتی که کمیسیون ماده(10) متقاضیان را نیازمند دریافت یارانه تشخیص دهد حتما به سامانه سازمان هدفمندی وصل شده و یارانه آنها واریز می‌شود، همان‌طوری که تاکنون هم تعداد زیادی از آنها وصل شده‌اند.
رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها درباره این‌که بنابر اعلام زوج‌ها با وجود طی مراحل ثبت‌نام در فرمانداری‌ها، با گذشت چند ماه هنوز موفق به جداسازی یا دریافت یارانه نشده‌اند، گفت: این گروه نیز از دو حالت خارج نیست؛ اول این‌که هنوز نتیجه بررسی کمیسیون ماده (10) برای تشخیص نیازمندی زوج به یارانه، به سازمان هدفمندی اعلام نشده است چون اگر نتیجه از طریق این کمیسیون، بخشداری و فرمانداری استان‌ها به سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام شده باشد، اکنون وصل شده‌اند و یارانه آنها واریز می‌شود.
وی ادامه داد: البته این امکان هم وجود دارد که کمیسیون تشخیص دهد زوج متقاضی نیازمند و مستحق دریافت یارانه نقدی نیست؛ بنابراین علت عدم واریز یارانه به حساب آنها همین است و یارانه‌ای به آنها تعلق نخواهد گرفت. ایزدی همچنین در مورد میزان انصراف‌دهندگان از یارانه نقدی با اعلام این‌که آمار دقیقی از انصراف‌دهندگان در اختیار ندارد یادآورد شد که روند انصراف از دریافت یارانه همچنان ادامه دارد.