گروه سیاسی| در روزهای اخیر و پس از سفر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، به منطقه، گمانهها درباره به نتیجه رسیدن مذاکرات آتشبس افزایش یافت. در روزهای اخیر نقش دولت مصر در میانجیگری پررنگتر شد و حماس پیش از آغاز مذاکرات کنونی از تمایل برای آتشبس با همراهی و پذیرش میانجیگری مصر خبر داده بود. اما از سوی دیگر، منابع اسرائیلی از مانعتراشی عامدانه نتانیاهو در مسیر توافق سخن میگویند. هفته قبل بود که یک مقام ناشناس اسرائیلی در گفتوگو با یدیعوت آحارونوت اعلام کرده بود که نتانیاهو به دلایل سیاسی و تحت فشارهای اسموتریج و بن گویر مانع توافق میشود. ۵ روز قبل نیز نتانیاهو اعلام کرد با یا بدون توافق آتشبس و تبادل اسرا به رفح حمله میکند.
افزون بر این، طرحهای آتشبس و گمانهها حول این مسئله تضمینی برای اصلیترین دغدغه حماس، یعنی توقف جنگ و برقراری آتشبس دائمی، ارائه نمیدهد و همگی مبتنی بر آتشبس موقت است.
در مورد این مسئله دو نکته گفتنی است:
١- با توجه به اینکه نتانیاهو در عرصه میدانی با هزینه، کشتار و ویرانی گسترده به دو هدف اصلی خود یعنی نابودی حماس و آزادی اسرا نرسید، از دادن تعهد دائمی برای آتشبس امتناع میکند، چرا که این مسئله را از دست رفتن ریاست خود بر کابینه ائتلافی و پایان عمر سیاسی خود میداند. از سوی مقابل، حماس نیز این مسئله را به درستی درک کرده و بدون افزودن بند آتشبس دائمی، نگران گسترش و ادامه جنگ پس از تبادل اسرا است، بنابراین بارها اعلام کرده که تن به هیچ توافقی، بدون آتشبس دائمی نخواهد داد. مسئلهای که در روز اول مذاکرات قاهره از سوی منابع حماس مجددا و قاطعانه مورد تأکید قرار گرفت. بدون تضمینی برای آتشبس دائمی، و با از دست رفتن برگ برنده حماس، یعنی اسرای اسرائیلی، بعید نیست محافل تصمیمساز افراطی در اسرائیل و طیفهای نزدیک به بن گویر و اسموتریج، شدت جنایات و حملات را به حد جنونآمیز و چند برابر ماههای اخیر برسانند تا هدف نابودی حماس را پیگیری کنند.
٢- درصورت تن دادن اسرائیل به آتشبس دائمی نیز دو حالت پیش خواهد آمد: الف) جنگ به پایان رسیده و حماس علاوه بر ضربه طوفانالاقصی، آزادی اسرای قدیمی خود و عقب راندن اسرائیلیها یک پیروزی بزرگ کسب میکند و عمر سیاسی نتانیاهو به پایان میرسد. ب) نتانیاهو با یک بهانهتراشی تازه، با هماهنگی آمریکا و برخی اعراب، با نقض بند آتشبس دائمی، حملات جدیدی برای نابودی حماس تدارک خواهد دید. احتمال این مسئله با توجه به خوی وحشیگری اسرائیل و همسویی آمریکا و اسرائیل در پشت صحنه دور از ذهن نیست. تنها تفاوت در این حالت، فشار افکار عمومی جهان بر اسرائیل و نابودی اندک اعتبار باقیمانده بایدن در آستانه انتخابات ریاستجمهوری ٢٠٢۴ آمریکاست.
در مجموع اصرار حماس بر گنجاندن آتشبس دائمی در توافق و اصرار بر بازگشت آوارگان به شمال، بهترین استراتژی مذاکراتی در مقطع کنونی است و جایگزین بهتری برای آن وجود ندارد. از سوی مقابل، نیز آمریکا و اسرائیل، در مقابل این استراتژی حماس جز حمله پرریسک به رفح و ادامه جنایت و افزایش فشار جهانی و یا تن دادن به خواست حماس گزینه دیگری ندارند. رقم زدن تحولات منطقهای بدون تعیین تکلیف جنگ غزه نیز که رؤیای آمریکا و برخی اعراب است ممکن نیست. بنابراین، ابتکار عمل و دست برتر اکنون با مقاومت است و آن چیزی جز تأکید بر آتشبس دائمی نیست.