|  اشکان جهان‌آرای  |  

مازندران پنجشنبه هفتم اسفند میزبان نخستین همایش بین‌المللی تاریخ محلی مازندران است. این همایش پنجمین نشست تاریخ محلی ایران محسوب می‌شود که برای نخستین بار به صورت بین‌المللی و با حضور 5 کشور جهان برگزار می‌شود. مقدمات برگزاری این نشست توسط تعدادی از فرهنگیان این استان درحال انجام است. تعدادی از مسئولان اجرایی استان نیز در برگزاری این همایش همکاری دارند.
«انجمن تاریخ محلی ایران»، «پژوهشکده ساری‌شناسی»، «دانشگاه فرهنگیان (پردیس دکتر شریعتی مازندران)»، «استانداری مازندران»، «شهرداری ساری»، «دانشگاه اصفهان» و «اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران» نهادهایی هستند که در برگزاری این همایش همکاری دارند.
«روش‌شناسی تاریخ محلی»، «منبع‌شناسی و اسناد تاریخ محلی»، «جغرافیای محلی و محل‌های تاریخی»، «جغرافیای سیاسی و تاریخ محلی»، «تاریخ خاندانی و رجال»، «موسسه‌های مدنی، اصناف و طبقات اجتماعی محلی»، «اقتصاد محلی، دریا و توسعه مازندران»، «تاریخ محلی، فرهنگ و هویت»، «تاریخ محلی، امنیت و عدالت»، «تاریخ محلی و گردشگری»، «اتباع بیگانه، ترکیب قومیت‌ها و اقلیت‌های مازندران»، «مازندران و روس‌ها» و «نرم‌افزارهای نوین و تاریخ محلی مازندران» محورهایی هستند که برای این همایش بین‌المللی تعیین شده‌اند.
به گفته دبیر علمی نخستین همایش بین‌المللی تاریخ محلی مازندران و پنجمین همایش تاریخ محلی ایران، پس از اعلام فراخوان همایش 173 چکیده مقاله به دبیرخانه فرستاده شد که از این تعداد 125 مقاله نهایی شد. کمیته داوران با حضور26 داور از رشته‌ها و گرایش‌های مختلف تشکیل شد و هر مقاله براساس موضوع در اختیار داورانی از همان شاخه قرار گرفت. به‌طور میانگین هر مقاله مورد کارشناسی 3 داور قرار گرفت که درنهایت 34 مقاله به‌عنوان آثار برتر شناخته شد. این مقالات پس از رأی داوران و پیش از اعلام نهایی یک بار دیگر در دانشگاه اصفهان زیر نظر دکتر نورایی نیز مورد بررسی قرار گرفتند.
 دکتر«علی رمضانی پاجی» افزود:  نکته قابل توجه در این دریافت 10 مقاله خارجی مرتبط با تاریخ محلی مازندران از کشورهای مختلف مانند آمریکا، آلمان، گرجستان و روسیه است. پس از اشاره به مازندران در سفرنامه‌های تاریخی جهانگردان و چهره‌های برجسته غیرایرانی، این نخستین‌بار است که افرادی غیرایرانی متون پژوهشی را درباره این استان تهیه می‌کنند. همچنین بیش از 50‌درصد مقالات دریافت‌شده توسط غیرمازندرانی‌ها نوشته شده است که یک اتفاق خوشحال‌کننده در حوزه فرهنگ و تاریخ محلی مازندران است. پژوهش‌های نویسندگان غیربومی به دلیل دور بودن از چاشنی احساس و تعصب، نگاه‌های جدیدی را به تاریخ محلی مازندران ایجاد خواهد کرد و به گسترده‌تر شدن دایره اطلاعات تاریخی مازندران کمک می‌کند.
او اظهار کرد: در بین مقالات رسیده به مازندران عناوین متعددی دیده می‌شود که هم تاریخ معاصر مازندران را در بر گرفته‌اند و هم به سده‌های گذشته این استان پرداخته‌اند. به جرأت می‌توان گفت که هر کدام از مقالات دریافت شده می‌توانند عنوان یک کتاب ویژه مازندران باشند. بنابراین لازم است که به این گرایش از تاریخ توجه بیشتری داشته باشیم تا هم دانش بیشتری از گذشته این منطقه به دست آوریم و هم اطلاعات بیشتری را برای آینده ثبت کنیم.
تاریخ محلی چیست؟
 از‌سال 1386 و با تلاش دکتر «مرتضی نورایی» عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان، گرایش تاریخ محلی در مقطع دکترا در دانشگاه اصفهان پایه‌گذاری شد. پذیرش دانشجوی مقطع دکترا در این گرایش و برخی فعالیت‌های جنبی در‌سال 90 به تشکیل انجمن تاریخ محلی ایران منجر شد. پس از تشکیل این انجمن فعالیت‌های تاریخ محلی و تاریخ شفاهی  وارد دوره جدیدی شد و با برگزاری نشست‌ها و همایش‌های مختلف مسیر جدیدی برای فعالیت‌های تاریخی در دوره معاصر باز شد.
شاید برای بسیاری از افراد این پرسش مطرح باشد که تاریخ محلی یا تاریخ شفاهی چه هدفی را دنبال می‌کند و چه تفاوتی با تاریخ در تعاریف مرسوم دارد. «علی رستم‌نژاد» دانشجوی مقطع دکترای تاریخ محلی و عضو شورای سیاست‌گذاری این همایش معتقد است در این حوزه لزوماً به آن بخشی از تاریخ پرداخته می‌شود که تاریخ‌سازان آن حضور دارند. به عبارتی تاریخ‌نگاری محلی در این جایگاه تاریخ فرودستان را مدنظر دارد و فرودستان و اقشار مختلف جامعه فرصتی پیدا می‌کنند تا در تاریخ حضور پیدا کنند. به این شکل تاریخ به ویترینی برای همه طبقات تبدیل می‌شود. با این تفاوت که خودشان تاریخ را ثبت می‌کنند.
 دکتر «مرتضی نورایی» هم در این زمینه با بیان این‌که تاریخ محلی در وجه بین‌المللی بیش از آن‌که نظرگرا باشد، تاریخی عمل‌گراست، گفت:  در روی دیگر این فعالیت، نگرش علمی وجود دارد. نگرش علمی در تاریخ‌نگاری محلی ایجاد گفتمان فرهنگی بین مناطق مختلف است. با نگاه طولی و عرضی می‌توان به تاريخ هر منطقه پرداخت. نگاه طولي از گذشته تاكنون است. اما نگاه عرضي با توجه به جوانب مختلف و نگاه به تمام مسائل كوچك و بزرگ يك منطقه است. از این منظر تاريخ محلي تاريخی جزء‌نگر است.
 عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان اظهار کرد: تاریخ محلی مختص به یک منطقه یا استان نیست. در هر منطقه‌ای که استقبال از برگزاری این همایش‌ها باشد می‌توان برنامه‌ای برای آغاز پرداختن به تاریخ محلی را برگزار کرد. هدف و نگرش انجمن تاریخ محلی این است که روزی در همه استان‌ها شاهد فعال شدن شعبه‌های این انجمن باشیم.
برگزاری این همایش علاوه بر این‌که در نگاه بسیاری از فعالان فرهنگی مازندران و چهره‌های علمی کشور به‌عنوان یک رویداد فرهنگی-علمی مطلوب قلمداد شده است، استقبال مسئولان اجرایی استان را نیز به دنبال داشت. تا کنون چندین پیش‌همایش برای همایش بین‌المللی تاریخ محلی مازندران با همکاری نهادهای مختلف دولتی در مازندران برگزار شده است. «ربیع فلاح جلودار» استاندار مازندران و آیت‌الله «نورالله طبرسی» نماینده ولی فقیه در استان نیز ازجمله مسئولانی هستند که حمایت خود از این همایش را اعلام کرده‌اند. این همایش بین‌المللی یک روزه صبح پنج‌شنبه با حضور حدود 500میهمان داخلی و خارجی در پردیس رفاهی نیروی انتظامی مازندران آغاز به کار خواهد کرد.