[ شهروند] چهارشنبه شب در حاشیه دیدار پرسپولیس و سپاهان از هفته بیست‌وپنجم لیگ برتر، صحبت‌های یک هوادار منتسب به تیم سپاهان و توهین مستقیم او به زنان هوادار پرسپولیس، موجب ناراحتی عموم جامعه مردم به ویژه علاقه‌مندان به فوتبال شد. توهینی که توسط یک خبرنگار ضبط و اگرچه نه از طریق رسانه‌های رسمی، اما در فضای مجازی منتشر شد و فضای هواداری فوتبال را به شدت ملتهب کرد. قرار گرفتن هواداران دو تیم در جایگاه نامناسب و نزدیک به یکدیگر، یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد این تنش‌ها بود. حضور هواداران سپاهان درست روی سکوهای پایین اختصاص‌یافته به زنان پرسپولیسی از بی‌تدبیری‌های عیان مسئولان برگزاری مسابقه بود که موجب ایجاد چنین تنشی شد. اتفاقی که در هیچ کجای دنیا مرسوم نیست و هواداران دو تیم کاملا از هم تفکیک می‌شوند. این التهاب تا حدی پیش رفت که کمیته انضباطی فوتبال، هوادار خاطی را 10 سال از حضور در استادیوم‌ها محروم کرد و حتی وزیر ورزش هم واکنش تندی به این موضوع داشت. اما آیا این عمل، تنها اتفاق زشت روی سکوهای فوتبال است؟ آیا قوانین بازدارنده مناسبی برای جلوگیری یا حداقل کاهش این اتفاقات ناپسند، توسط مراجع ذی‌ربط وضع شده است؟ در این گزارش و به بهانه این اتفاق ناپسند، وضعیت سکوهای استادیوم‌های فوتبال را بررسی خواهیم کرد. وضعیتی که بعد از بارها حضور خبرنگار «شهروند» روی سکوهای استادیوم در شهرهای مختلف، در نقش یک «هوادار»، به طور میدانی ارزیابی شده و حالا در این گزارش مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.
خارج از اولویت: احراز هویت تماشاگران
با من همراه شوید؛ بر اساس ساختار تعیین‌شده، از سایت اعلام‌شده بلیت الکترونیکی یک مسابقه را می‌خرید. روی بلیت شما شماره صندلی وجود دارد، اما یک بار حضورتان در استادیوم این موضوع را ثابت خواهد کرد که همه موارد ثبت‌شده روی بلیت یک شوخی است. شما با دانستن فقط یک کدملی (نه در دست داشتن کارت‌ملی) که توسط آن بلیت خریداری شده است، از گیت‌های ورودی گذر می‌کنید. حالا برای مثال، در ورزشگاه 80هزار نفری آزادی حضور دارید. اینجا دیگر خبری از حضور روی صندلی و سکوی مورد نظر وجود ندارد. ماموران یگان ویژه شما را به سمت اولین سکوهای خالی راهنمایی می‌کنند. نه بلیت‌تان بررسی می‌شود و نه اصلا حضور در سکو و ردیف مورد نظر امکان‌پذیر است. چرا؟ چون ورودی‌های مشخص برای حضور در قسمت‌های مختلف استادیوم و اساسا بررسی بلیت وجود ندارد و هرکسی زودتر به جایگاه بهتر برسد، همانجا می‌نشیند. در این شرایط، شناسایی فرد از روی بلیت خریداری‌شده و شماره صندلی محال است و به این ترتیب، امکان بی‌قانونی به راحتی فراهم است. کمترین اقدامی که همین الان سازمان لیگ می‌تواند در مقابله با این اتفاقات انجام دهد، جلوگیری از ورود افراد بدون در دست داشتن کارت‌ملی الکترونیکی است و به این ترتیب، از ورود افراد با هویت جعلی تا حد زیادی جلوگیری می‌شود. در حال حاضر، افراد در بهترین حالت با خرید بلیت یا دست پیدا کردن به آن از طرق مختلف از جمله کارمندان باشگاه‌ها، بلیت‌ها را در بازار سیاه به قیمت گزاف می‌فروشند و درنهایت فقط کدملی خود را در اختیار خریدار قرار می‌دهند. عدم بررسی کارت ملی سبب می‌شود که افراد با هویت جعلی وارد استادیوم شوند و دیگر امکان پیگرد قانونی وجود نخواهد داشت.
از لیزر انداز‌ها تا هتاک‌ها، راه مقابله با آنها چیست؟
طبیعتا یکی دیگر از بدیهی‌ترین کارهایی که باید توسط حراست و مراجع قانونی انجام شود، تجهیزشدن فضای استادیوم‌ها به دوربین‌های مدار بسته است. دوربین‌هایی که رفتار هواداران را زیر نظر داشته باشد تا بعد از بروز هرگونه اقدام غیراخلاقی، آنها را شناسایی و سپس با آن افراد برخورد کند. نکته قابل توجه این است که در سال‌های اخیر بارها عکاسان و فیلمبردارهای ورزشی، تصاویری واضح از افرادی که قانون و اخلاق را زیرسوال می‌برند، ثبت کرده‌اند، برای مثال بارها تصاویری از افرادی که با انداختن نور لیزر در چشم بازیکنان مانع پیش رفتن روال عادی یک مسابقه می‌شوند، ثبت شده است، اما در این سال‌ها به دلیل نبود سازوکار مناسب، امکان برخورد با شخص شناسایی‌شده فراهم نبوده و در عوض، باشگاه منتسب به آن هوادار با جریمه روبه‌رو می‌شد. البته درمورد آخر پیش آمده مربوط به پیرمرد هوادار سپاهان، با توجه به ثبت تصویر و ویدیو از فرد هتاک، کمیته انضباطی فورا رأی به محرومیت 10 ساله او از ورود در استادیوم‌های فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی داد. اما سوال اصلی این است که با توجه به عدم بررسی هویت افراد در گیت‌های ورودی ورزشگاه‌ها، ماموران چگونه می‌خواهند مانع ورود این فرد شوند. سوالی که کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال باید آن را به طور شفاف توضیح دهد.
شناسایی علت‌های یک بی‌فرهنگی ادامه‌دار
با در نظر گرفتن روند ورود یک هوادار به ورزشگاه‌ها، شاید علت بخش مهمی از این بی‌فرهنگی روشن شود. هواداری که برای مسابقات مهم معمولا مجبور به خرید بلیت از طریق بازار سیاه و با قیمت چندین برابری می‌شود، با وجود در دست داشتن بلیت کاغذی، باز هم باید ساعت‌ها پیش از شروع مسابقه در استادیوم حاضر شود، چراکه در غیر این‌صورت، زودتر از او شخص دیگری در جایگاهش خواهد نشست و احتمالا پشت در‌های استادیوم خواهد ماند. به طور معمول برای تماشای یک بازی حساس مانند داربی یا مسابقات پرسپولیس–سپاهان، استقلال–سپاهان و چند دیدار حساس دیگر، یک هوادار باید 7 یا 8 ساعت زودتر در محل استادیومی که اغلب در خارج از شهر وجود دارد، حاضر شود. عدم‌دسترسی مناسب به امکانات رفاهی مانند سرویس بهداشتی، تغذیه مناسب، آب آشامیدنی و سایر امکانات اولیه موجب پرخاشگری بسیار زیاد و ایجاد تنش بعد از هر برخورد کوچکی میان افراد می‌شود، بنابراین فراهم‌کردن امکانات اولیه و استاندارد برای تماشاگران فوتبال، باید در اولویت سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال قرار بگیرد.
در ادامه گفت‌وگوی «شهروند» با دکتر احسان محمدی، رئیس دپارتمان مسئولیت‌های اجتماعی در فدراسیون فوتبال، را خواهید خواند که نظرات جالبی درباره ناهنجاری‌های اخیر سکوهای استادیوم‌ها دارد: