شهروند| کانون زبان فارسی شب گذشته دوم اسفندماه میزبان جمعی از هنرمندان و اهالی فرهنگ و هنر کشور ازجمله ناصر تقوایی و اسماعیل عباسی بود که آمده بودند تا در مراسمی که به شب «مریم زندی» اختصاص یافته بود، حضور یابند و از فعالیتهای فرهنگی و هنری او در طول سالیان گذشته تقدیر کنند. ناصر تقوایی در این برنامه با اشاره به نقش این بانوی عکاس در عکاسی پرتره ایران از او بهعنوان یکی از عکاسانی یاد کرد که در جهت رفع خلأ عکاسی از مشاهیر ایران تلاشهای تاثیرگذاری کرده است.
ناصر تقوایی میگوید از زمانی که با مریم زندی آشنا شده است، همیشه همراهش یک دوربینِ عکاسی دیده و اگر این وسیله همراهش نبود، گویی چیزی از وجودش کم بود و هنوز هم این یار همیشگی و جدانشدنیاش را همچنان بر دوش دارد. تقوایی میگوید: «عکاسی سابقه جدیدی ندارد و از همان دوران ناصرالدین شاه و دوران قاجار شاهد رشد هنر عکاسی بودیم و بعدها در سینما و سایر هنرها نیز به شدت تأثیرگذار بود. عکس واقعیتی است که شما میسازید و به نظر من یکی از اشکال اصیل هنر است. گاه منظره بسیار زیبایی را پیش رویتان میبینید اما وقتی از ویزور دوربین قصد عکاسی دارید، آن زیبایی کامل نیست و نمیتواند همه آنچه را که دیدهاید در ویزور دوربین هم ببینید اما یک عکاس به گونهای تربیت میشود که یک راست به سراغ بهترین کادربندی و زاویه عکسبرداری میرود و عکس خوبی را میگیرد که گاه تجربی است و گاه از سر غریزه و این تفاوت یک عکاس با غیرعکاس است. هنر به جز یکی دو مورد آن، همگی وابسته مطلق به کادر است و حتی یک جمله ادبی هم باید در کادر مناسب خود قرار گیرد تا یک مفهوم زیبا را بسازد، عکاس هم تا کادر مناسب خود را پیدا نکند نمیتواند عکس خوبی بگیرد.»
تقوایی همچنین به این مسأله اشاره دارد، عکاسی که چشم او برای خوب دیدن تربیت شده، نقطه و کادر مناسب را پیدا میکند حتی در چهره انسانها و بنابراین عکاسی پرتره سختترین نوع عکاسی است؛ چرا که از شخصیت پنهان درون شما عکاسی میکند، همانطور که در پرترههای مریم زندی از هنرمندان مختلف دیدیم که چگونه وجوه شخصیتی آنها شامل شاعران، نقاشان، فیلمسازان و... در پس هر عکس مشخص بود: «عکاسی از طبیعت ابتدای کار یک عکاس است و مریم زندی پا را از آن فراتر نهاده و حالا پرتره انسان را که دشوارترین شکل عکاسی است به خوبی انجام میدهد.
تقوایی در بخش دیگری از سخنانش به اهمیت عکاسی از پرتره مشاهیر و هنرمندان کشور اشاره و تصریح کرد: «دوره عالی عکاسی مریم زندی صرف عکاسی از پرتره آدمها شده است که اهمیت آن به این است که خاطرهای برای آیندگان ما باقی میماند، ما از نسلهای گذشته و مشاهیرمان هیچ عکسی نداریم، از سیاستمدار، نقاش، فیلمساز و... گرفته تا دیگر افراد بهطور مثال در تاریخ سینمای ما هیچ عکسی از بنیانگذار این حرفه وجود ندارد درحالیکه صدسال از اختراع دوربین عکاسی میگذرد و در این زمینه کمبودهایی داشتیم که نسل جوانتر از ما جبران کردند و گنجینهای از این چهرهها اکنون برای ما باقی خواهد ماند. در این پرترهها، شما یک نمایش از ملت ایران و چهرههای مردم ایران را شاهدید که برای این منظور عکاس یا باید سوژه را بسازد یا آنکه سوژه را آماده ببیند.»
به گفته تقوایی پرترههای زندی از مشاهیر به لحاظ تکنیکی دوگانه هستند برخی در زیر نور طبیعی روز و محیط جغرافیایی پرسوناژهایش که بسیار زندگی در آن است و برخی با نور مصنوعی و داخل آتلیه که حالات متفاوتی دارند و اینها مثل رمز و راز است. من امیدوارم همیشه راهِ مریم زندی باز، چشمش بینا و دوربین بسیار خوب اما نه لزوماً گرانقیمت داشته باشد که بتواند به راهش ادامه دهد. و مریم زندی نیز در سخنانش تأکید کرد که از عکاسی پرتره خسته شده است.
مریم زندی نیز به این مسأله اشاره کرد که هیچگاه در زندگیاش توقعی نداشته است: «شاید جوانتر که بودم در لحظات یا شرایط سخت، باید توقع حمایت و پشتیبانی میداشتم که البته هرگز این توقع را نداشتهام. هرگز توقع و انتظاری برای قدردانی ندارم و این که هر کاری کردهام در جهت کاری بوده که دوست داشتهام و به آن باور داشتهام. من همیشه به دنبال رویاهایم بودهام و یاد گرفتهام که در این دنیای مبتنی بر روابط کار کنم، بجنگم، حقم را بگیرم و نگذارم که ناامیدم کنند. امروز به دعوت دهباشی که همیشه به من لطف داشته است اینجا هستم بهخصوص خوشحالم که میتوانستم با پای خودم بیایم و لازم نبود که با صندلی چرخدار و به صورت نیمه بیهوش اینجا بیایم.»