[شهروند] هنگامی که قطع روابط سیاسی، مصادره داراییها و حتی برقرار کردن شدیدترین تحریمهای اقتصادی موجب نشد بنیانگذار جمهوری اسلامی از حرف خود مبنی بر سپردن سرنوشت دیپلماتهای آمریکایی به نمایندگان مجلس (که هنوز انتخابات آن برگزار نشده بود) برگردد، جیمی کارتر رئیسجمهوری ایالات متحده عاقبت تسلیم تندروترین مشاوران خود شد و با انجام عملیات نظامی رهاییبخش در ایران موافقت کرد. 13 آبان 1358، با تسخیر سفارت آمریکا در تهران، روابط دو کشور وارد بحرانی کمنظیر شد. بحرانی که با اعلام قطع رابطه سیاسی توسط واشینگتن در بیستم فروردین 1359 فزونی گرفت و دیگر هیچ امیدی به حل و فصل مسالمتآمیز آن نمیرفت. این میان در پیش بودن انتخابات ریاستجمهوری در آمریکا و فشار فزاینده رسانههای این کشور که انتظارات مردم برای بازگرداندن دیپلماتها به خانه را انعکاس میدادند، کارتر را هر روز بیشتر از دیروز به سمت انجام حرکتی انتحاری و غیرعقلانی سوق میداد. تصمیمی که عاقبت اواخر آوریل 1980 میلادی اتخاذ و اجرا شد.
دست نیاز کارتر به درگاه نیروهای «دلتا»
44 سال پیش در چنین روزی، برابر 24 آوریل 1980 میلادی، عملیات «پنجه عقاب» برای آزاد کردن دیپلماتهای دربند آمریکایی در تهران کلید خورد. جیمی کارتر خوب میدانست هر روز که از اسارت دیپلماتها بگذرد درصدی از محبوبیت خود را بین مردم کشورش از دست خواهد داد. این میان تعدادی از مشاورین او نیز از مدتها قبل مذاکره با تهران را بیفایده خوانده و درگیری نظامی با ایران را تنها راه برای حل و فصل این بحران عنوان میکردند. چنین شد که کارتر پس از مدتها مقاومت، عاقبت با انجام یک عملیات نظامی محدود برای رهاسازی دیپلماتها و ربودن آنها از ایران موافقت کرد. افرادی که برای انجام این عملیات آماده شده بودند ذیل نیرویی ویژه به اسم «دلتا» قرار داشتند و از زبدهترین سربازان ارتش ایالات متحده به شمار میرفتند. این گروه ویژه از مدتها قبل تمرینات خود را برای انجام عملیات فوق آغاز کرده بودند و بالاخره با قطعی شدن انجام عملیات نظامی و تعیین روزهای ٢٤ و ٢٥ آوریل ١٩٨٠ برای ورود به ایران، راهی خاورمیانه شدند.
هجوم شنها به ماشین جنگی ایالات متحده
بر اساس طرح و نقشه عملیات «پنجه عقاب»، نیروهای دلتا ابتدا باید راهی صحرای طبس شده و سپس از آنجا با کمک هواپیماهای «هرکولس C130» و هلیکوپترهای «سیکورسکی سیاچ-۵۳ سی استالیون» راه تهران را در پیش میگرفتند. در این عملیات روی کمک عناصر مزدور داخل ایران نیز حساب ویژهای باز شده بود. قرار بود هلیکوپترها در ورزشگاه شهید امجدیه (شیرودی فعلی) که فاصله زیادی با ساختمان سفارت آمریکا (محل نگهداری دیپلماتها) نداشت فرود آمده و پس از به اصطلاح نجات دیپلماتها، از راه آمده بازگردند. ابتدا همه چیز طبق برنامه پیش میرفت اما شبی که نیروهای دلتا قصد حرکت به سمت تهران را داشتند، وقوع یک طوفان شن ناگهانی کل عملیات را تحت شعاع قرار داد. بر اثر این طوفان پیشبینی نشده، یکی از هلیکوپترها با هواپیمای هرکولس برخورد کرد که نتیجه آن وقوع انفجاری بزرگ و کشته شدن ٨ نفر از نیروهای دلتا بود. در شرایطی که فرماندهی عملیات بین ادامه و لغو آن تردید داشت، جیمی کارتر دستور بازگشت نیروها را صادر کرد تا عملیات پنجه عقاب قبل از آغاز در نطفه خفه شود.