[شهروند] چند روز قبل شهر استراتژیک آودیوکا در استان دونتسک اوکراین پس از 130روز نبرد سنگین سقوط کرد و با عقب‌نشینی نیروهای اوکراینی به‌دست ارتش روسیه افتاد. اهمیت تصرف این شهر توسط روس‌ها علاوه بر موقعیت استراتژیک آن، در این مسئله بود که نه در نبرد 2015-2014و نه در دوسال اخیر ارتش روسیه موفق به تصرف آن نشده بود و نمادی از مقاومت اوکراینی‌ها در جنگ بود. وضعیت وخیم مهمات و ذخایر تسلیحاتی اوکراین، ضعف در طراحی استراتژی‌های نبرد، اختلافات در میان حامیان غربی کی‌یف برای ارسال کمک‌ها و مواردی از این دست را می‌توان از علل وخامت وضع میدانی اوکراین و سقوط آودیوکا برشمرد. به همین بهانه نگاهی اجمالی به وضعیت جنگ در اوکراین خواهیم داشت.

بحران تسلیحاتی ناتو و اروپا به سبب جنگ اوکراین
در ماه‌های اخیر اخبار بسیاری از کاهش و حتی به صفر رسیدن ذخایر تسلیحاتی حامیان غربی اوکراین به‌دلیل ارسال به جبهه جنگ منتشر شد. بلومبرگ حدود 7ماه قبل در گزارشی از بحران تسلیحاتی در اروپا به سبب حمایت نظامی از اوکراین سخن گفته و نوشته بود: «شرکت‌های تسلیحاتی مملو از سفارش‌ها شده‌اند، اما فاقد دستورات دفاعی و یارانه‌های تضمین‌شده دولتی هستند که قبل از گسترش تولیدات خود به اطمینان از آنها نیازمندند... بخش نظامی اروپا نیز با مشکلاتی، از کمبود کارگران ماهر گرفته تا کمبود قطعات و منابع، تشریفات اداری و تردید بانک‌ها برای اعطای وام به شرکت‌های اسلحه‌سازی، روبه‌رو است.» (1) بلومبرگ همچنین در ادامه آن مطلبی شوکه‌کننده مطرح و عنوان کرده بود: «قدرت‌های بزرگ اروپایی ناتو مانند آلمان، ایتالیا و انگلیس ماه‌ها هشدار داده‌اند که ذخایر تسلیحاتی که پس از هدررفتن در اوکراین باقی مانده‌اند، برای ۸ تا ۷۲ ساعت نبرد درصورت تهاجم غافلگیرانه کافی است.»(2) دو ماه بعد از آن نیز دریاسالار راب باوئر، رئیس کمیته نظامی ناتو، از کاهش شدید ذخایر تسلیحاتی اعضای این پیمان ابراز نگرانی کرده و خواستار افزایش فوری تولید مهمات و سلاح توسط آنان شد. باوئر در تعبیری بی‌سابقه درباره وضع تسلیحاتی حامیان اوکراین گفته بود: «ته دیگ را می‌توان دید!»(3) همچنین حدود دو ماه قبل تایمز انگلیس در خبری عجیب از به صفر رسیدن و تخلیه کامل ذخایر سلاح و مهمات انگلیسی‌ها به‌دلیل حمایت از اوکراین نوشته بود.(4)

اختلاف بر سر حمایت مالی از کی‌یف
ار آغاز جنگ اوکراین و درگیری اروپا و آمریکا با روسیه و اعمال تحریم علیه این کشور و کاهش شدید ورود نفت و گاز روسیه به اروپا، بحران مالی و افزایش هزینه‌های انرژی و تولید، اقتصاد اروپا را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داد. خاصه اینکه اقتصاد اروپا و آمریکا هنوز به‌طور کامل از تبعات ناشی از بحران کرونا خارج نشده بود. در جولای 2023مؤسسه تحقیقاتی کیل آلمان در گزارشی در مورد کاهش کمک‌های مالی به اوکراین نوشت: «کمک‌‌های کشورهای غربی به اوکراین، تحت‌تأثیر اختلافات سیاسی در اروپا و آمریکا، به‌شدت کاهش یافته و به پایین‌ترین سطح خود از زمان آغاز تهاجم روسیه در فوریه ۲۰۲۲ رسیده است. کمک‌ها به کی‌یف بین اوت تا اکتبر ۲۰۲۳ تقریبا ۹۰ درصد نسبت به‌مدت مشابه در ۲۰۲۲ کاهش یافته است.»(5) در اواسط آبان ماه، سی‌ان‌ان در گزارشی عنوان کرد اختلاف شدیدی در سنا و کنگره بر سر میزان کمک‌ها به اوکراین و ادامه آن به‌وجود آمده است. این اختلافات تا هفته گذشته ادامه داشته تااینکه در نهایت بسته کمک 61میلیارد دلاری به اوکراین توسط سنای آمریکا به تصویب رسید و سبب ابراز امیدواری زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، شد اما اکنون خبر می‌رسد نمایندگان کنگره مخالف تصویب ‌این بسته هستند و همین مسئله سبب انتقادات شدید بایدن شده است. سه هفته قبل نیز اتحادیه اروپا تصویب بسته کمک 50میلیارد یورویی به اوکراین را اعلام کرد هر چند این بسته نیز به سختی و با مخالفت مجارستان تصویب شد و نحوه تخصیص آن نیز به نشست بعدی شورای وزیران اتحادیه موکول شده است. نشریه پولیتیکو به نقل از بانک جهانی هزینه‌های بلندمدت اوکراین برای بهبود وضعیت را بالغ بر 400میلیارد دلار تخمین زده است و بر مکفی نبودن بسته حمایتی 50میلیارد یورویی اروپا صحه گذاشته است.(6)

سقوط آودیوکا و وضعیت وخیم جبهه اوکراین
شهر آودیوکا که تقریبا در مرکز استان دونتسک قرار دارد با وسعت حدودا 29کیلومترمربع پس از نبردی سنگین و حدودا چهارماه‌ونیمه در نهایت به‌دست ارتش روسیه افتاد. زلنسکی در ویدئویی که پس از سقوط آودیوکا منتشر کرد علت سقوط این شهر را تأخیر در ارسال کمک‌ها از سوی متحدان غربی اعلام کرد. مشرق‌نیوز در گزارشی از جزئیات سقوط آودیوکا نوشت: «شکست ضد‌حمله تابستانی اوکراین، از بین رفتن بخش بزرگی از تجهیزات نظامی و ذخایر مهمات توپخانه‌ای این کشور موجب شد تا فرماندهان روسی فرصت را غنیمت شمرده و در اواسط اکتبر ۲۰۲۳ عملیات بزرگی را با هدف تصرف آودیوکا آغاز کنند. اوکراینی‌ها به‌دلیل شکست در ضد‌حمله از روحیه پایینی برخوردار بودند، عملیات تهاجمی بزرگ روسیه همزمان با اختلافات داخلی شدید میان زلنسکی و زالوژنی، فرمانده ارتش، و همچنین قطع کمک‌های نظامی آمریکا آغاز شد؛ تهاجم ارتش روسیه از ۳ محور جنوبی (زنیت)، شمالی (به سمت کارخانه زغال‌سنگ) و غربی (وودیانه) شروع شد اما در ابتدای کار، بسیاری از ستون‌های زرهی پیشروی ارتش روسیه گرفتار میادین مین، موشک‌های ضد‌زره و پهپادهای انتحاری اوکراینی‌ها شدند... با گذشت زمان و بحرانی شدن وضعیت آتش توپخانه اوکراین (به‌دلیل کمبود مهمات) وضعیت برای ارتش روسیه بهتر شده و پیشروی سرعت می‌گرفت... با رسیدن به نخستین مناطق شهری در هر سه محور عملیات، نبرد دیگر در دشت‌های باز اطراف آودیوکا جریان نداشت و خسارات تجهیزاتی روسیه بسیار محدودتر شد و با توجه به برتری عددی نفرات در سمت روسی، سرانجام ارتش اوکراین با پذیرش شکست در نبرد شهری، دست به عقب‌نشینی از آودیوکا و تلاش برای ایجاد خط دفاعی جدید در غرب این شهر زد؛ مناطقی نظیر لاستاچکین و اورلیوکا که اکنون تبدیل به اهداف بعدی ارتش روسیه شده‌اند.» (7)
نیویورک‌تایمز نیز در گزارشی سقوط آودیوکا را «ضربه راهبردی و نمادین» برای اوکراین خواند و نوشت: «تصرف آودیوکا ممکن است یک گشایش را برای روسیه ایجاد کند و نیروهای روس به سمت شهرهای راهبردی دیگر ازجمله «پوکروفسک» در شمال‌غرب این منطقه که یک مرکز لجستیکی برای ارتش اوکراین است، پیشروی کنند. این اقدام همچنین روسیه را به قدم دیگر به سمت هدف آنها یعنی تصرف تمام منطقه دونتسک نزدیک‌تر می‌کند.»(8)

جمع‌بندی
اکنون می‌توان گفت وضعیت در جبهه اوکراین و حامیانش همانند ماجرای رمان معروفِ: «در جبهه غرب خبری نیست» نوشته اِریش ماریا رِمارک در سال 1929شده است که اخیرا فیلم سینمایی آن نیز ساخته شد. مطابق این داستان، دو نوجوان آلمانی با حضور داوطلبانه در ارتش آلمان به جبهه جنگ جهانی اول می‌روند و در آنجا متوجه می‌شوند برخلاف تبلیغات دولت آلمان، وضعیت جنگ، وخیم و شرایط سخت و بی‌رحمانه است و درحالی‌که زمزمه‌های صلح نیز برخاسته است یکی از دو نوجوان به‌دنبال حملات تازه‌ای تحت‌نظر یکی از فرماندهان خود است. زلنسکی در حالی دلخوش به وعده‌های غرب برای مقابله با روسیه بود که چشم‌اندازی برای تغییر موازنه جنگ حتی با کمک‌های مالی و نظامی اعلامی غرب هم وجود ندارد. روسیه در حال طرح‌ریزی برای تصرف کل دونتسک و بلعیدن منطقه دونباس است، جای پای پوتین محکم‌تر شده، جایگاه بایدن، لغزان و اروپا در وحشت قدرت‌گیری راست افراطی به سر می‌برد. به واقع می‌توان گفت در جبهه غرب خبری نیست و کی‌یف روزبه‌روز بیشتر در باتلاق نکبت حاصل از قربانی‌شدن به پای اهداف توسعه‌طلبانه ناتو فرو می‌رود.

پی‌نوشت‌ها:
1و 2- www.mizanonline.ir/00Jodg
 3- www.Javann.ir/004zQ7
4- shahrvand-newspaper.ir/News:NoMobile/Main/237396
5- یورونیوز فارسی
6- mehrnews.com/x349wy
7- mshrgh.ir/1576515
8- isna.ir/xdQBjX