[ شهروند] بعد از حدود 10 ماه رکوردشکنی بی‌وقفه و فروش‌های بالا -که سینمای ایران را حداقل در گیشه‌ها به شرایط پیش از کرونا بازگرداند- روز گذشته موسسه سینماشهر اعلام کرد که در هفته آخر دی‌ماه فروش سینمای ایران مرز هزار میلیارد تومان را پشت‌سر گذاشته است. فروشی بی‌سابقه که پیش‌بینی می‌شد در اواخر اسفندماه امسال به دست خواهد آمد، اما سینمای ایران در ادامه روند رو به رشد خود دو ماه زودتر از پیش‌بینی‌های انجام‌شده توانست به این میزان فروش دست یابد، یعنی گیشه سینمای ایران در سال ۱۴۰۲ بعد از دو سال رکود و تعطیلی -به دلیل شیوع ویروس کرونا و بعد از آن هم حواشی سیاسی و اجتماعی سال گذشته- توانسته جان تازه‌ای به سینمای ایران بدهد.
روز گذشته هاشم میرزاخانی، مدیرعامل موسسه سینماشهر، با اشاره به عبور سینمای ایران از مرز فروش هزارمیلیارد تومانی گفت: «به‌هرحال، اینکه فروش سینمای ایران از مرز هزار میلیارد تومان گذشت، اتفاق مهمی است. اما مهم‌تر از آن این است که این دستاورد در دی‌ماه حاصل آمد و این در حالی است که پیش‌بینی می‌شد این میزان فروش در اواخر امسال رقم خواهد خورد. با این حال، استقبال مردم از سینما موجب شد دو ماه زودتر از موعدی که تصور می‌شد این امر محقق شود.»
هزار میلیارد تومان فروش اندک و سهل‌الوصولی نیست، حتی می‌توان گام از این هم فراتر گذاشت و گفت که چنین ارقامی با توجه به شرایط استقبال مخاطبان از فیلم‌های غیرکمدی به این زودی‌ها قابل تکرار هم نخواهد بود. به این دلیل مرور اینکه سینمای ایران چگونه این گردنه دشوار را پشت‌سر گذاشته، می‌تواند آموزنده باشد.
هزار میلیارد یعنی چه؟
طبق اعلام موسسه سینماشهر، «آمارهای موجود حکایت از این می‌کنند که از ابتدای فروردین تا ۲۴ دی 1402 فروش سینمای ایران بیش از هزار میلیارد تومان بوده است. میزان فروشی که با حضور بیش از ۲۳میلیون و ۴۷۲هزار نفر در ۶۵۰هزار سانس نمایش فیلم حاصل آمده است. در این میان باید گفت که بیش از ۴۹۱میلیارد تومان از این میزان از طریق خرید بلیت توسط بیش از 12میلیون نفر در گیشه سینماها و 508میلیارد تومان نیز سهم سامانه‌های فروش آنلاین بوده است.» به گفته هاشم میرزاخانی، مدیرعامل موسسه سینماشهر، «فیلم‌های اکران‌شده در سال ۱۴۰۲ تاکنون بیش از ۹۵۵میلیارد تومان فروخته‌اند که این میزان حاصل خرید بلیت توسط ۲۲میلیون و ۵۵۱هزار مخاطب بوده است. 45میلیارد باقی‌مانده به مرز هزار میلیارد تومان نیز سهم فروش فیلم‌هایی است که از سال گذشته به اکران خود در سال ۱۴۰۲ ادامه داده‌اند که از میان آنها می‌توان به فیلم‌هایی مانند «ملاقات خصوصی»، «بخارست» و «خط استوا» اشاره کرد که بیش از ۳۳میلیارد تومان فروخته‌اند. حدود 10میلیارد تومان نیز سهم فروش گروه‌هایی مانند فیلم‌های «هنر و تجربه» و فیلم‌های خارجی بوده است.»
سنگینی سینما بر دوش کمدی
با اینکه آمار فروش هزار میلیارد تومانی سینمای ایران در 10 ماه سال با هر متر و معیاری نویدبخش و امیدآفرین است، اما کتمان نمی‌توان کرد که این دستاورد تنها روی دوش تعدادی فیلم کمدی حاصل آمده که اگر این چند فیلم نبودند، سینما کاملا به ورشکستگی می‌رسید.
مروری گذرا بر آمار فروش فیلم‌هایی که امسال روی پرده آمده‌اند، حکایت از این می‌کند که فیلم‌های کمدی در صدر جدول فروش قرار دارند و همچنان در جذب مخاطب موفق‌تر از فیلم‌های دیگر عمل می‌کنند، یعنی فروش رکوردشکن سینمای ایران تا حد زیادی مدیون و مرهون کمدی‌های روی پرده است؛ از فیلم سینمایی «هاوایی» که تنها حدود 10 روز می‌شود که اکران خود را در سینماها آغاز کرده تا فیلم‌های دیگری چون «هتل»، «ویلای ساحلی»، «ورود و خروج ممنوع» و «فسیل» که ماه‌هاست روی پرده‌اند و در این مدت نه‌تنها بالاترین فروش‌ها را داشته‌اند، بلکه آمار فروش هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که هنوز و همچنان برای مخاطبانی که دشواری حضور پای گیشه‌های سینماها را به جان می‌خرند، تماشایشان جذاب است. «فسیل» در این مدت 307میلیارد تومان فروخته، فروش «هتل» حدود 228میلیارد بوده، «شهر هرت» به حدود 78میلیارد فروش دست یافته و فروش «ویلای ساحلی» نیز حدود 39میلیارد تومان بوده که این آمار حکایت از این می‌کند که از مجموع فروش هزار میلیارد تومانی سینمای ایران در سال‌جاری بیش از 652میلیارد تومان آن متعلق به این چهار فیلم بوده.
اگر فروش کمدی‌های دیگر از قبیل فروش 20میلیارد تومانی فیلم «آهنگ دونفره»، فروش 19میلیارد تومانی فیلم «هاوایی»، فروش 19میلیارد تومانی فیلم «ورود و خروج ممنوع»، فروش 16میلیارد تومانی فیلم «گیجگاه»، فروش 12میلیارد تومانی فیلم «جوجه‌تیغی» و فروش 10میلیارد تومانی «عروس خیابان فرشته» را نیز به این آمار بیفزاییم، به این معنا خواهد بود که از مجموع فروش هزار میلیاردی سینمای ایران بیش از 748میلیارد تومان متعلق به فیلم‌های کمدی بوده که این هم یعنی حدود 75درصد از فروش سینمای ایران متعلق به کمدی است.
رستاخیز سینمای کودک
از دیرباز سینمای کودک و نوجوان نیز یکی از گونه‌های محبوب در سینمای جهان -و در دوره‌ای نیز در سینمای ایران- بوده است. وضعیت اکران امسال نشان می‌دهد که این شرایط دوباره در سینمای ایران حکمفرما شده و بعد از فیلم‌های کمدی، بیشترین مخاطبان را انیمیشن‌ها و فیلم‌های کودک و نوجوان دارند که این را در بالانشینی فیلم‌هایی مانند «بچه‌زرنگ»، «مسافری از گانورا» یا «نارگیل ۲» در جدول پرفروش‌ترین فیلم‌های سال می‌توان به مشاهده نشست. پرفروش‌ترین فیلم در این ژانر «بچه‌زرنگ» با فروش 56میلیارد تومان بوده و البته «نارگیل 2» هم 23میلیارد تومان و البته «مسافری از گانورا» هم حدود 6میلیارد فروخته‌اند. 85میلیارد تومان برای سه فیلم کودک که نشان می‌دهد سه فیلم حدود 9درصد از فروش سینمای ایران را به خود اختصاص داده‌اند.
قعرنشین جدول فروش
رتبه‌های بعدی جدول فیلم‌های پرفروش را نیز فیلم‌های اجتماعی، سیاسی و ارگانی به خود اختصاص داده‌اند که نشان‌دهنده تمایل اندک مخاطب این روزهای سینمای ایران نسبت به چنین آثاری است. از میان فیلم‌های اجتماعی «سه‌کام حبس» با نزدیک به 20میلیارد تومان پرفروش‌ترین فیلم بوده و بعد از آن هم «کت‌چرمی» 15میلیارد تومان، «غریب» 10میلیارد تومان، «مصلحت» 7میلیارد تومان، «جنگ جهانی سوم» 7میلیارد تومان، «عامه‌پسند» 6میلیارد تومان و «حدود هشت صبح» هم پنج‌ونیم‌میلیارد تومان فروخته‌اند.