[ مرضیه موسوی] امروز بیش از 6980 خانه هلال در سراسر کشور فعالیت می‌کند؛ مراکزی که با هدف گسترش آموزش‌های همگانی و افزایش آمادگی در برابر مخاطرات راه‌اندازی شده‌اند. افراد آموزش‌دیده در هر یک از خانه‌های هلال شهری و روستایی، قرار است در حین وقوع حوادث غیرمترقبه چشم و گوش جمعیت هلال‌احمر و تیم‌های عملیاتی باشند و با ارزیابی‌های دقیق و پایش هر منطقه، بهینه‌ترین تجهیزات و نفرات را به محل حادثه فراخوان کنند؛ اتفاقی که در یکی دو سال گذشته در زلزله خوی، زلزله هرمزگان و حوادث متعدد دیگر شاهدش بودیم و نیروهای آموزش‌دیده محلی با ارزیابی اولیه، گزارش‌های دقیقی از وقوع حادثه به هلال‌احمر ارسال کرده بودند. «عباس احدپور»، مدیرکل دفتر توسعه خانه‌های هلال جمعیت هلال‌احمر، درباره این مراکز در سراسر کشور می‌گوید: «نگاه اصلی ما آموزش پایه امدادونجات برای آحاد مردم از بخش روستایی تا شهری است. این آموزش به‌صورت شبکه‌ای و مویرگی ارائه می‌شود تا اهالی روستاها به عنوان اولین نقاطی که در حوادث آسیب می‌بینند، بتوانند خود، خانواده و اطرافیان را براساس استانداردها امدادرسانی کرده و نسبت به جابه‌جایی سریع‌تر افراد اقدام کنند.» گزارش «شهروند» از فعالیت‌های این روزهای خانه‌های هلال را می‌خوانید.
فعالیت خانه‌های هلال را در سه دسته‌بندی روستایی، شهری و تخصصی می‌توان جا داد. گرچه در تمام خانه‌های هلال در سراسر کشور، اهداف کلی و مشترکی از جمله توسعه آموزش همگانی به چشم می‌خورد. مدیرکل دفتر توسعه خانه‌های هلال جمعیت هلال‌احمر در این‌باره می‌گوید: «در راه‌اندازی خانه‌های هلال دو هدف عمده داریم؛ نگاه اصلی ما آموزش پایه امدادونجات برای آحاد مردم از بخش روستایی تا شهری است. دومین هدف از ایجاد خانه‌های هلال، دیده‌بانی از سوی مسئولان خانه‌های هلال است تا بتوانند با سریع‌ترین تماس، نوع و عمق حادثه و میزان خسارت را به مرکز کنترل و هماهنگی عملیات شهرستان یا استان اعلام کنند.»
طبق شعارها و پیام‌هایی که از آموزش همگانی جمعیت هلال‌احمر می‌شنویم، هر فرد آموزش‌دیده‌ای در زمان حادثه می‌تواند ناجی خود و خانواده‌اش باشد و بعد از آن سراغ اطرافیان آسیب‌دیده هم رفته و تا زمان رسیدن نیروهای امدادی، اقدامات اولیه لازم را برای نجات جان‌شان انجام دهد. همچنین در صورت وقوع حادثه بزرگی مثل سیل یا زلزله، با اعلام تعداد دقیق خانوارهای تحت تاثیر و همچنین شرایط محل حادثه و سایر اطلاعات، به توزیع هدفمندتر و بهینه‌تر اقلام اضطراری کمک زیادی می‌کنند.
در استان‌های مختلف بنا بر پتانسیل‌های موجود و قابلیت‌های علمی، می‌توانند به عنوان خانه هلال تخصصی فعال شده و نسبت به تولید علم و پژوهش با همکاری اعضا اقدام کنند. به گفته عباس احمدپور، در صورت ارائه پروپوزال‌های خوب در خانه‌های هلال تخصصی، می‌توان آن را به فدراسیون صلیب‌سرخ جهانی ارائه کرده و بودجه‌هایی را برای پروژه‌های مطرح‌شده در پروپوزال دریافت کرد.
اتفاق‌های مهمی که رقم می‌خورند
تعداد خانه‌های هلال در سراسر کشور تا پایان سال 1402 قرار است به 7200 خانه برسد. این مراکز در کنار آموزش‌های همگانی و آمادگی در برابر مخاطرات، به سایر فعالیت‌های ممکن در جمعیت هلال‌احمر هم می‌پردازند؛ از ساماندهی فعالیت‌های داوطلبانه و کمک به همنوع گرفته تا جمع‌آوری کمک‌های مردمی به حادثه‌دیدگان و اقداماتی مثل راه‌اندازی تیم‌های امدادی، تیم‌های سحر و... در واقع هر فعالیتی که بتوان سراغش را در جمعیت هلال‌احمر گرفت، در خانه‌های هلال هم قابل انجام است، به همین دلیل فعالیت‌های این مراکز منحصر به گروه سنی خاصی نیست. با این حال، جوانان یکی از مهم‌ترین گروه‌های هدف برای خانه‌های هلال به شمار می‌روند. مدیرکل دفتر توسعه خانه‌های هلال می‌گوید: «حضور جوانان هلال‌احمری در خانه‌های هلال مناطق حاشیه‌نشین نقش بسزایی در رقابت، توانمندسازی و سالم‌سازی جامعه دارد. فعالیت جوانان، اجرای برنامه و طرح‌های مختلف و متنوع مانند طرح دادرس، سحر و دیگر طرح‌ها در خانه‌های هلال مناطق حاشیه‌نشین نقش تاثیرگذاری در توانمندسازی و سالم‌سازی جامعه دارد.»
این روزها در بسیاری از خانه‌های هلال شهری و روستایی، اهالی یک منطقه و روستا به کمک نیازمندان همجوار خود می‌روند و با تامین بخشی از هزینه‌های درمان یا تحصیل و معیشت، به آنها کمک می‌کنند. احدپور می‌گوید: «سلامت اجتماعی احترام به همدیگر است و جامعه باید نگاه مهربانی داشته باشد، چراکه این مهم منجر به کنترل آسیب‌های اجتماعی می‌شود. امروزه در سطح خانه‌های هلال اتفاق‌های مهمی به دست اعضای این خانه‌ها رقم می‌خورد. همچنین خانه‌های هلال راه‌اندازی می‌شود تا تمامی آحاد جامعه در شهر و روستا آموزش‌های امدادی را فرا بگیرند و همه مردم در کشور جزو خانواده بزرگ هلال‌احمر می‌شوند. کمک‌های اولیه می‌تواند با ساده‌ترین ابزار و ساده‌ترین آموزش‌ها، انسان‌ها را از مخاطره و دغدغه‌های پیش آمده نجات دهد.»
قطره‌هایی که دریا را ساختند
خانه‌های هلال در مناطق حاشیه‌ای که با آسیب‌های اجتماعی دست به گریبان هستند، فعالیت‌های گسترده و مستمری برای کاهش این آسیب‌ها دارند؛ از یزد و کرمان و کردستان گرفته تا تهران و سایر استان‌های کشور، امروزه گروه‌های آموزش‌دیده‌ای در این خانه‌ها فعالیت می‌کنند تا به رفع آسیب‌های اجتماعی کمک کنند. توانمندسازی محلات کم‌برخوردار و همچنین مهارت‌آموزی و کمک به توسعه کسب‌وکارهای خرد، از جمله اقداماتی است که توسط این اعضا در گوشه و کنار کشور رقم می‌خورد. خانه هلال «سیریک» در استان هرمزگان یکی از این مراکز است که این روزها با جمع‌کردن قطره‌قطره کمک‌های داوطلبانه، کارهای بزرگی را رقم می‌زند. «عبدالله دوستعلی‌زاده» مدیر این خانه هلال است که این روزها به همراه گروهی از خیران سرگرم ساخت نهمین خانه برای سیل‌زده‌های شهرستان است. او به «شهروند» می‌گوید: «خانه‌به‌خانه در روستاها و مناطق سیل‌زده می‌گردیم و افراد نیازمند را که خانه‌هایشان قابل سکونت نیست، شناسایی می‌کنیم. حساب خانه‌هایی که سقف و دیوارهایش را تعمیر کرده‌ایم، از دست‌مان در رفته، ولی این نهمین خانه‌ای است که برای سیل‌زده‌های نیازمند استان، از نو می‌سازیم.»
او تاسیس کتابخانه را یکی از مهم‌ترین اقدامات اخیر اعضای خیر خانه هلال می‌داند و همچنین از تامین بیش از 180 ست جهیزیه کامل برای نوعروسان می‌گوید. مدیرخانه هلال سیریک می‌گوید: «ما اکنون 17 خیر ثابت در خانه هلال جذب کرده‌ایم و طرح‌های مختلف را با کمک این خیران و افراد دیگر پیش می‌بریم. در هر روستای شهرستان، سه رابط و معتمد داریم که در شناسایی نیازها و همچنین جذب داوطلب به ما کمک می‌کنند. از طریق همین کمک‌هایی که مردم به اندازه وسع و توان خود به ما می‌رسانند، 1200 کودک یتیم را تحت پوشش داریم و تاکنون به 30هزار نفر از مردم شهرستان، انواع مختلفی از خدمات داوطلبی و آموزشی را ارائه کرده‌ایم.»
برنامه‌ریزی برای اشتغال و حمایت از کسب‌وکارهای خانگی و خرد، دیگر تلاشی است که به همت او و سایر اعضای داوطلب سیریک رقم خورده. او حالا به دنبال این است که بتواند برای برخی از سرپرستان خانوار، مجوزهای صید و صیادی با قایق کوچک بگیرد. او می‌گوید: «کارهای بزرگی که در این سال‌ها در شهرستان انجام داده‌ایم، به دست خود مردم و با کمک‌های داوطلبان و خیران انجام شده است؛ قطره‌هایی که ذره‌ذره جمع شده و دریا را ساخته‌اند.»