[ شهروند] اواخر شب پنجشنبه به وقت ایران بود که برخی رسانههای منطقهای و بعضا جهانی از حمله قطعی انگلیس و آمریکا به یمن به قصد تخریب زیرساختهای این کشور، تضعیف توان نظامی انصارالله و عقب راندن نیروهای نظامی یمن از بابالمندب و دریای سرخ خبر دادند. مطابق اخبار اولیه به نقل از منابع انگلیسی، ریشی سوناک، نخستوزیر این کشور، دستور حمله هوایی به یمن را صادر کرده بود. با انتشار این خبر عبدالسلام جحاف، عضو مجلس و کمیته امنیت و دفاع یمن، در توییتی با اشاره بهاحتمال این حمله نوشت: «منطقه را به آتش میکشیم». نهایتا بامداد جمعه بود که حمله هوایی آمریکا و انگلیس به نقاطی در خاک یمن صورت گرفت و تلفاتی به همراه داشت. یحیی سریع، سخنگوی نیروهای مسلح یمن، تبعات این حمله را متوجه آمریکا و انگلیس دانست و عنوان کرد که این حملات بدون مجازات و پاسخ نخواهد ماند. در ادامه نگاهی به تحولات و درگیری رخ داده در یمن خواهیم داشت:
حمله به یمن، گستره و نتایج
پس از عملیات حمله به یمن، منابع غربی درباره نوع و گستره حملات، اخبار مختلفی و تا حدی متناقض منتشر کردند. شبکه سیانان در ابتدا از «حمله با زیردریایی یواساس فلوریدا به چند هدف متعلق به انصارالله» نوشت.(1) برخی دیگر از رسانههای آمریکایی، حمله را با استفاده از «ناو، زیردریایی و جنگنده» عنوان کردند. درحالیکه وال استریتژورنال به نقل از مقامات آمریکا از حمله ائتلاف به یمن، بدون اشاره به نام کشورهای شرکتکننده نوشت که پولیتیکو و شبکه انگلیسی زبان صدای آمریکا، از حمایت استرالیا، هلند، بحرین و کانادا از این عملیات خبر دادند.(2) در مورد گستره حملات و نقاط مورد هدف نیز فارس به نقل از المسیره اینگونه آورده است: «پایگاه هوایی الدیلمی در شمال صنعاء، حومه فرودگاه حدیده، مناطقی در منطقه زبید، پایگاه کهلان در شرق شهر صعده، فرودگاه عبس، فرودگاه تعز و اردوگاه تیپ ۲۲ در منطقه التعزیه اهداف حملات بامدادی ائتلاف آمریکا بودهاند.» همچنین فرمانده نیروی هوایی آمریکا از حمله به 60هدف در 16منطقه و استفاده از 100موشک در این حملات سخن گفته است.(3) از سوی دیگر یحیی سریع، سخنگوی ارتش یمن، پس از این حملات در نشستی خبری با قرائت بیانیه نیروهای مسلح یمن درباره حملات آمریکا و انگلیس گفت: «دشمن آمریکایی و انگلیسی تجاوزی را با ۷۳ حمله به یمن انجام داد. این تجاوز منجر به شهادت ۵ تن و زخمی شدن ۶ تن از نیروهای مسلح یمن شد. ما در هدف قراردادن تمام طرفهایی که از سوی آن تهدید میشویم، تردید نخواهیم کرد.» در این بیانیه همچنین بر حمایت از مردم غزه و ادامه نبرد علیه حامیان صهیونیست در دریای سرخ سخن گفته و آمده است: «دشمن آمریکایی- انگلیسی مسئولیت این تجاوز جنایتکارانه علیه ملت یمن را برعهده دارد. حمله آمریکا و انگلیس بدون پاسخ و مجازات باقی نخواهد ماند. ما در هدف قراردادن تمام منابع تهدید و تمام اهداف متخاصم در زمین و دریا در راستای دفاع از یمن و حاکمیت آن تردید نخواهیم کرد.»(4) همچنین در این چارچوب عبدالملک العجری، عضو تیم مذاکرهکننده دولت نجات ملی یمن، در گفتوگو با ایرنا درباره آثار این حمله بر توان نظامی یمن گفته است: «این تجاوز هیچ آسیبی به توانایی و زیرساختهای نظامی یمن وارد نکرده و پاسخ به این تجاوز بسیار دردناک خواهد بود. نتیجه و سرنوشت این تجاوز نیز چیزی غیر از تجاوزهای پیشین به یمن نیست و یمن مانند گذشته، گورستان متجاوزان خواهد بود.»
نکته دیگر آنکه با وجود تلاش آمریکا و انگلیس برای تصویرسازی مقتدرانه از خود و القای وارد کردن ضربهای بسیار بزرگ به یمنیها، وال استریتژورنال در مطلب جالبی از تدبیر انصارالله برای حفظ تجهیزات خود و کاهش اثرات حمله سخن گفته است. این روزنامه آمریکایی در این رابطه نوشته است: «نیروهای انصارالله پیش از حملات بامداد روزگذشته آمریکا و متحدانش به مواضع نظامی در یمن، بخشی از تسلیحات و تجهیزات خود را به مکانهای دیگری منتقل و پنهان کردهاند. ارتش یمن موشکهای خود را در پناهگاههای مستحکمی که عبدالله صالح، رئیسجمهوری اسبق، در شهر صنعا ساخته انبار کردهاند.»(5)
حمله به یمن، اقدام دوجانبه یا حمله ائتلافی؟
پس از ادعای آمریکاییها برای تشکیل ائتلاف دریایی علیه یمن با حضور 40کشور نهایتا این ائتلاف بهصورت رسمی با حضور 10کشور شکل گرفت و در نهایت آمریکا به همراه متحد دیرینه خود، انگلیس، به یمن حمله کردند.
پس از این حمله، کشورهای عضو ائتلاف یعنی؛ استرالیا، بحرین، کانادا، دانمارک، آلمان، هلند، نیوزیلند، کرهجنوبی، انگلیس و آمریکا در بیانیهای به حمایت از این اقدام آمریکا و انگلیس پرداختند. هرچند برخی مقامات آمریکایی ازجمله بایدن از مشارکت کشورهای هلند، استرالیا، بحرین و کانادا در این حملات سخن گفتهاند، اما محمد عبدالسلام، سخنگو و رئیس تیم مذاکرهکننده یمنی، با اشاره به تماس خود با کشورهای این ائتلاف و تکذیب مشارکت در حمله از سوی آنان، از دروغگویی آمریکا و انگلیس در اینباره و دوجانبه بودن حمله خبر داده است.(6) فارس از قول مقامات استرالیا از «مشارکت پرسنلی در ستاد عملیات» و همچنین از قول مقامات هلند از «مشارکت پرسنلی» در این حملات سخن گفتهاند. کانادا و بحرین نیز تاکنون واکنشی نشان ندادهاند. این اختلاف روایتها چند نکته در دل خود دارد؛ الف) در هر صورت همه کشورهای ائتلاف با وجود بیانیه پسینی خود در حمایت از حمله، بر سر آغاز حمله به یمن اتحادنظر نداشته و در آن مشارکت عملیاتی گستردهای نداشتهاند. ب) برخی کشورها که نام آنان در حمله به یمن و همراهی با آمریکا و انگلیس ذکر شده، در اعلام صریح مشارکت عملیاتی در حمله، تردید داشته و نگران تبعات واکنشهای یمن هستند. پ) آمریکا و انگلیس چه بهصورت واقعی چه با ادعای دروغین در صدد افزایش شرکای خود در حمله به یمن هستند تا از تبعات آن برای خود در داخل و در منطقه بکاهند. افزون بر موارد فوق، بهگفته رویترز، پیشتر، ایتالیا نیز صریحا به رد درخواست آمریکا برای مشارکت در این حملات پرداخته است.(7)
واکنش یمنیها؛ در کشاکش تشدید و کاهش تنش
درحالیکه بایدن، رئیسجمهوری آمریکا و دیوید کامرون، وزیر خارجه انگلیس از ادامه حملات به یمن درصورت ضرورت سخن گفتهاند که پیش از آن یک مقام آمریکایی به الجزیره گفته بود حملات علیه یمن پایان یافته است.(8) همزمان آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، به نوعی در صدد مدیریت تنشها و القای چهرهای مصلحانه از آمریکا برآمده است. ایسنا در اینباره از قول وی آورده است: «بلینکن روز جمعه بهدنبال این حملات در اشاره به سفر اخیرش به چند کشور حوزه غرب آسیا، مدعی شد در جریان این سفر با سران کشورهای منطقه که مایل بهکار در جهت برقراری صلح هستند، دیدار کرده و واشنگتن مایل به استفاده از دیپلماسی برای حل بحران است.» این مسئله از آن جایی قابل تامل است که نمایندگان هر دو حزب در کنگره به ابراز نگرانی از حمله یمن پرداختهاند و رسانههای انگلیسی نیز انتقاد برخی اعضای مجلس عوام انگلیس از این حملات را انعکاس دادهاند. از سوی دیگر تجمعات میلیونی و عظیم مردم یمن در اعلام همبستگی با انصارالله و انزجار از حملات آمریکا و انگلیس در روزگذشته (جمعه) چشمگیر بوده و نشان همبستگی و عزم یمنیها برای مقاومت است. در حالی محمد البخیتی، عضو شورای انصارالله، درباره حملات به یمن را «بزرگترین حماقت در تاریخ آمریکا و انگلیس» تعبیر کرد که از همان بامداد جمعه حملات تلافیجویانه انصارالله آغاز شده است و برخی منابع از حمله انصارالله به مرکز دریای سرخ در شمال جزیره حنیش و محل استقرار ناو آمریکایی آیزنهاور خبر داده و گمانه از حمله این ناو نیز حکایت دارد. شورایعالی سیاسی یمن صراحتا اعلام کرده است: «همه منافع آمریکا و انگلیس اهداف قانونی و مشروع برای نیروهای مسلح یمن در پاسخ به این تجاوز به شمار میآیند.» اکنون گروههای مقاومت از عراق تا فلسطین و لبنان به اعلام حمایت از یمن پرداختهاند. تشدید تنش و جنگ در بابالمندب بر افزایش قیمت نفت، هزینههای حملونقل و بحران در اقتصاد اروپا و آمریکا اثرگذار خواهد بود. موقعیت سوقالجیشی یمن، تسلط به تنگه بابالمندب و همچنین توان تسلیحاتی چشمگیر انصارالله، این واقعیت را نشان میدهد که آمریکا و انگلیس کار راحتی برای نبرد تمامعیار یا حتی نبرد محدود و طولانیمدت در پیش نخواهند داشت و گزینههای یمن برای پاسخ دادن و تلافی، تأثیرات جهانی خواهد داشت.
پینوشتها:
1) و 2) https://www.yjc.ir/00aGPe
3) https://www.tabnak.ir/00569p
4) https://tn.ai/3021680
5) isna.ir/xdQmNc
6) http://fna.ir/3h5qvz
7) mshrgh.ir/1565282
8) mehrnews.com/x33WFV