هادی معتمدی  آسیب‌شناس اجتماعی

قلیان یک ماده نیمه مخدر است و دارای دو ویژگی است؛ خاصیت سیگار و تأثیرات بیشتر از آن را دارد زیرا دودی که از آن ساطع می‌شود در آب خیس می‌شود و رسوبش عمیق‌تر و اثراتش مخرب‌تر است و احتمال سرطان در آن چندین برابر بیشتر از سیگار است. قلیان معمولا به تنهایی کشیده نمی‌شود و یک نوع ماده مصرفی جمعی است. حالا این را می‌شود گذاشت کنار این‌که ما دارای یک جامعه جوان هستیم که خیلی دور هم جمع می‌شوند و یکی از تفریحات ناسالمی که برمی گزینند قلیان است که مصرف آن بیشتر حالتی جمعی را طلب می‌کند. ارزان بودن و در دسترس بودن قلیان در کنار جوان بودن جامعه ما نسبت به گذشته در رواج آن تأثیر دارد. همچنین در جامعه ما یک نوع تفکر محفلی رواج دارد که در اوقات فراغت به صورت گروهی و دوستی دور هم می‌نشینند و اهل ورزش و دویدن و کارهای تنهایی نیستند. نیمه مخدر بودن قلیان هم در کنار این عوامل آن را در جامعه جا انداخته است. قبح قلیان هم مثل خیلی از آسیب‌های اجتماعی در جامعه فعلی از بین رفته است. درست است که قلیان از قدیم هم در جامعه ما رواج داشته اما وضع کشیدن قلیان در شرایط کنونی جامعه هیچ‌گونه پیشینه ای ندارد و کاملا بی ریشه است، زیرا قلیان در قدیم بیشتر بین خانم‌ها رایج بود و در مهمانی‌های زنانه دیده می‌شد یا در بین افراد مسن رواج داشت. در حالی‌که الان این طور نیست و افراد مسن و خانم‌های سن بالا کمتر به آن گرایش دارند، زیرا تبلیغات سلامتی و مضرات قلیان را درک کرده‌اند. در مقابل در افراد سن پایین تر رواج دارد و این مسأله کاملا بدون ریشه است. این‌که قلیان در فرهنگ و گذشته ما بوده در رواج آن بی تأثیر نیست و حتما بچه‌ها در پستوی خانه‌ها و انباری‌ها یا وقتی پدربزرگ و مادربزرگ از آن استفاده می‌کردند، قلیان کشیدن را دیده اند. همچنین رفت و آمد جوان‌ها به کشورهای عربی و ترکیه که قلیان در آن مناطق رواج دارد و فیلم‌هایی که پخش می‌شود و در آنها همه در حال قلیان کشیدن هستند به رواج آن در جامعه ما کمک کرده است، ولی در مجموع مصرف قلیان نوعی ناهنجاری اجتماعی است و با گسترش آن در سال‌های آینده با حجم زیادی از سرطان‌های ریه مواجه خواهیم شد.