[ شهروند] شمارش معکوس برای انتخابات شروع شده است؛ انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی همزمان با ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری که در 11اسفند 1402برگزار خواهد شد. در این میان گمانه‌زنی‌ها از احتمال کاهش مشارکت می‌گویند درحالی‌که آمارها، روایتی دیگر دارند. طبق آمارها معدل مشارکت مردم در ادوار انتخابات مجلس 58.8درصد بوده، البته میانگین 66.6درصدی مشارکت مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری را هم داریم. طی یک هفته 48هزار و 847متقاضی موفق به پیش‌ثبت‌نام شده‌اند. این در حالی است که در انتخابات مجلس یازدهم به سال 1398طبق آمارهای رسمی 15هزار و 618نفر ثبت‌نام کرده بودند، عددی که در قیاس با بیش از 48هزار انتخابات اخیر خبر از افزایش 3برابری می‌دهد. نکته قابل تامل انتخابات پیش‌رو سهم بالای جوانان در میان متقاضیان است، چون طبق آمارها 35درصد نامزدها 30تا40سال دارند، البته 40درصد بین 40تا 50سال، 22درصد بین 50تا 60سال و 6درصد هم میان 60تا 75سال هستند. ترکیب پیش‌ثبت‌نام شده‌ها هم متشکل از 87درصد مرد و 13درصد زن هستند؛ تناسبی که در قیاس با برخی نقاط جهان مانند خاورمیانه رقم پایینی هم نیست.
انتخابات جلوی دیکتاتوری، هرج و مرج و ناامنی را می‌گیرد
با نزدیک شدن به انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی همزمان با ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری، رهبر انقلاب با تأکید بر اینکه همه کسانی که مخاطبانی دارند وظیفه دارند مردم را به انتخابات دعوت کنند، فرمودند: «انتخابات جلوی دیکتاتوری، هرج و مرج و ناامنی را می‌گیرد.» رهبر انقلاب این انتخابات را بسیار مهم، تعیین‌کننده و زمینه‌ساز تحول خواندند و تأکید کردند: «ملت، خود را برای برگزاری انتخابات به بهترین شکل یعنی همراه با ۴ خصوصیت «مشارکت قوی و پرشور، رقابت واقعی جناح‌ها و دیدگاه‌های مختلف، سلامت حقیقی و امنیت کامل» آماده کند.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به جایگاه مهم انتخابات مجلس خبرگان، درباره مجلس و جایگاه آن نیز گفتند: «مجلس براساس قانون اساسی، ریل‌گذار آینده کشور است؛ ضمن اینکه حل مشکلات کشور به قانونگذاری مناسب و حضور مدبرانه مجلس نیاز دارد.»
مشارکت قوی، معجزه‌آفرین است
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مشارکت قوی را معجزه‌آفرین خواندند و گفتند: «برگزاری انتخاباتی پرشکوه و با حضور پرشور مردم، موجب وحدت ملی می‌شود. وحدت ملی و حضور پرقدرت مردم در صحنه، قدرت ملی می‌آورد و قدرت ملی، موجب امنیت می‌شود که امنیت نیز زمینه‌ساز پیشرفت علمی، شکوفایی اقتصادی و حل مشکلات گوناگون اقتصادی، سیاسی و فرهنگی خواهد بود.» ایشان انتخابات را پایه و زمینه‌ساز تحول دانستند و گفتند: «برخی از تحول، طرفداری می‌کنند اما انتخابات را به‌عنوان مقدمه تحول، مورد بی‌مهری قرار می‌دهند.»
رهبر انقلاب به صاحبان دیدگاه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گفتند: «اگر می‌خواهید به نفع دیدگاه خود تحول ایجاد کنید، راهش سر کار آوردن کسانی است که با شما هم‌جهت هستند که این مسئله نیز فقط با انتخابات محقق می‌شود.» حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همه کسانی که در جامعه مخاطب دارند، ازجمله علمای اعلام، استادان دانشگاه و حوزه، صداوسیما و مطبوعات را به دعوت از مردم برای مشارکت در انتخابات فرا خواندند و افزودند: «جوانان و اعضای خانواده‌ها نیز مخاطبان خود را به برگزاری انتخاباتی پرشور تشویق کنند.»
پنجمین دوره انتخابات مجلس رکورددار مشارکت با 71.71درصد
اولین دوره انتخابات مجلس شاهد مشارکت 52.14درصدی بود اگرچه در انتخابات مجلس دوم 64.64درصد پای صندوق رأی رفتند. انتخابات برای مجلس سوم روند کاهشی داشت و 59.71درصد در آن مشارکت کردند. روند نزولی مشارکت در دوره چهارم مجلس هم ادامه پیدا کرد و مشارکت 57.81درصد ثبت شد. رأی ترمز روند نزولی مشارکت در پنجمین دوره انتخابات مجلس کشیده شد و میزان مشارکت به عدد بی‌سابقه 71.1درصد رسید. از ششمین دوره انتخاب مجلس دوباره مشارکت، نزولی شد و به 67.35درصد رسید. پای کاهش مشارکت به انتخابات‌های هفتم و هشتم هم رسید. در دور هفتم 51.21درصد رأی‌های خود را به صندوق انداختند. مشارکت اما بار دیگر افزایش پیدا کرد تا جایی که در نهمین انتخابات مجلس، شاهد مشارکت 64.2درصدی بودیم. مشارکت در دور دهم تغییر چشمگیری پیدا نکرد و روی عدد 61.83درصد ایستاد.
با یک مرصاد سیاسی مواجهیم
«ما در اسفند با یک مرصاد سیاسی مواجه هستیم.» دبیرکل حزب سبز در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «تمام دشمنان انقلاب توان‌شان را بسیج کرده‌اند تا مشارکت در انتخابات، حداقلی باشد.» بنابرنظر «حسین کنعانی‌مقدم» هدف دشمنان زیرسؤال بردن مقبولیت و مشروعیت نظام است: «دشمنان سعی دارند با پایین آوردن مشارکت به نفع منافع‌شان بهره‌برداری کنند.» به‌گفته این فعال سیاسی ما باید تمام توان‌مان را بسیج کنیم. «کنعانی‌مقدم» به «شهروند» می‌گوید: «همانطور که در عملیات مرصاد، منافقین حمله کرده بودند، این‌بار به‌نظر می‌رسد منافقین با چهره‌های جدیدتر در عرصه‌های سیاسی به‌دنبال چنین اهدافی هستند.»
بنابرنظر دبیرکل حزب سبز، ما در این شرایط چند تکلیف بر دوش داریم؛ یکی تکلیف انتخاب‌کنندگان، بعدی تکلیف انتخاب‌شوندگان و مسئولانی که قوانین را اجرا می‌کنند و بر انتخابات نظارت دارند و مدیریت انتخابات برعهده آنهاست. به‌گفته «کنعانی‌مقدم» در ارتباط با انتخاب‌شوندگان یا همان نامزدهای انتخاباتی باید دایره انتخاب وسیع‌تر شود و همه نحله‌های سیاسی در آن حاضر باشند تا مردم طیف وسیع‌تری در سبد انتخاباتی‌شان بتوانند در نظر بگیرند.
شهروندان را تبیین کنیم، رأی‌شان در حکمرانی مطلوب تأثیرگذار خواهد بود
«شورای نگهبان یک نرمش قهرمانانه انجام دهد و فضا را کمی با سپهر سیاسی کشور متناسب کند.» دبیرکل حزب سبز به «شهروند» می‌گوید: «انتخاب‌کنندگان یا همان آحاد مردم باید تبیین شوند. درواقع قبل از اینکه بگویم مردم به چه‌کسی باید رأی بدهند باید این مسئله تبیین شود که مشارکت‌شان در انتخابات تا چه میزان بر حکمرانی مطلوب تأثیرگذار است.»
«کنعانی‌مقدم» تبیین رأی اولی‌ها را هم مهم و تأثیرگذار می‌داند و ادامه می‌دهد: «اینکه رأی اولی‌ها چرا باید رأی بدهند، مسئله مهمی است. تبیین موضوع در رسانه‌ها کمتر اتفاق می‌افتد. باید رأی اولی‌ها بدانند رأی دادن حق قانونی، شهروندی و شرعی‌شان است و بی‌شک رأی‌شان در حکمرانی مطلوب تأثیرگذار خواهد بود. تبیین این مسائل بی‌شک منجر به حضور حداکثری مردم پای صندوق‌های رأی خواهد شد چون شهروندان دلایل منطقی خودشان را برای حضور در انتخابات خواهند داشت.» بنابرنظر این فعال سیاسی اینکه بخواهیم فضا را با شعار به سمت مشارکت حداکثری ببریم به نتیجه نمی‌رسیم. شعاری که شعور در آن نباشد، شوق و ذوق برنمی‌انگیزد و نمی‌تواند منجر به مشارکت حداکثری شود.
باید مسئولان انتخابات برای امنیت، سلامت، مشارکت و رقابت انتخابات برنامه داشته باشند
«احزاب و تشکل‌های سیاسی و کسانی که مرجعیت سیاسی و مذهبی دارند، باید به این مسئله ورود پیدا کنند و این موضوع را تبیین کنند.» «حسین کنعانی‌مقدم» در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «درخصوص اینکه به چه‌کسی باید رأی داد، باید مولفه‌ها و شاخص‌هایی را به شهروندان معرفی کرد اینکه نماینده چه مولفه‌ها و شاخص‌هایی باید داشته باشد، تا بتوان به او رأی داد.»
دبیرکل حزب سبز با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب چهار راهبرد امنیت، سلامت، مشارکت و رقابت را تعیین کرده‌اند، می‌گوید: «کسانی که مسئولیت اجرای انتخابات را دارند، برای هرکدام از این چهار راهبرد باید برنامه مشخصی ارائه دهند، البته با توجه به‌مدت زمان کوتاهی که تا انتخابات داریم. اینکه چطور می‌خواهند سلامت انتخابات را تضمین کنند، امنیت انتخابات چگونه می‌تواند برقرار شود، اینکه چگونه می‌توانند به مشارکت حداکثری کمک کنند و اینکه رقابت، یک رقابت جدی و واقعی باشد تا به مردم این احساس را بدهند که با رأی‌شان می‌توانند سرنوشت کشور را تغییر بدهند.»
اصل وجودی احزاب بر مشارکت سیاسی است
به‌گفته «حسین کنعانی‌مقدم» به «شهروند» کسانی که کارهای سیاسی یا حزبی انجام می‌دهند، اصل وجودی‌شان بر مشارکت سیاسی است. این فعال سیاسی ادامه می‌دهد: «این افراد اگر بخواهند به هر بهانه‌ای مردم را از مشارکت در انتخابات مایوس کنند عملا اصول خودشان را زیر پا می‌گذارند.»
بنابرنظر دبیرکل حزب سبز، اعتقاد ما بر این است که مردم براساس قانون اساسی با رأی دادن‌شان سرنوشت کشور را تغییر می‌دهند، اگر احزاب به‌دنبال تغییر هستند، مشارکت در انتخابات بهترین راه است. «کنعانی‌مقدم» ادامه می‌دهد: «اگر افراد و جریاناتی می‌خواهند انتخابات را بایکوت کنند یا می‌گویند حضور پیدا نخواهند کرد یا رأی ندادن به معنی رفراندوم است، به‌نظر می‌رسد تیشه به ریشه خودشان می‌زنند.»
24پارلمان در 72سال!
نرخ مشارکت در انتخابات کشورها به عوامل گوناگونی بستگی دارد این در حالی است که نگاهی اجمالی به نرخ مشارکت برخی کشورهای اروپایی گویای این مهم است که طی سال‌های 2020و 2021نرخ درصد مشارکت در انتخابات اغلب کشورها به زیر 50درصد تنزل یافته است، البته شرایط سرزمین اشغالی بدتر از بقیه است چون تاریخ 72ساله اسرائیل 24پارلمان به‌خود دیده؛ 14پارلمان در 47سال اول و 11پارلمان در 25سال اخیر. فاصله انتخابات در اسرائیل هر بار کمتر شده؛ در همین دو سال اخیر اسرائیلی‌ها چهار بار پای صندوق‌های رأی رفته‌اند و این یعنی یک بحران مزمن و قطبی‌شدن فضای سیاسی و اجتماعی. مشارکت در انتخابات سرزمین‌های اشغالی کمترین مشارکت را از سال 2013تاکنون رقم زد و این نشانه‌ای از کم‌رغبت شدن مردم به حضور مداوم در پای صندوق‌های رأی و سرخوردگی نسبی آنها از اینکه این رأی‌گیری‌های مکرر به بحران سیاسی در اسرائیل پایان دهد.