[شهروند] زمانی نه چندان دور سینماگران و سریال‌سازان ایرانی با مشاهده اخباری درباره درآمدهای چند میلیارد دلاری سریال‌های ترکی و کره‌ای غبطه می‌خوردند که چرا سینما و رسانه‌های تصویری ما از این پتانسیلی که در زمینه تولید آثار جذاب- به‌خصوص برای حوزه فرهنگی کشورهای اسلامی- وجود دارد، استفاده نمی‌کنند. حالا چند سال بعد از آن روزهای حسرت‌خواری بابت فروش بین‌المللی سریال‌هایی چون «سلطان سلیمان» و «بازی مرکب» و دیگر سریال‌هایی که بازار پررونق پلتفرم‌های عرضه آنلاین محصولات تصویری را در اختیار گرفته بودند، به‌نظر می‌رسد که سینماگران و سریال‌سازان ما هم در حال برداشتن گام‌هایی در این زمینه هستند. این خبری است که تسنیم اعلام و به‌طور مشخص به این واقعیت آماری اشاره کرد که بررسی‌های انجام‌شده حکایت از این می‌کند که برخی از سریال‌های خانگی ایرانی هم‌اکنون در شبکه‌های تلویزیونی و پلتفرم‌های 15کشور در قاره‌های مختلف جهان در حال پخش است. این یعنی پتانسیلی که کشورهایی مانند ترکیه، کره‌جنوبی و حتی شماری از کشورهای آمریکای لاتین از قبیل کلمبیا مدت‌هاست از ارزآوری و دیگر منافع اقتصادی و البته دستاوردهای فرهنگی آن بهره می‌برند، برای سریال‌های ایرانی نیز می‌تواند روی دهد.
بازار پررونق سریال‌های ایرانی
طبق بررسی‌های انجام‌شده؛ چند وقتی می‌شود که برخی از شبکه‌های تلویزیونی و پلتفرم‌های آنلاین در بیش از 15کشور مختلف دنیا شماری از سریال‌های ایرانی تولید شده در شبکه نمایش خانگی را روی آنتن فرستاده یا دست به انتشار آنها در فضای وب زده‌اند. این اتفاق که سال‌هاست برای شماری از سریال‌های ترکی، کره‌ای و حتی کلمبیایی و مکزیکی در سطحی گسترده روی داده است، حالا به‌نظر می‌رسد که امیدواری‌هایی برای سینماگران ایرانی نیز به‌وجود آورده که می‌توانند از منافع اقتصادی و دستاوردهای فرهنگی چنین موفقیتی استفاده شایانی به عمل آورند. با اینکه دستاوردهای این اتفاق تنهاوتنها منحصر به جنبه‌های مالی آن نمی‌شود و به باور کارشناسان و منتقدان سینما صادرات فرهنگ در درازمدت دستاوردهای سیاسی و فرهنگی نیز خواهد داشت و به‌عنوان مثال باعث افزایش عمق نفوذ ایران در کشورهای مقصد خواهد شد.
کدام سریال‌ها
درآمد نجومی پیشگامان صادرات سریال از قبیل ترکیه و کره‌جنوبی سال‌های سال برای دیگر کشورهای دنیا یک حسرت بزرگ- و البته یک سرمشق بزرگ- به شمار می‌آمده. اتفاقی که در قالب موفقیت جهانی سریال کره‌ای «بازی مرکب» برای تقریبا تمام کشورهای جهان ملموس و محسوس شد که هفته اول انتشار به یکی از پربیننده‌ترین مجموعه‌های نتفلیکس در 90کشور تبدیل شد و 28روز پس از انتشار نیز با بیش از 111میلیون بیننده رکورد سریال «بریجرتون» را شکست و به پربیننده‌ترین مجموعه نتفلیکس تبدیل شد و در عین حال باعث شد کره‌جنوبی بالاخره در عرصه سریال‌سازی از ترکیه پیشی بگیرد.
حالا چنین فرصتی برای سریال‌های ایرانی نیز روی داده است. در این زمینه البته اوضاع برای تمام سریال‌ها گل و بلبل نبوده و تنها شماری از سریال‌ها- که در پخش داخلی نیز به موفقیت رسیده بودند- توانسته‌اند شاهد موفقیت را در آغوش بکشند. یکی از این سریال‌ها «جیرانِ» حسن فتحی است که نه فقط در کشورهای بنگلادش، قزاقستان، عراق و پاکستان در حال پخش است، بلکه قرار شده شماری از شبکه‌های تلویزیونی ژاپن، روسیه، عراق، بوسنی، قطر، عمان، امارات متحده عربی، تونس، مراکش، الجزیره و لیبی نیز آن را به‌زودی روی آنتن بفرستند.
«زخم کاری» محمدحسین مهدویان هم توانسته موفقیتی مشابه به‌دست آورد و علاوه بر پخش در کشورهایی مانند بنگلادش، عراق، مالزی و روسیه، در پلتفرم PBS در آمریکای شمالی نیز بارگذاری شده است.
«هم‌گناه» مصطفی کیایی، «یاغی» محمد کارت و «پوست شیر» نوید محمودی نیز این روزها از سوی مخاطبان، شبکه‌ها و پلتفرم‌های خارجی مورد استقبال قرار گرفته‌اند. «هم‌گناه» در هفته‌های اخیر در برخی از شبکه‌های تلویزیونی بنگلادش، عراق و دیگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس و شمال آفریقا به نمایش درآمده. «یاغی» در ژاپن، عراق و مالزی پخش می‌شود. تماشاگران عراقی در هفته‌های اخیر به تماشای «ملکه گدایان» حسین سهیلی‌زاده و «می‌خواهم زنده بمانم» شهرام شاه‌حسینی نشسته‌اند. «نهنگ آبی» فریدون جیرانی و «جزیره» سیروس مقدم هم علاوه بر عراق در بنگلادش هم به نمایش درآمده‌‍‌اند.
از نگاه تهیه‌کننده
اگر علی سرتیپی را یکی از موفق‌ترین تهیه‌کنندگان سینمای ایران در 12-10 سال اخیر بنامیم، بیراه نگفته‌ایم. این تهیه‌کننده سینما که با مدیریت پلتفرم فیلم‌نت در شبکه نمایش خانگی نیز از چهره‌های بانفوذ به شمار می‌آید، صادرات محصولات فرهنگی به‌خصوص فیلم و سریال را بسیار بااهمیت می‌داند و می‌گوید که شکل‌گیری این روند هم از نظر ارزآوری به نفع اقتصاد کشور است و هم از این نظر که زمینه انتقال فرهنگ غنی کشورمان به سایر نقاط دنیا را هم فراهم می‌کند.
سرتیپی درباره پخش جهانی شماری از سریال‌های ایرانی می‌گوید: «در این زمینه اتفاقات خوبی روی داده و کشورهایی چون روسیه، هند، پاکستان، کشورهای عربی و حتی آمریکا خواهان سریال‌های ما بوده‌اند، البته من در این زمینه با اطمینان درباره «پوست شیر» خودمان می‌توانم صحبت کنم، اما فکر می‌کنم برای دیگر سریال‌های نمایش خانگی هم این اتفاق روی داده و به‌نظر می‌رسد ادامه‌دار هم خواهد بود و یک بازار خوبی برای صادرات سریال‌هایمان ایجاد خواهد شد.»
به‌گفته علی سرتیپی؛ «کشورهای عربی در زمینه فیلم و سریال‌سازی به‌شدت از نظر نیروی انسانی و فکری پایین هستند. این کشورها اما پول خوبی دارند. در این حیطه سریال‌سازان ما اگر حمایت شوند، با توجه به فکر، ایده خوب و همچنین نیروهای فنی و اجرایی فوق‌العاده‌ای که داریم، به‌نظر می‌رسد که خیلی زود جای خودمان را در دنیا و مخصوصا آسیا و خاورمیانه پیدا خواهیم کرد.»