[لیلا مهداد] تصادفات جادهای سالانه 60هزار معلول جدید را به تعداد مددجویان بهزیستی تحمیل می‌کند، رئیس سازمان بهزیستی هشتم آبان 1402 گفته بود سالانه بین 270 تا 300هزار تصادف در کشورمان واقع می‌شود که از این تعداد حدود 20هزار نفر فوت کرده و بقیه مجروح و نقض عضو می‌شوند. بنابرنظر «علی‌محمد قادری»، حدود 60هزار نفر از این افراد برای دریافت خدمات به سازمان بهزیستی مراجعه می‌کنند که آمار سنگینی است: «براساس آمار، سالانه بین 40 تا 60هزار معلول در سبد حمایتی سازمانی بهزیستی قرار می‌گیرند که این آمار قابل توجهی است.» به گفته «قادری»، این افراد باید از سازمان بهزیستی خدمات دریافت کنند که آمار سنگینی است، بنابراین این موارد، تحت عنوان پشت‌نوبتی‌های سازمان قرار می‌گیرند و هر ماه در کمیسیون‌های سازمان در استان‌های مختلف بررسی می‌شوند.
باید صندوق ویژه سالمندی و سوانح راه‌اندازی شود
به گفته رئیس سازمان بهزیستی، با وجود بار مالی مضاعف به سازمان بهزیستی از محل خدمت‌رسانی به افراد اشاره شده، اما هیچ سازوکاری برای پرداخت سهم بهزیستی از محل جرایم رانندگی وجود ندارد، همچنین هیچ دعوتی از بهزیستی در ستاد و تشکیلات مربوطه هم وجود ندارد. بنابر نظر «قادری»، وقتی فردی به دلیل تصادف جادهای و رانندگی، معلول می‌شود تا پایان عمر از سازمان بهزیستی خدمات مختلف دریافت می‌کند: «یکی از مطالبات ما این است که به عنوان یک تیتر روشن از سوی رسانه‌ها این موضوع پیگیری شود که میزان سهم‌بری سازمان بهزیستی در صندوق شخص ثالث (صندوقی که در وزارت اقتصاد قرار دارد) مشخص شود.» به گفته رئیس سازمان بهزیستی، در این بخش اگرچه خلأ قانونی وجود دارد و نیاز به مصوبه مجلس شورای اسلامی است، اما متاسفانه در حال حاضر اقبالی هم از سوی مسئولان مربوطه وجود ندارد: «سهم‌بری سازمان بهزیستی از صندوق بیمه‌ای نیازی به مصوبه مجلس ندارد و باید در قانون بودجه سنواتی این مسئله دیده شود، اما از آن غفلت شده است. با توجه به شرایط اشاره شده و اضافه‌شدن بخشی از جامعه هدف بهزیستی از محل تصادفات رانندگی، باید صندوقی در شرایط خاص با عنوان صندوق ویژه سالمندی و سوانح راه‌اندازی شود، البته در این زمینه پیشنهادات داده شده، اما تا به امروز به نتیجه مطلوبی نرسیده است.»
5میلیون و 525هزار و 860 نفر مصدوم طی 17سال
طبق پژوهشی که 27خرداد 1402 در خبرگزاری ایرنا منتشر شده، به آمارهای رسمی اتکا شده است، طبق آمارهای رسمی هر روز حدود 50نفر در تصادفات رانندگی کشور جان‌شان را از دست می‌دهند. البته در دو دهه گذشته نزدیک به 400هزار نفر در ایران جان‌شان را بر اثر این حوادث از دست داده و بیش از6میلیون نفر نیز مصدوم شده‌اند، این ارقام هراسناک، عمق یک فاجعه انسانی را نشان می‌دهد. طبق این پژوهش، تصادفات رانندگی یکی از مهم‌ترین علل مرگ‌ومیر و معلولیت در ایران شناخته شده است. اگرچه داده‌های رسمی به این مسئله اذعان دارند که تصادفات رانندگی بعد از بیماری‌های قلبی و سرطان سومین عامل مرگ‌ومیر در کشور است. میزان مرگ ناشی از تصادفات رانندگی از سال 1384 تا 1395 روند کاهشی داشته است. اگرچه این مرگ‌ومیرها از سال 1395 به بعد دوباره روند افزایشی گذشته را در پیش گرفته است. این داده‌ها حاکی است به‌طور متوسط سالانه حدود 17هزار نفر در حوادث رانندگی کشور جان‌شان را از دست می‌دهند که حدود 3هزار نفر آنها زیر 18سال هستند. داده‌های سازمان پزشکی‌قانونی نشان می‌دهد از سال 1384 تا 1401 در مجموع 5میلیون و 525هزار و 860نفر در تصادفات رانندگی مصدوم شده‌اند. این آمار البته احتمالا موارد مصدومیت‌های شدید است که به تشکیل پرونده در سازمان پزشکی‌قانونی و پیگیری‌های قضایی ختم شده است.
اغلب معلولان تصادفات جادهای ضایعه نخاعی هستند
«درصدی از تصادفات جادهای منجر به فوت می‌شوند، اگرچه برخی از تصادفات منجر به معلولیت فرد می‌شوند.» مدیرکل دفتر پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی بهزیستی کشور به «شهروند» می‌گوید: «اگر تنها بخش فوتی‌های تصادفات جادهای را مدنظر قرار بدهیم، از این طریق به آمار بانوان سرپرست خانوار سازمان بهزیستی اضافه می‌شود که حوزه اجتماعی به آنها خدمات ارائه می‌دهد. البته معلولان تصادفات جادهای باید از بخش توانبخشی سازمان بهزیستی خدمات دریافت کنند.» به گفته «افروز صفاری‌فرد»، اغلب معلولان تصادفات جادهای ضایعه نخاعی هستند، به عبارتی در رده معلولان شدید و خیلی شدید دسته‌بندی می‌شوند. بنابرنظر «صفاری‌فرد»، در مرحله اول فرد دچار معلولیت باید خود را با شرایط جدید تطبیق بدهد و نیازمند خدمات پزشکی است. این پروسه 5-6ماه زمان می‌برد و در این بازه زمانی مشاوره روانپزشکی از الزامات است. به گفته مدیرکل دفتر پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی بهزیستی کشور، این افراد معمولا شغل قبلی‌شان را از دست می‌دهند و باید شغل جدیدی بیابند یا وقفه تحصیلی برایشان پیش می‌آید و در همه این موارد نیاز به حمایت دارند که سازمان در حد توان از آنها
حمایت می‌کند.
بهزیستی از کمک‌هزینه پرستاری تا وسایل بهداشتی کنار معلولان است
«هزینه درمان و توانبخشی معلولان زمان‌بر و هزینه‌بر است و افراد معلول باید این خدمات را دریافت کنند، بنابراین بهزیستی باید برای تک‌تک این موارد برنامه‌ریزی داشته باشد.» به گفته مدیرکل دفتر پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی بهزیستی کشور، به «شهروند» ضایعات نخاعی اغلب ویلچرنشین می‌شوند، بنابراین ارگان‌های داخلی‌شان تحت‌تاثیر این معلولیت دچار مشکلاتی می‌شوند، از دستگاه گوارش، کلیه و... و درمان همه این مشکلات برایشان هزینه‌بر است، البته خدمات توانبخشی هم طولانی است و هم هزینه‌بر. بنابرنظر «صفاری‌فرد»، این معلولان به وسایل کمکی هم نیاز دارند، از ویلچر تا تخت‌های دو، سه‌شکن. معلولیت‌های خفیف هم به پروتز، عصا و... نیاز دارند: «وسایل بهداشتی هم از وسایل موردنیاز معلولان است که آن هم هزینه‌بر است.»
به گفته مدیرکل دفتر پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی بهزیستی کشور، سازمان بهزیستی کمک‌هزینه‌هایی برای کمک‌پرستاری، مسائل معیشتی، وسایل کمکی و توانبخشی برای این معلولان در نظر می‌گیرد تا فرد بتواند به زندگی‌اش ادامه بدهد: «این افراد در ازدواج و بچه‌دار شدن هم دچار مشکل هستند و این یعنی تبعات معلولیت خیلی بالاست.»
سالانه 300هزار تصادف داریم که یک‌پنجم آنها دچار معلولیت می‌شوند
«بهزیستی در هر شرایطی کمک‌حال معلولان و مددجویان است، اگرچه بهترین کار این است که بتوانیم حوادث ترافیکی را کاهش دهیم، درواقع موثرترین کار همین است.» به گفته مدیرکل دفتر پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی بهزیستی کشور، حوادث ترافیکی چندعاملی است، درواقع ایمنی جاده، خودرو، آگاه‌سازی شهروندان، علایم ترافیکی، حضور پلیس و... همگی در کاهش حوادث ترافیکی تاثیرگذار هستند. ایمنی خودروها خیلی اهمیت دارد، در برخی تصادفات ایمنی خودرو باعث می‌شود صدمات کمتر باشد، اگرچه آگاه‌سازی شهروندان برای کمک‌رسانی به مصدوم حین تصادفات هم اهمیت بالایی دارد، چون در برخی موارد منجر به صدمات جبران‌ناپذیری می‌شوند: «حدودا 300هزار تصادف سالانه در کشور داریم که یک‌پنجم آنها دچار معلولیت می‌شوند، اگرچه بخشی از آنها هم منجر به فوت می‌شوند که به سرپرست خانوارها اضافه می‌کند که جامعه هدف دیگر سازمان هستند.»