[شهروند] دبیرکل سازمان ملل در بیانیه‌ای در کنفرانس عمومی سازمان ملل بر نقش بی‌طرفانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اجرای توافق هسته‌ای در ایران تاکید کرد. «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل، در بیانیه‌ای در آغاز کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که از سوی سخنگوی او قرائت شد، درباره فعالیت‌های آژانس در ایران گفت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی که به دنبال راهکارهای بادوام برای مسائل باقی‌مانده درباره برنامه هسته‌ای ایران است، به ایفای نقش خود در نظارت بی‌طرفانه و تخصصی برجام(توافق هسته‌ای) ادامه می‌دهد.» شصت‌وهفتمین کنفرانس عمومی سالانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روزگذشته با حضور وزیران و رئیسان انرژی اتمی کشورهای عضو آژانس در مقر سازمان ملل در وین آغاز به کار کرد.
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در شصت‌وهفتمین نشست سالانه کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار کرد: «جمهوری اسلامی ایران در راستای برنامه راهبردی توسعه ملی خود، مصمم است تا سال ۲۰۴۰ سهم برق هسته‌ای در سبد انرژی کشور را به ۲۰هزار مگاوات افزایش دهد. مطالعات این طرح انجام و برنامه‌ریزی و ساخت نیروگاه‌ها آغاز شده و به نوع مقتضی، آژانس از این برنامه‌ها مطلع شده است. جمهوری اسلامی ایران علی‌رغم تحریم‌های ظالمانه در راستای ارتقای کیفیت زندگی مردم طراحی و ساخت رآکتورهای تحقیقاتی، شتاب‌دهنده‌ها، سامانه‌های پروتودهی، تولید و کاربرد رادیو ایزوتوپ‌ها در زمینه‌های سلامت، کشاورزی، محیط‌زیست و صنعت را در دستور کار خود قرار داده و توسعه آن را ادامه خواهد داد.»
صهیونیست‌ها اعتبار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به مخاطره انداخته‌اند
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه صحبت‌هایش بیان کرد: «رژیم صهیونیستی با امتناع از الحاق به معاهده NPT همچنان فعالیت‌ها و تاسیسات هسته‌ای خود را ذیل پادمان قرار نداده است. از این‌رو، تهدیدی دائمی نسبت به صلح و امنیت بین‌المللی محسوب می‌شود و از این طریق نه‌تنها ثبات و امنیت منطقه، بلکه یکپارچگی و اعتبار ان‌پی‌تی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را هم به مخاطره انداخته است. این رژیم اقدامات تروریستی خود علیه دانشمندان و موسسات صلح‌آمیز ایران را ادامه می‌دهد و این تهدیدات با اساسنامه آژانس و منشور ملل متحد در تناقض بوده و لازم است مدیرکل و دبیرخانه در قبال آن واکنش جدی نشان بدهند.»
آژانس آماده همکاری با ایران در زمینه توافق پادمانی است
این در حالی است که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنرانی‌اش در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ادعای اینکه هنوز برخی اقدامات مقرر در بیانیه اخیر ایران و آژانس از سوی ایران اجرایی نشده، بر آمادگی آژانس برای همکاری با ایران در زمینه توافق پادمانی تاکید کرد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنرانی‌اش در کنفرانس عمومی آژانس که روزگذشته در وین آغاز شد، درباره فعالیت‌های نظارتی و راستی‌آزمایی آژانس در ایران گفت: «من در دوران خدمتم درباره توافق پادمانی ان‌پی‌تی ایران و راستی‌آزمایی و نظارتی که ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در ایران انجام شده، به شورای حکام گزارش داده‌ام.»
اقدامات مقرر در بیانیه ماه مارس پیشرفت مورد انتظار را نداشته است؟
گروسی گفت: «درباره توافق پادمانی ان‌پی‌تی، تصریح می‌کنم که مسائل پادمانی مهمی، پس از گذشت چند سال، هنوز باقی مانده‌اند. همچنین چاره‌ای ندارم جز اینکه تایید کنم اجرای اقدامات مقرر در بیانیه اخیر میان من و ایران در مارس امسال پیشرفت مورد انتظارم را نداشته است. او افزود: «در زمینه این مسئله و موضوعات مربوط به تعلیق اجرای برجام، فعالانه با ایران در تعامل و آماده همکاری با آن هستیم. تنها همکاری کامل ایران و نتایجی ملموس باعث می‌شود که تضمین‌های موثقی ارائه کنیم که ماهیت برنامه هسته‌ای ایران، صرفا صلح‌آمیز است.»
درخواست‌های فراپادمانی مورد پذیرش ایران نیست
ادعاهای گروسی درباره پایبندی ایران به تعهدات برجامی و پادمانی‌اش در پی آن مطرح می‌شود که در نشست فصلی شورای حکام که در هفته‌های گذشته برگزار شد، انگلیس، فرانسه و آلمان ادعاهایی را درباره همکاری ایران با آژانس اتمی ذیل بیانیه مشترک ماه مارس مطرح کردند و مدعی شدند که تهران به تعهدات خود در این بیانیه پایبند نبوده است. آنها با طرح درخواست‌های فراپادمانی از ایران خواستند که با نصب مجدد دوربین‌ها و تجهیزات نظارتی موافقت کند. این کشورها در ادامه مدعی شدند که ایران اراده‌ای از خود برای اجرای تعهدات شفاف‌ساز مندرج در بیانیه مشترک ماه مارس با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان نداده و برای بازرسان آژانس هم روادید صادر نکرده است.
مسئله اخراج بازرسان آژانس و درخواست آژانس برای نصب دوربین‌های نظارتی
مسئله اخراج بازرسان آژانس از سوی ایران و درخواست آژانس از ایران برای همکاری‌های بیشتر به ویژه در رابطه با نصب دوربین‌های نظارتی بیشتر و ارایه اطلاعات دوربین‌ها به آژانس، برای حل مسائل و ابهامات آژانس ازجمله مسائلی است که میان ایران و آژانس در سطوح کارشناسی و سیاسی مورد بحث است.
در چارچوب همکاری‌های داوطلبانه ایران با آژانس در خردادماه ۱۴۰۲ (ژوئن ۲۰۲۳) تعدادی از دوربین‌های آژانس که در چارچوب قانون اقدام راهبردی در سال ۲۰۲۱ جمع‌آوری شده بودند، در سایت اصفهان (مرکز تولید سانتریفیوژهای پیشرفته) دوباره نصب شدند. مرکز تولید سانتریفیوژها در اصفهان در اصل همان خط تولید سانتریفیوژ کرج است که بعد از خرابکاری هسته‌ای از آنجا به اصفهان منتقل شد. این دوربین‌ها با این شرط نصب شده‌اند که اطلاعات آن ضبط و ذخیره شود و تا رسیدن به توافق بر سر برجام و چگونگی احیای آن، اطلاعات این دوربین‌ها نزد ایران باقی بماند و برای آژانس قابل دسترسی نیست. با این حال شاهد هستیم که آژانس و شخص مدیرکل با وجود اطلاع از روند مذاکرات سیاسی درباره احیای برجام و توقف اجرای تعهدات از سوی طرفین، همچنان بر درخواست‌های فراپادمانی خود برای افزایش نظارت‌ها و بازرسی‌ها اصرار دارد و بر این رویه خود نیز ادامه می‌دهد.
لغو روادید بازرسان به‌واسطه صدور بیانیه سه کشور اروپایی و آمریکا در جلسه شورای حکام
همچنین درباره اخراج و لغو ویزای تعدادی از بازرسان آژانس از سوی ایران، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اخیرا با تاکید بر اینکه این اقدام در واکنش به صدور بیانیه غیرضروری سه کشور اروپایی و آمریکا در جلسه اخیر شورای حکام علیه ایران انجام شد، گفت: «این کشورها با نادیده گرفتن همکاری‌های خوب و روند رو به پیشرفت تعاملات ایران و آژانس چنین بیانیه‌ای صادر کردند.»