[ ملیحه محمودخواه ] هر سال میهمان ما می‌شوند. استراحت در میان تالاب‌ها را به هر جا ترجیح می‌دهند. مسیرشان طولانی است اما امسال هم ترجیح دادند که وارد کشور ما شوند و کمی بیاسایند. صحبت از دُرناها و پلیکان‌هایی است که هر سال از سیبری حرکت می‌کنند و در مسیرشان به سمت آفریقا کمی هم در کشور ما استراحت می‌کنند. حالا پس از تابستان و در اولین روزهای پاییز اولین دسته از این پرندگان زیبا و کم‌نظیر که بعضی از آنها نیز در معرض انقراض هستند وارد آذربایجان غربی شده‌اند، به تالاب نقده و مهاباد رفته‌اند تا شاهد پذیرایی مردمی باشند که هر سال با روی باز از آنها استقبال می‌کنند.

حرکت دُرناها هر سال از اواسط شهریور و مهرماه از سیبری و قفقاز شروع می‌شود
و تا نیمه پاییز هم میهمان ما هستند و دسته‌دسته به کشور وارد و از سوی دیگر خارج می‌شوند.
آذربایجان غربی و میانکاله در استان مازندران از مهم‌ترین زیستگاه‌هایی است که این پرندگان به آن وارد می‌شوند زیرا در مسیرهای اصلی حرکت پرندگان وجود دارند. سالانه تعداد زیادی از انواع گونه‌های پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی، شامل فلامینگوها، انواع غازها، انواع اردک‌ها، پرندگان شکاری و خشکی‌زی به این استان مهاجرت می‌کنند.
این پرندگان بیشتر در مسیرهایی وارد می‌شوند که وضعیت زیستگاه، تغذیه و امنیت حاکم باشد و بتوانند به راحتی زادآوری داشته باشند.
محسن معارف پناه که به عنوان قهرمان تالاب‌های ایران شناخته می‌شود و سال‌ها به عنوان محیط‌بان در مهاباد خدمت می‌کند به «شهروند» توضیح می‌دهد که سال‌هاست استان‌های مختلف کشور اوایل پاییز تا نیمه‌های آبان یا گاها بیشتر میزبان پرندگان مهاجری هستند که از سیبری حرکت می‌کنند و ایران را به عنوان محل استراحت خودشان انتخاب می‌کنند که درواقع مهاباد و تالاب‌های اطراف در استان آذربایجان غربی از عمده این زیستگاه‌هاست.
او ادامه داد: «اما نکته‌ای که بسیار مهم است و می‌تواند در عبور یا حضور این پرندگان که برخی از آنها نیز جزو گونه‌های کمیاب به‌شمار می‌روند، تاثیرگذار باشد، از بین رفتن زیستگاه‌های این پرندگان است. تا پیش از این ما زیستگاه‌های مهم و تالاب‌های پرآبی مانند گروس، داشخانه و .. را داشتیم که این پرندگان برای مدت زمان زیادی در این زیستگاه‌ها سکونت پیدا می‌کردند که مدت طولانی حضور آنها سبب می‌شد که آنها زادآوری داشته و عده‌ای از آنها هم در این زیستگاه‌ها بمانند، اما متاسفانه در  سال‌های اخیر به دلیل خشک شدن دریاچه ارومیه، این تالاب‌ها نیز موقعیت خود را تا حدودی از دست داده‌اند و ما برای آنکه بتوانیم این پرندگان را حفظ کنیم باید بتوانیم تالاب‌های اقماری این محدوده را محافظت کنیم.
معارف پناه با اشاره به اینکه این پرندگان زون‌بندی دارند و هر کدام یک زیستگاه را برای ماندن انتخاب می‌کنند، ادامه می‌دهد: «عبور این پرندگان در بسیاری از موارد به نفع ما تمام می‌شود زیرا برخی از آنها در کشور ما می‌مانند اما خشکسالی‌ها و خشک شدن دریاچه ارومیه سبب برهم خوردن اکولوژی و اکوسیستم منطقه می‌شود.»
شکار ممنوع
مدیرعامل انجمن حیات وحش کانی برازان در ادامه با اشاره به اینکه آموزش‌های زیادی از سوی نهادهای مختلف به مردم داده شده است، توضیح می‌دهد که شکار در این محدوده بسیار کاهش پیدا کرده و تلاش می‌شود که امنیت این پرندگان حفظ شود. به همین دلیل در سال‌های اخیر در بحث فرهنگسازی مردم برای حفظ این گونه‌های نادر کار شده است و درواقع باید بگوییم شکار این پرندگان در چند سال اخیر 60 درصد کاهش پیدا کرده است، البته شکار برخی از گونه‌ها مانند اردک و غاز خاکستری که تعدادشان زیاد است تحت شرایطی بلااشکال است اما با این وجود بحث اسلحه‌های غیرمجازی که بین برخی از شکارچیان وجود دارد نیز باید بررسی شود، زیرا در برخی از استان‌ها اسلحه‌های شکاری در بین مردم وجود دارد  واین موضوع مشکل ساز است.

زادآوری در مسیر سفر
آذربایجان‌غربی یکی از معدود استان‌های کشور است که دُرناها در آن جوجه‌آوری می‌کنند البته زادآوری دُرناها در مناطق شمالی استان صورت ‌گیرد و در فصل پاییز دُرناهای جوان نیز به همراه گله خود به مناطق جنوبی مهاجرت می‌کنند.
دُرناها پرندگانی هستند بزرگ، با پاها و گردن دراز، دُم نسبتا کوتاه، بال‌های دراز و منقاری بلند و کلفت، ظاهری شبیه لک‌‌لک که شاهپرهای ثانوی داخلی بال‌های آنها خیلی بلند است و روی دُم آنها را می‌پوشاند.
گله‌های این پرنده که نر و ماده آن هم‌شکل بوده و بطور معمول روی زمین آشیانه می‌سازند، هنگام مهاجرت در یک خط به شکل «هفت» پرواز می‌کنند و اغلب در مناطق آبی، دشت‌های بوته‌زار، کشتزارها و حاشیه دریاچه‌ها به سر می‌برند.
دُرناها در ایران جزو پرندگان مهاجر و در زمره پرندگان حمایت شده قرار دارند.
بر اساس آخرین بررسی‌ها تعداد ۷۵ گونه پرنده آبزی و کنارآبزی متعلق به ۱۱ خانواده در این تالاب شناسایی شده است که در صورت اضافه کردن گونه‌های خشکی‌زی، این تعداد به بیش از ۱۸۰ گونه خواهد رسید و همین امر اهمیت تالاب را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
از گونه‌های مهم پرندگان این تالاب می‌توان به فلامینگو، چنگر، اردک بلوطی، اردک سرسفید، حواصیل خاکستری، پرستوی دریایی، اردک مرمری، باکلان کوچک، پلیکان سفید، چوب پا، کشم بزرگ و عروس غاز اشاره کرد.