شهروند | بحث عدم‌افشای لیست نمایندگانی که از رحیمی، معاون اول رئیس‌جمهوری سابق، این روزها با مخالفت برخی از نمایندگان مجلس روبه‌رو شده است. برخی تحلیلگران و حتی نمایندگان مجلس بر این باورند که افشای اسامی نمایندگانی که از رحیمی پول گرفته‌اند، دردی دوا نمی‌کند و به نوعی فقط رجعت به گذشته است. این استدلال البته منتقدانی هم دارد. محمدجواد حق‌شناس، تحلیلگر سیاسی یکی از همین منتقدان است که در این راستا با «شهروند» به گفت‌وگو نشست. مشروح این گفت‌وگو در پی می‌آید.
آقای حق‌شناس آیا شما این تحلیل را قبول دارید که افشای فسادهای اقتصادی و نام افرادی که منصوب به دولت‌های گذشته هستند، نوعی رجعت به گذشته است و دردی دوا نمی‌کند؟
خیر. چراکه به نظر من تنها چیزی که نباید برای آن خط‌قرمز قائل شد، بحث فساد اقتصادی است. فکر می‌کنم که پرداختن به مسأله فساد امر جدی و محوری است که اگر کشور بخواهد در مسیر توسعه حرکت کند و نگاه به آینده مطلوب داشته باشد، باید با این قضیه برخورد جدی کند. درواقع اگر برای دولت‌ها و حکومت‌ها یک وظیفه تعریف کنیم یا مجموعه‌ای از مهم‌ترین کارکردها شناسایی کنیم در کنار حفظ تمامیت ارضی بحث توسعه رفاه اجتماعی و مبارزه با مفاسد اقتصادی را باید در دستور کار قرار دهیم. در این مسیر یکی از موانع توسعه بحث فساد است. اما سوال این است که برخورد با فساد باید یک شیوه و رفتار ظاهری باشد یا باید سراغ حل ماجرا به صورت بنیادی و قطعی برویم. طبیعی است که اگر بخواهیم با این مشکل روبه‌رو شویم نمی‌توانیم به ظاهر ماجرا بپردازیم چراکه این قضیه مثل بیماری است که عوارضی دارد. بیماری‌ای که اگر به آن بی‌توجهی کنیم، به سمت مرگ زودرس خواهیم رفت، بنابراین جامعه‌شناسان یا پژوهشگران علوم اجتماعی این توصیه را نمی‌کنند که برای حل‌وفصل فساد به‌عنوان یکی از موانع توسعه به سراغ حل ماجرا به صورت صوری بپردازیم.
حال اگر بخواهیم سراغ افراد برویم مثلا سراغ معاون اول رئیس دولت گذشته، برویم شاید این امر کمی ظاهری باشد. چون آقای رحیمی یک معلول سیستم است در عین حال چون جایگاه مهمی داشته خودش عامل آن، شده است اما علتی که موجب روی کار آمدن رحیمی شده، علت این‌که چرا برخورد با این فساد 5سال زمان برده؟ شکل‌گیری فساد چطور بوده؟ آثارش کجا بوده؟ کجا مشکل بوده که فساد این‌قدر گسترده وارد نظام اجرایی کشور شده است؟ مواردی است که باید بنیادی با آن برخورد شود و نباید در برخورد با فساد تبعیض قائل شد یا گزینشی رفتار کرد. باید تمام اجزای سیستم را مورد بازنگری قرار دهیم و جاهایی که اغماض شده و افرادی که خودشان به‌عنوان یک معلول و عامل جدی در تولید فساد نقش داشته‌اند، باید شناسایی شوند. باید جامعه آگاهی پیدا کند.
آیا چنین برخوردهایی برای مبارزه با فساد اقتصادی کافی است؟
خیر. برخورد با رحیمی کافی نیست و ایشان در نامه اخیرش به فساد 170 نماینده هم اشاره کرد. این سوال ایجاد می‌شود که چه مکانیزمی وجود دارد که در صورت عدم‌افشای اسامی 170 همچنان در بازتولید فساد نقش نداشته باشند. الان سوال مردم هم این است که نماینده شهر ما جزو 170 نفر است یا نه؟
اما الان برخی از نمایندگان مجلس مانند همین آقای نادران که نماینده تهران هستند، معتقدند که افشای این اسامی کمکی به حل مشکل فساد نمی‌کند. شما چطور فکر می‌کنید؟
آقای نادران که مدعی مبارزه با فساد است و ما به‌خاطر این پیشگامی هم ممنونیم باید بداند که این پیشنهاد در راستای برخورد گزینشی است. چطور با معاون اول برخورد شود ولی با افراد دیگر که دست داشته‌اند، نشود! این در حالی است که گزینشی برخورد کردن با فساد معنی ندارد. نمی‌توانیم مدعی فساد مبارزه با رحیمی شویم اما با کسی که پول گرفته برخورد نکنیم و بگوییم اسمش افشا نشود کمکی به حل ماجرای کشور نمی‌کند.
برخی هم معتقدند که افشای برخی اسامی به واسطه این‌که نقش اجرایی دارند، باعث نوعی آشفتگی فضای داخلی و به حاشیه رفتن مسائل اصلی کشور می‌شود. این را می‌پذیرید؟
هیچ چیزی مهم‌تر از اعتماد مردم نیست. اگر مردم احساس کنند که با هر کسی که خطا کند، برخورد می‌شود و موضوع لاپوشانی نمی‌شود، این بیشترین دستاورد را خواهد داشت. به نظرم کسانی که در پی این تحلیل‌ها هستند یا خودشان در فساد دست دارند یا این‌که از تحلیل سیاسی دقیقی برخوردار نیستند.