امروزه ما دارای سه گروه عمده زباله هستیم: زبالههای صنعتی، بیمارستانی و خانگی که شیوه دفع هر کدام متفاوت است اما امروزه، بازیافت جای دفع را گرفته است. این اندیشه وجود دارد که منابع زمین محدود است و باید تلاش کرد تا از این منابع محدود، استفاده بهینه شود. هر کسی نیز به سهم خود مسئول است تا از اتلاف منابع جلوگیری کند.
در خبرها آمده بود که رئیس اداره حفاظت و محیطزیست تهران گفته است بارگذاری جمعیت و فعالیت در این کلان شهر بسیار بیشتر از اکوسیستم است و این هوا و خاک برای زندگی این همه انسان و فعالیت آنها کافی نیست. وی با اشاره به اینکه روزانه هفتهزار و ۵۰۰ تن زباله در تهران تولید میشود، گفته است سرانه هر نفر در تولید زباله ۷۰۰ تا ۸۰۰ گرم است، اما مسأله مهمتر پسماندهای بیمارستانی است و در این میان نقش دانشگاه علوم پزشکی از اهمیت بیشتری برخودار است، چرا که نحوه پسماند تنها 10درصد از بیمارستانهای پزشکی مشخص است و لازم است در اینباره برنامهریزی شود. نکاتی که ما بعنوان یک خانواده میتوانیم فارغ از موضوع زبالههای صنعتی و بیمارستانی به آن بپردازیم راههای نگهداری و تفکیک زباله در منزل است؛ برای نگهداری موقت زباله در منزل باید ظروف نگهداری موقت زباله درب دار باشد، برای جلوگیری از پراکنده شدن زباله و دسترسی حشرات و حیوانات به زباله قابل شستوشو و ضد زنگ باشد، ترجیحاٌ ظروف پلاستیکی و استوانهای شکل باشد، برای سهولت شستشوی تمامی قسمتها و دیوارههای داخلی ظرف دارای ظرفیت مناسب باشد، بهطوری که گنجایش زباله تولیدی دو روز منزل را داشته و براحتی قابل جابهجایی باشد.
کیسه پلاستیکی، سالم و بدون پارگی بوده تا از پخش آلودگی در محیط به هنگام جمعآوری و حملونقل جلوگیری به عمل آید. محل ثابت برای نگهداری ظروف زباله در نظر گرفته شده و محل مورد نظر تمیز نگهداشته شود. زبالههای نگهداری شده حداکثر دو روز یک بار به صورت بسته بندی باید از منزل خارج و به صورت بهداشتی دفع شود. در صورت آلوده شدن ظروف پس از تخلیه زباله باید شستوشو شوند و درنهایت زبالهها به موقع و در زمان مشخص شده برای جمعآوری به خارج از منزل منتقل شود. اما موضوع تفکیک زباله بحث جدی تری است که باید توسط تکتک اعضای خانواده پیگیری شود. بهتر آن است که در تفکیک زباله برای خانواده هدف اقتصادی ملموس تعریف نکنیم. در اینباره، به منافع اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی ملی بیندیشیم که اثر خود را در سطح کلان بر زندگی تمام افراد و خانوادههای فعلی و آتی میگذارد. زباله خانگی را در دو گروهتر و خشک دستهبندی کنیم و دو نایلون جداگانه برای آنها اختصاص دهیم. بهتر است زباله خشک در نایلونهای شفاف باشد. زبالههایتر را هر شب و زبالههای خشک را هفتگی و یا پس از زمان بیشتری در محلهای جمع آوری زباله قرار دهیم. بهتر است زبالههای خشک را صبحها بیرون بگذاریم تا به همراه زبالههایتر حمل نشود و نانی برای دوره گردان باشد. زبالههای خشک شامل هر نوع کاغذ باطله، هر نوع شیشه حتی شیشههای دارو، هر نوع فلز مانند برخی ظروف نوشابهها و هر نوع پلاستیک مانند ظروف یک بار مصرف مواد لبنی میشود. به یاد داشته باشیم که اینگونه، کمک بیشتری به خانوادههایی میکنیم که از طریق جمعآوری زباله زندگی شان تأمین میشود و ما اینگونه نقش مثبتی نیز در زندگی این گروه ایفا کردهایم. گاه در این میان آموزشهای خوبی صورت میگیرد مانند اجرای آموزش چهره به چهره نحوه تفکیک زباله در منازل در قم. این طرح در دوسال گذشته اجرا و به ۲۰هزار خانواده قمی به صورت مستقیم آموزش داده شده است. یا از مجموع 450هزار خانوار کرجی تاکنون 115هزار خانوار تحت آموزشهای مربوط به تفکیک زباله از مبداء قرار گرفتهاند. آموزشهای مذکور شامل راههای کاهش زباله در خانوار، چگونگی تفکیک زبالههای خشک از تر، نحوه بستهبندی آنها وهمچنین آشنایی با ساعات و روزهای مناسب برای قرار دادن زبالههای خشک برای انتقال به محل بازیافت است. طبق این طرح خانوارها هفتهای دو بار زبالههای خشک و قابل بازیافت خود را در مکانهای مشخص شده نزدیک محل زندگی خود میبرند و خودروهای مخصوص شهرداری در ساعاتی معین اقدام به انتقال آنها به ایستگاههای معین برای تفکیک و بازیافت میکنند. کارشناسان معتقدند فرهنگسازی برای تفکیک زبالههای خشک از تر در کودکان و دوران خردسالی در صرفهجویی وقت، هزینه و انرژی در این زمینه میتواند بسیار موثر باشد، به همین دلیل باید در بسیاری از مدارس ارایه آموزشهای لازم به دانشآموزان در این زمینه آغاز شود.