|  ماندانا خسروی‌پور  |

این روزها بزرگترین مانع صاحبخانه شدن مردم به‌خصوص اقشار ضعیف و متوسط، کمبود نقدینگی است. همواره میان نقدینگی در دسترس و قیمت یک واحد مسکونی یک شکاف بزرگ وجود دارد که هرساله این شکاف بیشتر می‌شود. براساس اعلام وزارت راه‌وشهرسازي، طول زمان انتظار براي خانه‌دار شدن در ايران در فاصله سال‌هاي 89 تا 91 به بيشترين حد در مقايسه با سال‌هاي قبل رسيده، طوري كه در سال 91، شاخص دسترسي مسكن به 36سال افزايش پيدا كرده است. به اين معني كه اگر خانوار ايراني در دهك متوسط درآمد، همه درآمد سالانه خود را براي خريد مسكن پس‌انداز كند و مخارج و هزينه‌هاي ديگري نداشته باشد، ظرف 12‌سال مي‌تواند خانه‌دار شود. اين در حالي است كه نرخ طبيعي پس‌انداز مسكن معادل يك‌سوم درآمد است و در اين صورت، شاخص دسترسي به 36سال مي‌رسد. اين شاخص در ‌سال 76 معادل 15‌سال بود اما در‌ سال 79 كاهش پيدا كرد و به 12‌سال رسيد، سپس در‌ سال 84 مجددا به 17‌سال افزايش يافت و هم‌اكنون نيز شاخص به 36‌سال رسيده است.  حال با توجه به طولانی بودن دوره انتظار خرید خانه از طریق پس‌انداز، بهترین راه دریافت وام بانکی است که متاسفانه این راه نیز مشکلات خاص خود را دارد. درواقع با توجه به افزایش قیمت مسکن طی سال‌های اخیر میزان وام خریدی که به متقاضیان پرداخت می‌شود، تنها بخش کوچکی از هزینه‌های نهایی خرید یک واحد مسکونی متوسط را تأمین می‌کند. بر همین اساس وزارت راه‌وشهرسازی با ارایه پیشنهاد اعطای وام 80‌میلیون تومانی قصد داشت تا حداقل نیمی از این مشکل را برطرف کند. هرچند کارشناسان اعتقاد دارند که حتی وام 80‌میلیون تومانی نیز کمکی به کسانی که سرمایه شخصی کافی ندارند، نمی‌کند، اما مخالفت بانک مرکزی با این مبلغ وام، کار را برای خریداران خانه سخت‌تر کرد. البته موضوعی که همزمان با طرح‌های افزایش سقف تسهیلات خرید خانه خودنمایی می‌کند، توان متقاضیان برای بازپرداخت اقساط آن است. اگر میانگین درآمد خانوارهای شهری را 2/1‌میلیون تومان در ماه در نظر بگیریم، حداکثر توان پرداخت اقساط وام 400‌هزار تومان (یک‌سوم درآمد) است که حتی اقساط وام‌هایی با دوره بازپرداخت 12 تا 15‌سال را هم پوشش نمی‌دهد. در همین زمینه بانک مسکن پس از مخالفت بانک مرکزی با وام 80میلیونی از پیشنهاد افزایش سقف وام خرید خانه تا 60‌میلیون تومان خبر داده است اما بازپرداخت اقساط این مبلغ نیز از توان بسیاری از اقشار حتی متوسط نیز خارج است. هم‌اکنون اقساط وام 20‌میلیون تومانی خرید خانه با دوره بازپرداخت 12سال، حدود 300‌هزار تومان است که اگر مبلغ وام 3برابر افزایش یابد، اقساط ماهانه آن به حدود یک‌میلیون تومان می‌رسد. بنابراین به جز طرح‌هایی که برای خانه‌دار شدن دهک‌های پایین درآمدی در دستور کار دولت قرار دارد باید تمهیدی برای قشر متوسط جامعه که تقریبا نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد، بیندشند.