[ فاطمه عسگری‌نیا] زمستان که از راه می‌رسد امدادگران حاضر در پایگاه‌های امدادونجات واقع در گردنه‌های برفگیر و سرد زمستانی هم حسابی سرشان شلوغ می‌شود. گردنه‌های خطرناکی که عمدتا شاهد وقوع تصادفات بزرگ‌وکوچک بسیار بوده و مسدود شدن آنها گاه ساعت‌ها خودروهای عبوری را در میانه برف‌وکولاک سخت معطل می‌کنند. به‌طوری که سرنشینان آنها برای رهایی از این شرایط نیازمند امدادرسانی هستند. در غیراینصورت سرمای سختی که گرفتارش شده‌اند برایشان حسابی دردسر‌ساز می‌شود. در کنار گردنه‌های مشهوری مانند گردنه حیران و الماس در اردبیل در استان گلستان هم چهار گردنه درازنوی کردکوی، گردنه خوش‌ییلاق، گردنه رامیان و توسکستان هم جزو گردنه‌های بسیار خطرناک و برفگیر در زمستان است که عبور از آنها با وجود برف‌وبوران‌های شدید و سطح یخ‌زده جاده نفسگیر است.
ساعت 16محور اولنگ. نزدیکی‌های راهدارخانه قاسم‌خانی. برف به‌شدت می‌بارید. بوران، راه دید را به‌روی راننده‌های عبوری از گردنه خوش‌ییلاق بسته و سرما تا مغز استخوان همه راننده‌ها و مسافران همراه‌شان نفوذ کرده بود. 15خودروی گرفتارشده در برف‌وبوران نه راه پیش داشتند نه راه پس. سرما همه را زمینگیر کرده بود. تعدادی از راننده‌ها طی تماس با EOC جمعیت هلال‌احمر شرایط پیش روی خود را توضیح دادند و درخواست کمک کردند. بنابراعلام این، مرکز نجاتگران پایگاه خوش‌ییلاق برای کمک‌رسانی به این افراد راهی منطقه شدند. پایگاهی که حالا سال‌هاست تنها امیدوپشتوانه راننده‌های درراه‌مانده فصل زمستان در گردنه خوش‌ییلاق هستند. رضا گلیکی، مسئول شیفت این پایگاه می‌گوید: «عملیات رهاسازی و امدادرسانی به 15خودروی گرفتارشده در برف‌وبوران از ساعت 16تا 21شب طول کشید. نیروهای امدادی با توزیع بسته‌های غذایی 72ساعته به یاری مسافران شتافتند. حضور امدادگران در منطقه ترس و استرس میان مسافران درراه‌مانده را کاهش دادند ماموریتی که هر روز در این پایگاه به‌صورت شبانه‌روز تکرار می‌شود.»
به‌گفته او گردنه خوش‌ییلاق با شیب بسیار تند و پیچ‌وتاب‌های شدید همواره در فصل زمستان محل وقوع حوادث ترافیکی شدید و گرفتاری مسافران و راننده‌های عبوری در برف‌وکولاک است: «این منطقه در ارتفاع 2400متری از دریا قرار دارد و در اطراف خود روستاهای زیادی دارد که اغلب کم‌برخوردارند و در فصل زمستان نیازمند امدادرسانی نیروهای هلال‌احمرند. چراکه تمامی راه‌های مواصلاتی به آنها در پی بارش‌های شدید مسدود می‌شود و مردم هیچ راهی برای تامین مایحتاج خود یا دسترسی به پزشک و... ندارند.» گلیکی که خودش هم بچه روستای فارستان از روستاهای حوالی این گردنه است، معتقد است اگر پایگاه امداد جاده‌ای گردنه خوش‌ییلاق نبود مردم روستاهای این منطقه باید با مشکلات بیشتری دست‌وپنجه نرم می‌کردند؛ برای مثال نزدیک‌ترین مرکز درمانی که مصدومان و بیماران را منتقل می‌کنیم حداقل 60کیلومتر با روستاهای منطقه فاصله دارند و امکان دسترسی به این امکانات برای همه مردم روستا که وسیله نقلیه هم ندارند بسیار سخت است.
بازی با جان
به‌گفته رضا؛ تردد در گردنه خوش‌ییلاق در زمستان آن‌هم بدون زنجیرچرخ یعنی بازی با جان: «به‌دلیل شرایط خاص این محور و گردنه از نظر موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی و وضعیت جوی به‌خصوص در فصل زمستان یکی از گردنه‌های پرحادثه کشور است به‌خاطر همین برای تردد از این گردنه نه‌تنها باید خودروها مجهز به زنجیرچرخ باشند بلکه باید تجهیزاتی چون ضد‌یخ، بیل یا بیلچه، کیت نجات، دستکش، باک پر بنزین، پتو و البسه‌گرم، موادغذایی ترجیحا خشک، سیم بکسل، کابل باتری‌به‌باتری، تابلوی خطر و... را هم همراه خود داشته باشند. ضمن اینکه قبل از حرکت از وضعیت تردد و وضعیت جوی اطمینان حاصل کنند. در پایگاه امداد جاده‌ای گردنه خوش‌ییلاق، خودروهای امدادی و عملیاتی خوبی وجود دارد و همین مسأله باعث شده تا نجاتگران این پایگاه اغلب ماموریت‌های سخت در مسیرهای صعب‌العبور این منطقه را پوشش دهند و موجب قوت قلب مردم شوند.»درست است پوشش حوادث ترافیکی در این پایگاه اولویت کار نجاتگران است اما آنها در این پایگاه ماموریت‌های سخت دیگری را هم پوشش می‌دهند. نمونه‌اش ریزش معدن یورت بود که رضا از آن به‌عنوان تلخ‌ترین خاطره‌اش یاد می‌کند و می‌گوید: «تلخ‌ترین و بدترین حادثه دوران فعالیتم در مجموعه هلال‌احمر طی این چندساله، حادثه تلخ انفجار و ریزش معدن یورت بود. حادثه‌ای که در آن تعداد۴۳ نفر از همشهریان و هم‌روستایی‌هایمان جان باختند. در آن زمان من سرباز در یکی از استان‌های اطراف بودم که با شنیدن این خبر بلافاصله مرخصی گرفتم و تمام مدت عملیات در کنار بقیه نجاتگران، امدادگران و همکاران مشغول خدمات امدادرسانی بودیم. البته ناگفته نماند تمام حوادثی که در آن هموطنان‌مان مصدوم یا فوت می‌شوند برای من تلخ‌وناگوار است و تمام ماموریت‌هایی که در آن بتوانم خدمتی برای مردم و افراد حادثه‌دیده انجام بدهم، شیرین است.»
خاطرات تلخ
او از حوادث ترافیکی زمستانه این محور هم خاطرات زیادی دارد. اما یکی را هرگز فراموش نمی‌کند: «نیمه‌شب بود خبر رسید یک دستگاه پژو پارس و یک دستگاه کامیون با هم برخورد کرده‌اند. وقتی به صحنه حادثه رسیدیم متوجه شدیم یکی از سرنشین‌های پژو پارس جان خود را از دست داده است. صدای شیون سایر سرنشین‌های خودرو در فضای سردویخبندان منطقه پیچیده بود. کسی حواسش به کودک 3ساله‌ای که از سرما در خودرو یخ زده بود، نبود. سریعا او را برداشتم و به داخل آمبولانس بردم. حسابی ترسیده بود بچه‌ها برای امدادرسانی به تصادف رفتند و من مشغول آرام کردن این کودک شدم. در آن لحظه متوجه شدم حضور صرف ما در صحنه حوادث کافی نیست و باید حواس‌مان به همه‌‌چیز باشد.»
گردنه‌ای در ارتفاع 2200متری
گردنه درازنو هم از لحاظ خطرپذیری در زمستان دست‌کمی از گردنه خوش‌ییلاق ندارد. گردنه‌ای که در ارتفاع 2200متری از دریا قرار دارد و تردد در آن بدون زنجیرچرخ و امکانات ایمنی دیگر یعنی بازی با مرگ. این را سیدمحرم رضایی، مسئول شیفت پایگاه امدادونجات جاده‌ای درازنو می‌گوید: «در این گردنه، هم تعداد حوادث ترافیکی زیاد است، هم حوادث ورزشی. خیلی از پاراگلایدرسوارها و قهرمانان تیم دوچرخه‌سواری کشور هم برای تمرین، این منطقه را انتخاب می‌کنند.» پایگاه امداد جاده‌ای گردنه درازنو درست در روستای یزدانه محله در بالاترین نقطه کوهستانی واقع شده است. روستایی که با نخستین بارش برف‌های زمستانی راه دسترسی‌اش مسدود می‌شود البته این شرایط تنها ویژه روستای یزدان محله نیست و خیلی از روستاهای دیگر در این حوالی همین وضع را دارند. رضایی می‌گوید: «در این گردنه بخشی از راه به‌صورت آسفالت است اما پشت کوه، راه روستاها خاکی است و با بارش برف و باران تردد در آنها بسیار سخت است.»
امدادرسانی به روستاهای گرفتار
به‌گفته رضایی؛ در زمستان تمام امید مردم منطقه به همین پایگاه هلال‌احمر است: «راه‌های روستایی اینجا مانند خوش‌ییلاق توسط راهداری به‌صورت کامل بازگشایی نمی‌شود، فقط به یک تیغ‌زدن رضایت می‌دهند. به‌خاطر همین راه دسترسی به روستاها سخت است و عمده کار امدادرسانی به مردم روستایی و انتقال زنان باردار و... با هلال‌احمری‌هاست.» او که 13سال از فعالیت‌های داوطلبانه‌اش می‌گذرد روزگار خوش‌وناخوش زیادی را در این گردنه خطرناک و برفگیر در فصل زمستان دیده است: «دو سال پیش بود که دو محیط‌بان در آب‌بندان این گردنه غرق شدند. آنها که روی صفحه یخ‌زده این آب‌بندان در حال راه رفتن بودند، ناگهان به‌خاطر شکسته شدن یخ‌ها در آب فرو رفتند و جان خود را از دست دادند. اگر یکی از چوپان‌های منطقه این صحنه را ندیده بود آب‌بندان به‌دنبال سرمای شدید شبانگاهی یخ زده می‌زد و کسی متوجه سرنوشت این دو محیط‌بان نمی‌شد.»
گردنه‌های خطرناک زمستانی
مدیرعامل جمعیت استان گلستان می‌گوید چهار گردنه درازنوی کردکوی، خوش‌ییلاق، رامیان و توسکستان از گردنه‌های خطرناک زمستانی است که هر سال بخش قابل توجهی از ماموریت‌های امدادی ما را در این مناطق تشکیل می‌دهند.
به‌گفته غریب‌آبادی گردنه کوهستانی توسکستان از مهم‌ترین و خطرناک‌ترین گردنه‌های استان ماست که به‌خاطر شیب‌های تند و پیچ‌های خطرناک در فصل زمستان محل وقوع حوادث بسیاری است و هرساله توان زیادی از نجاتگران ما در این بخش صرف کمک به مردم می‌شود: «این دهانه کوهستانی دارای پیچ‌های تند 90درجه است و سقوط از ارتفاع افراد، بارهاوبارها در این منطقه تجربه شده و یکی از نگرانی‌های همیشگی ماست.»
غریب‌آبادی با اشاره به دهانه کوهستانی درازنوی کردکوی هم می‌گوید در این دهانه هرساله شاهد حوادث بسیاری هستیم و اگر افراد به رانندگی در این منطقه آشنا نباشند قطعا با چالش‌های بسیاری روبه‌رو می‌شوند: «دهانه کوهستانه بلند رامیان و دهانه خوش‌ییلاقی هم از دیگر دهانه‌های کوهستانی استان گلستان هستند که در فصل زمستان حوادث زیادی را به‌خود می‌بینند. دهانه‌هایی که عبور از آنها بدون زنجیر چرخ، لباس گرم، آذوقه کافی و از همه مهم‌تر رانندگی ایمن برای همه، خطرآفرین است.»