شهروند| پلیس راهنمایی و رانندگی پس از سالها سرانجام تصمیم گرفت درباره «تابلوهای توقف مطلقا ممنوع» و «حمل با جرثقیل» که تقریبا همه معابر و حتی گاه کوچههای فرعی تهران را هم پر کردهاند تجدیدنظر کند. آنطور که رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ گفته تاکنون 600 تابلو از معابر تهران حذف شده و در آینده هم پلیس قصد دارد تابلوهای زماندار را جایگزین این تابلوها کند.
در تهران کمتر شهروندی هست که صابون جرثقیلهای سیار راهنمایی و رانندگی به تنشان نخورده باشد. جرثقیلهایی که چند سالی هست با تمام توان در مراکز و خیابانهای تهران هر جایی که ماشینی زیر تابلوی ایستادن ممنوع توقف کرده باشد از راه میرسند و خودروها را سر ضرب به پارکینگها میفرستند. اگرچه اجرای سختگیرانه قوانین راهنمایی و رانندگی یکی از راهکارهای کاهش تخلفات رانندگی در شهرهاست اما در همه سالهای گذشته کارشناسان شهری اجرای یکسویه بخشی از قوانین و بيتوجهی به پیامدهای اجتماعی آن را مورد انتقاد قرار داده بودند. پیشتر هنگامی که آمار مربوط به نزاعهای خیابانی را اعلام کردند علت بخش قابل توجهی از درگیریهای شهروندان دعوا بر سر جای پارک خودروها بود حالا خبرها گویای آن است که پلیس هم سرانجام قرار است تغییراتی در محدودیتها و ممنوعیتهای پارک حاشیهای معابر در نظر بگیرد. چند هفته پیش نخستین خبرها درباره جمعآوری تعدادی از تابلوهای مطلقا ممنوع و حمل با جرثقیل در تهران منتشر شده بود، دیروز اما سرهنگ «سیدتیمور حسینی»، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ از اجراییشدن این طرح در تهران خبر داد و گفت: از 21 تیر تاکنون 600 تابلو از سطح معابر تهران حذف شده است.
به گفته او این تابلوها با دستور سردار مومنی، رئیس پلیس راهور ناجا درحال جمعآوری است. علاوه بر این طرح کاهش تابلوهای حمل با جرثقیل و توقف مطلقا ممنوع و زماندار شدن برخی از تابلوها در دستورکار پلیس است. به گفته سرهنگ حسینی، اولویت نخست پلیس برای جمعآوری برخی از تابلوهای حمل با جرثقیل و توقف مطلقا ممنوع و بحث زماندار شدن تابلو در معابر درجه یک است سپس در معابر درجه دوم اجرا میشود. تابلوهایی که قرار است جمعآوری شود مورد پایش و شناسایی قرار گرفته است.
پیش از این سردار «اسکندر مومنی»، گفته بود: «در برخي از خيابانهاي فرعي و کوچهها نيز اين تابلوها نصب شده و صحيح نيست که کل شهر به مکانهاي مطلقا ممنوع و حمل با جرثقيل تبديل شود؛ در مکانهايي که نصب اين تابلوها ضروري است بايد اين تابلوها زماندار شود.» علاوه بر اینها و سیاست پلیس برای کاهش تعداد تابلوهای توقف مطلقا ممنوع در شهر تهران حرفهای رئیس پلیس راهور ناجا نشان میدهد پلیس روند جدیدی را در برخورد با شهروندان در پیش گرفته است. روال مرسوم برای حمل ماشینها از زیر تابلوهای توقف مطلقا ممنوع در سالهای گذشته این بوده که حتی اگر راننده زمان بردن ماشینش میرسید هرچه خواهش و التماس هم میکرد راه به جایی نمیبرد حالا اما رئیس پلیس راهور ناجا حرفهایی میزند که با این شیوه مرسوم و شناختهشده پلیس در سالهای گذشته متفاوت است. «مومنی» میگوید: «اگر در هنگام انتقال خودرو به پارکينگ توسط جرثقيل، صاحب خودرو سر برسد بايد خودرو آزاد و تنها به اعمال جريمه اقدام شود، چرا که هدف رفع معبر است.» او گفته: «در مکانهايي که انتقال خودرو به پارکينگ الزامي است، انتقال بايد با دستور کتبي افسر پليس و برگ جريمه باشد و جرثقيلدار اجازه ندارد بدون حضور مامور پليس و دستور کتبي نسبت به جابهجايي خودرو، اقدام کند.» تصمیم پلیس برای جمعآوری تعدادی از تابلوهای توقف مطلقا ممنوع درحالی است که راهنمایی و رانندگی در سالهای گذشته از محل انتقال خودروها به پارکینگها درآمد قابل توجهی داشته است.» به گفته مومنی بخشی از فرآیند جمعآوری تابلوهای «توقف مطلقا ممنوع» در تهران به این دلیل است که پلیس میخواهد از تجهیزات جدید و بهروزتری برای کنترل فضای پارک حاشیهای استفاده کند. تابلوهایی زماندار که بسته به معابری که در آنها استفاده میشوند در اختصاص فضای پارک حاشیهای به خودروها انعطافپذیر عمل میکنند. تجربه موفقیتآمیز بکارگیری دوربینها برای کنترل محدوده طرح ترافیک در سالهاي اخیر زمینه را برای بکارگیری سایر تجهیزات حملونقل و ترافیکی فراهم کرده است. «ابوالفضل قناعتی»، عضو کمیسیون حملونقل و عمران شورای شهر تهران میگوید هر چقدر در شهر تهران برای کنترل تخلفات راهنمایی و رانندگی از تجهیزات جدید و کنترل نامحسوس استفاده شود ما استقبال میکنیم چرا که به گفته او: «استفاده از تجهیزات جدید بازدارندگی بیشتری ایجاد میکند همانطور که الان بکارگیری دوربینهای کنترل سرعت در بزرگراه صدر و همچنین تونلهای نیایش و توحید عملا تخلفات رانندگی و سرعت غیرمجاز را در این محدودهها بهطور محسوس کاهش داده و به حداقل رسانده است.» به گفته «قناعتی» استفاده از این تجهیزات جدید برای کنترل فضای ترافیکی شهر تهران فرصت سوءاستفادههای احتمالی از فضاهای پارک حاشیهای را به حداقل میرساند. اشاره به افراد و به ظاهر شرکتهایی است که در سالهای گذشته با توجه به مشکل کمبود پارکینگ در تهران از اجاره دادن فضاهای پارک حاشیهای برای خودشان کسب درآمد میکنند آن هم درحالیکه بسیاری از آنها نه تحت نظر شهرداری تهرانند نه مجوزی برای کار و فعالیت از پلیس دارند.
بحث جرایم راهنمایی و رانندگی و نحوه عملکرد پلیس در این زمینه از سوی دیگر با زندگی اجتماعی و روزمره مردم آمیخته است و پیامدهای تصمیمگیرها در این زمینه در زندگی اجتماعی نمود قابل توجهی دارد. به گفته «فریبا ذاکر»، جامعهشناس شهری استفاده از تجهیزات جدید و بهطورکلی کنترل نامحسوس جرایم راهنمایی و رانندگی موجب آرامش بیشتر در جامعه خواهد شد، مخصوصا در جامعه ایران که بخشی از آسیبهای اجتماعی بهویژه نزاعها و خشونتهای خیابانی خاستگاهی در ترافیک و وضع حملونقل شهری دارند. او دراینباره به «شهروند»، میگوید: «ترافیک اصولا یکی از عواملی است که بر میزان نزاعهای خیابانی و درگیریها موثر است. چند سال پیش در یکی از پژوهشهای اجتماعی که در یکی از مناطق مرکزی تهران انجام دادیم متوجه شدیم متوسط درگیریها و دعوا در چند محله بالاتر است بعد که بررسی کردیم مشخص شده روند تشکیل پروندهها در این منطقه از زمان راهاندازی ایستگاه مترو افزایش پیدا کرده است چون خودروها هر روز در خیابانهای منتهی به مترو یا جلوی درخانههای مردم پارک میکردند و این موضوع محل اختلاف و درگیریها شده بود درحالیکه اگر همزمان با راهاندازی ایستگاه مترو آنجا پارکینگی احداث شده بود این پیامدهای اجتماعی ایجاد نمیشد.» به گفته این جامعهشناس شهری در تهران یکی از عواملی که موجب افزایش تصادفات، افزایش درگیریهای خیابانی و همچنین بالارفتن میزان خشونت در جامعه شهری میشود شرایط خاص ترافیکی پایتخت است و ترافیک تهران و مشکلاتی مثل نبود جای پارک و مانند آن آستانه تحمل مردم را کاهش میدهد.