شهروند| روز پنجشنبه گذشته نمایندگان ایران و آمریکا بار دیگر در ژنو گرد هم آمدند تا اولین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 پس از تمدید 4ماهه مهلت مذاکرات را در چارچوب دیداری دوجانبه ترتیب بدهند. این مذاکرات در شرایطی ادامه می‌یابد که پایبندی کشورمان به مفاد توافق اولیه ژنو در مهلت شش‌ماهه، خوشبینی نسبت به ادامه روند مذاکرات را به همراه داشته است. در این نشست یک‌روزه که 5 ساعت طول کشید، سیدعباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی، معاونان وزارت خارجه کشورمان، و ویلیام برنز و وندی شرمن، اعضای ارشد تیم مذاکره‌کننده آمریکا، در مورد موارد اختلافی و چگونگی نزدیک کردن تفاوت دیدگاه‌ها رایزنی کردند. سیدعباس عراقچی پس از پایان مذاکرات دوجانبه با تیم آمریکایی، در مصاحبه با خبرنگار واحد مرکزی خبر در پاریس گفت: «هدف از این گفت‌وگوها بررسی آخرین وضعيت مذاکرات و چگونگی نزدیک کردن اختلافات و تفاوت دیدگاه‌ها بود.» عراقچی با تأکید بر این‌که در گفت‌وگوهای پنج‌ساعته روز پنجشنبه بحث‌های خوبی انجام شد، افزود: «قرار شد این گفت‌وگوها در ماه‌های آینده هم ادامه یابد.»
میزان و سطح غنی‌سازی اورانیوم در کشورمان، رآکتور آب سنگین اراک، فعالیت‌های آینده تأسیسات فردو و طول مدت توافق نهایی مهم‌ترین نقاط اختلافی گفت‌وگوهای پرونده هسته‌ای ایران را شکل می‌دهند. رایزنی با طرف آمریکایی برای نزدیک کردن اختلاف دیدگاه‌ها بر سر این موارد در شرایطی انجام شد که پیشتر یکی از مقام‌های ارشد پیشین وزارت آمریکا در مصاحبه‌ای مدعی پیشرفت‌هایی در مورد رآکتور اراک و تأسیسات فردو شده بود. به گزارش ایسنا، رابرت اینهورن، مشاور پیشین وزارت خارجه آمریکا در امور منع اشاعه و کنترل سلاح، در گفت‌وگو با روزنامه جوییش ویک، گفت: «در مورد برخی موضوعات اصلی مذاکرات هسته‌ای ایران پیشرفت‌هایی حاصل شده است. یکی از مشکلات بزرگ رآکتور آب سنگین اراک بود که آمریکا معتقد است برای تولید پلوتونیوم مورد نیاز برنامه سلاح هسته‌ای ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. به نظر می‌آید توافقی برای بازطراحی این رآکتور صورت گرفته باشد به گونه‌ای که پلوتونیوم کمتری تولید کند تا دیگر کسی در مورد استفاده آن در برنامه سلاح هسته‌ای نگرانی نداشته باشد.» او ادامه داد: «پیشرفت دیگری که حاصل شده در زمینه تأسیسات غنی‌سازی فردو است. فردو یک تأسیسات زیرزمینی است که گمان می‌رود برای پوشش برنامه سلاح هسته‌ای استفاده می‌شود. خواست مطلوب این است که تأسیسات فردو تعطیل شود اما ظاهرا توافقی برای تغییر کارکرد این تأسیسات و تعلیق غنی‌سازی در آن صورت گرفته است.»
پس از انجام این دور از مذاکرات، آمریکا نیز این دور از رایزنی‌ها را سازنده توصیف کرد. ماری‌هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در مورد مذاکره روز پنجشنبه ویلیام برنز و سیدعباس عراقچی گفت: «مباحثات با نمایندگان ایران سازنده بود و گامی دیگر در راستای فرآیند مذاکرات بود.» هرچند او مطابق معمول موضع‌گیری‌های رسمی در مورد مذاکرات، به جزییات این دور از گفت‌وگوها اشاره‌ای نکرد. هارف در ادامه به ترکیب تیم مذاکره‌کننده آمریکایی در مذاکرات آتی اشاره کرد و گفت: «ویلیام برنز و جیک سالیوان به‌زودی بازنشسته می‌شوند ولی باز هم با عنوان کارمندان ویژه وزارت خارجه در مذاکرات حضور خواهند داشت.»
پیش از این نیز گزارش شده بود کاترین اشتون که دوره مسئولیتش بر سیاست خارجی اتحادیه اروپا به پایان خواهد رسید، وظایفش در رابطه با پرونده هسته‌ای کشورمان را تا پایان مهلت مذاکرات برعهده خواهد داشت. اشتون هماهنگ‌کننده اصلی گروه 1+5 در مذاکره با ایران است. حفظ ترکیب تیم‌های مذاکره‌کننده هسته‌ای نشان می‌دهد که رضایتی کلی از روند مذاکرات وجود دارد.
به هر ترتیب، خوشبینی نسبت به روند مذاکرات به‌حدی است که یکی از اعضای ارشد تیم اوباما سناتورهای مخالف مذاکرات هسته‌ای را به زبان طنز خطاب قرار دهد. گرگ تیلمن، عضو ارشد انجمن کنترل تسلیحات آمریکا که بیش از سه دهه در بدنه اجرایی و قوه مقننه آمریکا فعالیت کرده، در مقاله‌ای در نشریه نشنال اینترست با اشاره به پیشرفت روند مذاکرات هسته‌ای، خطاب به نمایندگان آمریکایی نوشت: «با عرض پوزش خدمت نمایندگان آمریکایی، باید بگوییم که توافق هسته‌ای موفقیت‌آمیز بوده و مذاکرات درحال پیشرفت است.»
این تحلیلگر سیاسی در ادامه اشاره کرده است تمدید چهارماهه مدت‌زمان مذاکرات هسته‌ای میان ایران و 1+5 نشان داد که تابوهای مطرح‌شده از سوی نمایندگان آمریکایی درباره برنامه هسته‌ای ایران بی‌پایه بوده‌اند. او دراین‌باره می‌نویسد: «حتی قبل از آن‌که جوهر توافق تازه هسته‌ای در پاییز گذشته میان ایران و 1+5 خشک شود، برخی از اعضای ساده‌لوح کنگره آمریکا نسبت به این موضوع ابراز تاسف و پیش‌بینی کردند که ایران در اجرای مفاد توافق ناموفق خواهد بود. اگر نگاهی به گذشته بیندازیم مشاهده خواهیم کرد که نمایندگان آمریکایی درباره توافق موقت هسته‌ای اشتباهات زیادی مرتکب شدند.
برای مثال مایک راجرز، عضو کمیته امنیت مجلس نمایندگان آمریکا در تاریخ 24 نوامبر 2013 میلادی اظهار کرد ایران در آستانه ساخت سلاح هسته‌ای قرار دارد و درباره میزان غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران ابراز نگرانی کرد. این در حالی است که توافق موقت هسته‌ای باعث شد تا به میزان قابل توجهی از نگرانی‌های ایجادشده درباره غنی‌سازی اورانیوم ایران کاسته شود. ایران طبق این توافق با محدود کردن برنامه غنی‌سازی خود موافقت‌کرد.»
این پژوهشگر آمریکایی در پایان اشاره می‌کند که موفقیت مذاکرات هسته‌ای تأثیر کمی در برطرف شدن «تردید»های نمایندگان جمهوری‌خواه آمریکایی درباره برنامه هسته‌ای ایران داشته است و دراین‌باره می‌نویسد: «اجرای موفقیت‌آمیز مفاد توافق نیز تأثیر کمی در از بین رفتن شک و تردید نمایندگان و سناتورهای مخالف توافق هسته‌ای داشته است. این میان سناتور روبیو اظهار کرد توافق اخیر «خوب نبود». رندی وبر از ایالت تگزاس نیز مدعی شد هدف ایران منحرف کردن ما از مسیر صحیح است. اگرچه منتقدان روند دیپلماسی مایل به حفظ موضع خود هستند، با این حال باید با واقعیات روبه‌رو شوند. واقعیت آن است که ایران به تعهدات خود پایبند بوده است.»
به هر حال اگر «تردید»های کنگره‌نشینان جمهوری‌خواه آمریکایی برطرف هم نشود، باز هم مذاکرات در ماه‌های آینده همچنان ادامه خواهد یافت. عراقچی روز پنجشنبه پس از پایان نشست با طرف آمریکایی، ضمن اشاره به این‌که تا آغاز دور بعدی مذاکرات، احتمالا یکسری مذاکرات دوجانبه میان ایران و بقیه اعضای 1+5 نیاز است، گفت: «امیدواریم نتیجه این رایزنی‌های دوجانبه به برگزاری دور دیگری از مذاکرات با اعضای گروه 1+5 در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل منجر شود.» مجمع عمومی سازمان ملل اواخر شهریور برگزار خواهد شد.