| علیرضا افشاری | روزنامه نگار |
برخلاف آنچه انتظار میرفت موضعگیریهای سازمان حفاظت محیطزیست در برابر تخریبهای این حوزه روز به روز ضعیفتر میشود. با تکیه زدنِ مجدد معصومه ابتکار بر اریکه سازمان حفاظت از محیط زیست، به دلایلی چند، موجی از امید در میان فعالان این حوزه شکل گرفت. نخست آنکه ابتکار فردی آشنا به امور بود و هر چند در مدیریت پیشین خود بر سازمان آنچنان درخشان ظاهر نشده بود، اما طی 8سال دوری از این مقام و قرار گرفتنش در موضع منتقد اصولا افراد را با دیگر وجوه کار آشنا میکند و تجربه نشان داده است کسانی که در حوزهای تخصص دارند و مدتی مدیریت آن حوزه را برعهده میگیرند اگر فاصلهای طی دوران مدیریتشان بیفتد بهتر از پیش کار خواهند کرد، همچنانکه در میان پیرامونیان رئیسجمهوری.
تازه خانم ابتکار آگاهترین فرد به موضوع محیطزیست به شمار میرفت و از این رو بازگشت او به سازمان به معنای تلاش دولت برای سپردن کارها به دست متخصصان تعبیر شد؛ امری که، در کمال شگفتی، در مورد سازمان میراث فرهنگی رخ نداد. دومین موضوع، فراخوان ابتکار برای منتقدان قدیم سازمان و چینش آنها برای مدیریتهای جدید بود که حرکتی نویدبخش به شمار میرفت؛ گامی که شوربختانه به همان دعوتهای نخست محدود شد و پس از مدتی ارتباط ابتکار با دیگر منتقدان سازمان- که در 8سال پیش از آن بسیار خوب بود - روز به روز کمتر شد. با این حال، با توجه به روحیه مقاومی که او در دوران حضور در شورای شهر تهران از خود نشان داده بود انتظار نمیرفت روند بهبود سازمان فقط یکسال دوام آورد. جورچینِ (پازل) کمکاریهای سازمان در بخشی از موضوعهای مرتبط و کوتاه آمدنهای پیاپی در برابر برخی وزارتخانهها و نمایندگان مجلس شورای اسلامی (برای نمونه، تعریض جاده در پارک ملی گلستان یا تن دادن به شرایطی عجیب در مورد جادهای که از جنگل ابر عبور میکند) با حضور ابتکار در استان چهارمحالوبختیاری کامل شد. گفته میشود در این سفر ابتکار با آغاز عملیات اجرایی بدنه اصلی سد خرسان 3، که پیش از این ظاهرا به خاطر عدم صدور مجوزهای زیستمحیطی و اجرایی نشدن شرایط ششگانه مورد نظرِ سازمان متوقف بود، موافقت کرده است؛ سدی که علاوه بر همه پیامدهای منفیِ سدسازی- ازجمله غرق کردن روستاهای تاریخی آتشگاه و نارمه و بقعه تاریخی «شاهزاده عبدالله» در بوگر - اصلیترین آبشار منطقه را غرق و مسیر قسمتهای مرتفع طولانیترین آبشار ایران را، که از مجموعه بینظیری از آبشارها تشکیل شده و بهعنوان اثری ملی یکی از جاذبههای اصلی طبیعتگردی استان چهارمحال و بختیاری است، حتی برای کوهنوردان کور خواهد کرد (مسیر آبشار آتشگاه که به سبب زیبایی خاص آن به آبشار مینیاتوری ایران معروف است در نزدیکی شهرکرد، از محل سرچشمه تا اتصال به رودخانه خرسان، فضایی سرسبز از انواع درختان و گیاهان جنگلی و شیب زیاد و پستی و بلندیهای دره، آبشارهای کوچک متعددی را بهوجود آورده است. در میان درهها نهر خروشانی جاری است که دور تا دور آن را درختان کهنسال گردو، چنار، بلوط و زبانگنجشک فراگرفتهاند). و در عین حال، سخن از برکناری مدیرکل محیطزیست استان چهارمحال و بختیاری میرود؛ مدیریتی که چندی پیش شماری از فعالان محیطزیست و سازمانهای مردمنهاد استان از عملکرد او دفاع کرده بودند و طی نامهای به رئیس سازمان حفاظت محیطزیست کشور دربارهاش نوشته بودند که او: «با باوری عمیق به ملاحظات محیطزیستی، منافع ملی را به منافع منطقهای و شخصی و گروهی ترجیح داده و با جسارتی هوشمندانه بر رعایت ملاحظات محیط زیستی در پروژههای انتقال آب بین حوضهای و سدسازیهای بیرویه در منطقه اصرار داشته و با اقدامات تحسینبرانگیزش در ایجاد موج مقابله با شکار و شکارچیگری، از جایگاه درخوری در میان دوستداران محیطزیست منطقه برخوردار شده است». علاوه بر آن، گروهی از روزنامهنگاران محیطزیست ایران نیز در نامهای به معصومه ابتکار از برکنارى این مدیرکل در زیرِ فشارهای سیاسی ابراز نگرانی کرده بودند. روزنامهنگاران در نامه خود سعید یوسفپور را فردی متعهد و دلسوز محیطزیست دانستهاند که سازمان محیطزیست کل کشور به دلیل مخالفت او با پروژههای مخرب زیستمحیطی و به بهانههای سیاسی تصمیم به برکناریاش گرفته است. این روزنامهنگاران با اعلام اینکه نگران زنجیره رخدادهای ناخوشایند بعدی هستند در نامه خود نوشتهاند: «ما نگرانیم که تصمیمگیری بر مبنای فشارهای سیاسی و نه دغدغههای زیستمحیطی بار دیگر به روالی طبیعی در سازمان حفاظت محیطزیست بدل شود و سازمان گامبهگام در برابر پروژههای مخرب محیطزیست پا پس نهد». چنین دفاعی توسط نهادها و فعالان مدنی در این دوره و زمانه واقعا کیمیاست. امید است، برخلاف شنیدهها، ابتکار در همان قامتی ظاهر شود که از او انتظار میرود و برای باقی ماندن بر کرسی ریاست تن به فشارهای ویرانگر محیطزیست ندهد و ریاست محترم جمهور نیز با دفاع از مواضع کارشناسی محیط زیستی در هیأت دولت و ارجحیت دادن به آن، نشان دهد که به شعارهای خود وفادار است.