مرضیه موسوی | «بی‌خبری» مهم‌ترین معضل امدادگران شهرستان «چرام» است. البته اگر عمیق‌تر نگاه کنیم، مشکل بزرگی است که اهالی بیش از 20 روستای این شهرستان را درگیر خود کرده است. دکل مخابراتی که نوک کوه نصب شده و با بارش برف و باران برقش قطع می‌شود، دردسرساز این غائله است. اخبار حادثه و نیاز به امدادرسانی در روستاهای طسوج و امامزاده و سیدآباد و ... در چنین مواقعی با موتورسوارانی که نقش چاپار را ایفا می‌کنند به گوش امدادگران می‌رسد و کافی است مردم و امدادگران کمی دیر از بروز حادثه مطلع شوند؛ مثل سال گذشته که دو نفر در گردنه جان خود را بر اثر سرما از دست دادند، حوادث تلخی در انتظار درراه‌مانده‌ها و حتی مردم روستایی که دچار حادثه شده‌اند، خواهد بود. خبر گم‌شدن 3 نفر در گردنه طسوج هم توسط یک موتورسوار که از جاده برفی به سلامت عبور کرده بود به امدادگران هلال‌احمر رسید.
منطقه کوهستانی شهرستان چرام در کهگیلویه‌وبویراحمد روزگار پرسوز و سرمایی را سپری می‌کند. برف باریده و بیش از چهار روز است دکل مخابراتی بیش از 20 روستا از کار افتاده. خبری از تلفن‌های ثابت هم نیست و کسی از دیگری خبر ندارد. اهالی این منطقه ییلاقی سال‌هاست که چنین وضعیتی را از سر می‌گذرانند. بی‌خبری، برای ساکنان روستاهایی که در برف و یخبندان به‌سر می‌برند و هیچ خانه بهداشت و مرکز درمانی هم ندارند، هیچ «خوش‌خبری»ای به همراه ندارد. «صمصام حمیده‌پور» نجاتگر یکم هلال‌احمر شهرستان چرام می‌گوید: «دکل مخابراتی که در نوک کوه نصب شده خیلی آسیب‌پذیر است. دسترسی مخابراتی منطقه با هر برف و بارانی در این منطقه به‌طور کامل قطع می‌شود. مردم از هم خبر ندارند و حتی امکان اطلاع‌رسانی درباره حوادث هم وجود ندارد. مگر اینکه فردی مثل پیک، خودش را به پایگاه یا نقطه‌ای که آنتن وجود دارد برساند و اعلام حادثه کند.»
از حادثه‌های زمستانه‌ای می‌گوید که درست در مسیر جاده طسوج، بارها جان مسافران و اهالی روستایی را گرفته است درحالی که اگر آنتن مخابراتی از کار نمی‌افتاد، افراد گرفتارشده در مسیر می‌توانستند درخواست کمک کنند: «دو سال پیش در این گردنه دو نفر در راه مانده و دچار سرمازدگی شده بودند. خبر گم‌شدن این افراد خیلی دیر به امدادگران رسید و اگر زودتر از آن مطلع می‌شدیم می‌توانستیم آنها را قبل از یخ‌زدگی به محلی امن برسانیم.»
خانواده‌ها فکر می‌کردند ما مرده‌ایم
گردنه‌هایی که بیشترین برف در آن می‌بارد، برای ارگان‌های امدادی محلی شناخته شده است. برای همین هم وقتی راننده موتور خبر آورد که سه نفر در جاده طسوج گرفتار شده‌اند امدادگران خیلی زود خودشان را به محل حادثه رساندند. گرچه «حادثه»ای رخ نداده و هر سه نفر در سلامت کامل به‌سر می‌بردند و انتظار می‌کشیدند تا خودروی یدک‌کش برای انتقال ماشین‌شان خودش را برساند. یکی از این افراد که می‌خواهد نامی از او برده نشود می‌گوید: «طسوج روستای پدری ماست. من به همراه دو دوست دیگرم سفر کوتاهی به این روستا داشتیم. مثل همیشه با بارش برفی که سنگین هم بود، آنتن مخابراتی از کار افتاد و کسی از ما خبری نداشت. خانواده‌هایمان بعد از پنج روز بی‌خبری از ما حسابی نگران شده بودند. در حالی که حال ما خوب بود. در مسیر برگشت خودرو دچار مشکل شد و امدادگران هلال‌احمر
خودشان را رساندند. چون یکی به آنها خبر داده بود که ما گرفتار شده و نیاز به امداد داریم.»
از نگرانی خانواده‌ها می‌گوید و پنج روز سختی که در بی‌خبری گذرانده بودند: «خانواده یکی از همراهان‌مان دیگر به مرحله پذیرش رسیده بود که فرزندشان جان خود را از دست داده. فقط کم مانده بود مراسم ختم برای او برگزار کند. درحالی که تنها با یک ارتباط مخابراتی ساده می‌شد این نگرانی را برطرف کرد.»
گله از جای خالی زیرساخت‌هایی دارد که اگر برای روستاها به موقع و درست تامین شود، مردم را از دردسرهای جدی نجات می‌دهد و از طرفی توان نهادهای امدادرسان را کمتر مستهلک می‌کند: «در روستاهای چرام گاهی برای یک ماه دکل مخابراتی از کار افتاده و ارتباط قطع است. امکان ارتباط با هیچ‌کجا فراهم نیست. فکرش را کنید در چنین شرایطی کسی در راه بماند، زن بارداری زمان وضع حملش برسد، فردی بیمار شود و حادثه‌ای رخ دهد! من و دوستانم تنها برای ساعاتی در این مسیر برفگیر مانده بودیم که منجر به هیچ حادثه‌ای نشد، اما می‌دانم در سال‌های گذشته در همین مسیر افراد زیادی جان خود را از دست داده‌اند؛ چون نتوانسته بودند به‌موقع خبر گم‌شدن خود را به دیگران اطلاع دهند.»
نگران گروهی از کوهنوردانی است که قرار است این روزها از خوزستان به کوهستان‌های طسوج صعود کنند در حالی که احتمالا آشنایی چندانی با این منطقه ندارند: «اگر کسی که به این منطقه آشنا نیست در این حجم از برف به اینجا بیاید و گرفتار شود، احتمالا نتواند مسیر خود را به‌درستی پیدا کند و چه بسا طعمه خرس و گرگ‌های کوهستانی شود. نه تلفن ماهواره‌ای، نه موبایل و نه جی‌پی‌اس اینجا کارایی ندارد و همین موضوع است که خطرساز می‌شود. گروه‌های کوهنوردی که این منطقه را نمی‌شناسند و از شرایط ارتباطی هم باخبر نیستند، احتمال دارد دچار حادثه شوند و جانشان به‌خاطر چنین مسأله ساده‌ای به خطر بیفتد.»
کشیک در کانکس
پایگاه امداد جاده‌ای طسوج، پایگاهی موقت است که در دو سه سال گذشته بیش از 100 عملیات نجات و رهاسازی در این کوهستان سرد کهگیلویه‌وبویراحمد را به سرانجام رسانده. امدادگران در سرمای استخوان‌سوز این کوهستان در کانکسی آهنی سر می‌کنند و هنوز برق سراسری به این پایگاه موقت نرسیده است. «علمدار دستور» رئیس شعبه هلال‌احمر شهرستان چرام می‌گوید: «امدادگران خالصانه و با جان و دل در این پایگاه خدمات‌رسانی می‌کنند. با این‌حال از ابتدایی‌ترین امکانات هم محروم هستند و با بخاری نفتی در این سرما سر می‌کنند. این پایگاه تاکنون جان بسیاری از مردم را از مرگ حتمی نجات داده و در حوادث عملکرد خوبی داشته. احداث ساختمان آجری برای پایگاه و در اختیار گذاشتن امکانات اولیه‌ای مثل برق‌کشی و ... می‌تواند برای این امدادگران انگیزه بهتری ایجاد کند.»
از حادثه‌ای می‌گوید که در روزهای اخیر در طسوج خبرساز شده و گرچه افراد در راه‌مانده از شرایط خوبی برخوردار بودند، اما امدادگران ریسک نکرده و در برف سنگین کوهستان طسوج به سراغ‌شان رفته بودند: «افرادی که خبر گرفتار شدنشان به ما رسیده بود، شرایط جسمی خوبی داشتند و مواد غذایی کافی و امکانات مناسب را همراه داشتند، اما تا لحظه رسیدن به آنها، ما از این موضوع بی‌خبر بودیم. می‌دانیم که امدادرسانی در کوهستان برفی چقدر کار دشواری است و حتی ممکن است جان امدادگران هم به‌خطر بیفتد. با این‌حال امدادگران با امکانات و بسته‌های غذایی خودشان را به محلی که حادثه اعلام شده بود، رساندند. در حالی که اگر شرایط مخابراتی مهیا بود، می‌شد از چندوچون این اتفاق باخبر شد. خانواده‌های این افراد هم بسیار نگران بودند. این بی‌خبری تجربه‌های تلخی برای امدادگران و همچنین مردم این منطقه رقم زده است.»