غرفه‌داران و مالک بازار گل پس از حادثه مرگباری که در آنجا رخ داد، موظف به رعایت 16 اصل ایمنی شدند. اصولی که اگر تا حدودا یک ماه آینده رعایت نشود، منجر به تعطیلی این بازار بزرگ خواهد شد. هیأت کارشناسان به سرپرستی بازپرس دادسرای جنایی پایتخت این 16 اصل ایمنی را مشخص کردند و قرار است به زودی اجرایی شود. این در حالی است که قاضی جنایی اعلام کرد که مصدومان و قربانیان حادثه بازار گل می‌توانند برای شکایت به دادسرا مراجعه کنند.
ساعت 14:50 دوم دی ماه بود که انفجار و آتش‌سوزی‌ای در بازار گل محلاتی در خیابان زمزم، تقاطع بزرگراه شهید محلاتی به آتش‌نشانی تهران اعلام شد. به سرعت چهار ایستگاه آتش‌نشانی به همراه تانکر آب به محل حادثه اعزام شدند. آتش به چند مغازه حمله‌ور شده بود که ماموران آتش‌نشانی سر رسیدند. بخش غربی بازار گل آتش گرفته بود و جمعیت زیادی در همان دقایق نخست به محل انفجار آمدند. چند مغازه به صورت کامل در این حادثه تخریب شده بود. همزمان با عملیات اطفا، عملیات جست‌وجو شروع شد. دو مرد 30 ساله از زیر آوار خارج شدند که فوت آنها تایید شد. یکی از آنها دو پایش قطع شده بود. همچنین چهار مرد و یک زن دیگر هم که به شدت زخمی شده بودند، برای درمان به بیمارستان منتقل شدند. همان زمان اعلام شد که میزان تخریب مغازه‌های این بازار بین ۵۰ تا ۱۰۰درصد بوده است. بررسی‌های اولیه نشان داد علت حادثه احتمالا کپسول‌هایی بود که از آن برای پر کردن بادکنک استفاده شده بود. این در حالی بود که در گذشته بارها کارشناسان آتش‌نشانی از این محل بازدید و نکات ایمنی را گوشزد کرده بودند.
هشدارهای پیشین
این در حالی بود که سیدجعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران از ایمن نبودنِ مجموعه بازار گل محلاتی و هشدارهای پیشین در این رابطه پرده برداشت. او در این‌باره گفت: «یک ماه پیش در بازدید از بازار گل شهید محلاتی، به نبود ایمنی و سازه مناسب در این بازار، امکان فروریختن و تراکم جمعیت آن اشاره کرده بودم.»
تشکیل پرونده قضائی
همچنین همان زمان دادستان عمومی و انقلاب تهران دستور فوری برای تشکیل پرونده قضائی صادر کرد. بر این اساس قرار شد تیم کارشناسی در محل حضور یافته و این موضوع را به صورت دقیق بررسی و اظهارنظر کند.
دادستان تهران همچنین خواستار رسیدگی سریع و دقیق به این پرونده شد و دستورات لازم را برای تعیین بازپرس ویژه و تحقیقات فوری پیرامون این موضوع صادر کرد.
اظهارات شاهدان
یکی از گل‌فروشان بازار گل، در زمان حادثه درباره جزئیات این انفجار گفته بود: «وقتی صدای خودروهای آتش‌نشانی را شنیدم خود را به محل حادثه رساندم. دو غرفه کامل در آتش سوخته بودند و به چندین مغازه مجاور هم آسیب جدی وارد شده بود. همان زمان پیکر دو همکارمان را از زیر آوار بیرون کشیدند. آنها مغازه تم تولد داشتند. با گاز هلیوم بادکنک باد می‌کردند. همان کپسول منفجر شده و این فاجعه رخ داده بود.»
بازار گل ناایمن
یک روز پس از این حادثه، جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی درباره ایمنی در فصل سرما گفت: «حادثه بازار گل ناشی از بی‌احتیاطی در مصرف کپسول گاز بود. کپسول آورده بودند که بادکنک باد کنند که حادثه اتفاق افتاد. شهرداری اعلام کرد که به مالکان اخطار داده، اما نهاد‌های نظارتی خوب عمل نمی‌کنند. بازار گل امام رضا و محلاتی ناایمن‌ترین محل‌ها در منطقه خود هستند، اخطار داده‌ایم، اما کار خاصی صورت نگرفته است.»
تا اینکه جلسه هیأت کارشناسان به سرپرستی قاضی زارعی، بازپرس ویژه قتل دادسرای جنایی پایتخت، با حضور هیأت مدیره بازار گل، رئیس آتش‌نشانی منطقه، کارشناسان دادگستری و معاون حقوقی شهرداری مدیر منطقه 8 آتش‌نشانی، سرپرست اداره حقوقی منطقه 14 جانشین امور شهری و مدیر مدیریت بحران برگزار شد. این جلسه در محل حادثه برگزار شد. در آن جلسه 16 اصل و شرط مشخص شد که باید با هماهنگی شهرداری اجرا شود. اگر این 16 اصل اجرا نشود، بازار گل تخلیه و بسته خواهد شد. با بسته‌شدن این بازار بیش از 700 غرفه‌دار بیکار و تحت فشار و مشکلات اجتماعی قرار خواهند گرفت. از یک ماه به بعد این 16 شرط باید اجرا شود. نصب دو در اضطراری برای خروج در ضلع شرقی و غربی یکی از این اصول است. این بازار دو در دارد که باید دو در دیگر هم به آن اضافه شود. ممنوعیت ورود هر گونه سیلندر به آن منطقه، ایمن‌سازی سیستم برق، تعیین نگهبانی تحت کنترل شرکت‌های زیرمجموعه ناجا برای کنترل بیشتر و ممنوعیت استفاده از گاز پیک‌نیکی از دیگر اصول مشخص‌شده است. یعنی برای سیستم گرمایشی باید از بخاری گازی استاندارد استفاده شود.
همچنین رعایت زون حریق منطقه با توجه به نوع فعالیت نیز در این اصول وجود دارد. چون بعضی‌ها در آن بازار خشک‌فروشی دارند و بعضی‌ها هم گل‌فروشی؛ این خشک‌فروشی‌ها ممکن است در اینگونه موارد باعث آتش بیشتر شوند. همچنین آنها موظفند با توجه به حساسیت منطقه با هماهنگی آتش‌نشانی منطقه، برنامه دقیق برای راه ورود و نحوه چیدمان در نظر بگیرند.
وضعیت پیچیده مالکیت بازار گل
آتش‌نشانی آموزش استفاده از کپسول‌ها را بدهد و هر غرفه یک کپسول در نظر بگیرد. اصول و ایمنی انبارداری را رعایت کنند. معابری که در آنجا وجود دارد، توسط دستفروشان یا غرفه‌داران مسدود نشود. چون در صورت بروز حادثه این مسدودبودن ممکن است مانع ورود آتش‌نشانی و مشتری‌ها شود. همچنین کمیته حفاظت و بهداشت برابر پیش‌بینی قانون کارش را انجام دهد. وسایل و اقلام از بام‌ها و سایبان‌های پلاستیکی که آتش‌زا هستند، جمع‌آوری شوند. معابر دسترسی آتش‌نشانی با هماهنگی آتش‌نشانی اصلاح شود. اینها مواردی از این 16 اصل بودند. این موارد مجوز موقت برای جلوگیری از حوادث انفجار است که در نظر گرفته شده است. اما باید این ماجرا به صورت اساسی بررسی شود. در این میان یکی از مشکلات اساسی این است که غرفه‌داران نمی‌توانند اقدام به بازسازی یا ساخت مجدد غرفه‌هایشان کنند، چراکه مالک نیستند.
وزارت راه‌وشهرسازی و ستاد اجرای فرمان امام(ره) هر دو ادعای مالکیت بازار گل را دارند. بنابراین تا مالک مشخص نشود امکان بازسازی وجود ندارد. به همین دلیل کارشناسان اعلام کردند هر چه زودتر وضعیت مالکیت بازار مشخص شود تا غرفه‌داران طبق قانون اقدام به بازسازی کنند. بر اساس قانون 114 آیین دادرسی کیفری، اگر فعالیت یک محلی باعث برهم زدن امنیت جانی شهروندان شود، دادسرا می‌تواند مانع فعالیت آن محل شود. برای همین هیأت کارشناسی و بازپرس جنایی هشدار لازم را دادند و اگر رعایت نشود کل بازار گل باید بسته شود.
برای شکایت مراجعه کنید
از طرفی برای حادثه‌ای که چند روز پیش در بازار گل رخ داد، ستاد بحران و آتش‌نشانی و شهرداری به محل حادثه رفتند و در حال بررسی و ایمن‌سازی محل هستند. با وجود مصدومیت و قربانی‌ای که این حادثه داشت، ولی کسی برای شکایت اقدام نکرده است. به همین دلیل بازپرس جنایی اعلام کرد که خانواده مصدومان و فوت‌شده‌ها و افراد دیگری که دچار خسارت شده‌اند، می‌توانند برای شکایت به دادسرای امور جنایی مراجعه کنند، چراکه ممکن است مقصران این حادثه بیشتر باشند. همچنین در تحقیقات بیشتر مشخص شد که کپسول ترکیده‌شده، کپسول کوچکی بوده است. اگر بزرگ بود انفجار خیلی بیشتری به وجود می‌آورد. این در حالی است که فروش این کپسول‌ها فقط به مراکز ملزم مثل بیمارستان‌ها و مراکزی که مجوز دارند قانونی است. به همین دلیل دستور بررسی مجوز خرید این کپسول‌ها نیز صادر شده تا مشخص شود که فروش غیرقانونی بوده است یا خیر.
بازپرس جنایی اعلام کرد که ما دنبال تعطیل‌کردن بازار گل نیستیم و به همین علت برای آن فرصت تعیین کردیم تا این اصلاحات در آن محل صورت گیرد.