مریم رضاخواه | با تیزبُر انگشتان محیط‌بان همتی‌پناه را بریدند، دست او را شکستند و با چاقو گردنش را نشانه رفتند. می‌مرد اگر تیزی، شاهرگش را می‌زد اما زنده است و تحت عمل جراحی قرار گرفته. آن روز پزشکان، پلاتین را در انگشتانش کار گذاشتند تا یدالله همتی‌پناه که 28 سال سابقه محیط‌بانی دارد بتواند باز از محیط‌زیست دفاع کند. این پدر 58 ساله روز دوشنبه بود که قربانی حمله دو مرد کینه‌توز شد. در کمینش نشسته بودند تا انتقام سال گذشته را بگیرند. انتقام دستگیر شدن‌شان را به جرم ماهیگیری غیرمجاز. دو مرد آشنا سد راهش شدند و تیزی را بر گلویش فشردند اما مقاومت یدالله جانش را نجات داد.
یدالله همتی پناه، محیط‌بان ایلامی صبح دوشنبه بود که با خودروی اورژانس به بیمارستان امام منتقل شد. تیزی دست‌هایش را بریده بود و گردنش را شکافته. اگر جراحات وارده به گردن عمیق‌تر بود، محیط‌زیست ایلام محیط‌بان باسابقه‌اش را از دست می‌داد.
ماجرای صبح شوم
روز سه‌شنبه عمل جراحی شد. 3 ساعت در اتاق عمل بود. پزشکان به‌سختی انگشتان بریده و شکسته او را پلاتین کردند تا پدر ایلامی زندگی‌اش را از سر گیرد. او اکنون روی تخت بیمارستان است و به تلخی قصه آن «صبح شوم» را که برای همیشه در خاطرش می‌ماند، در گفت‌و‌گو با «شهروند» روایت می‌کند.
«صبح بود. شیفت کاری‌ام نبود. به نانوایی رفتم. 5 دقیقه‌ای در صف ایستادم. 10 عدد نان خریدم. به سمت ماشینم حرکت کردم که دو مرد جلو آمدند. چهره‌شان آشنا بود. یکی دستانم را گرفت و مانع حرکتم شد. مرد دیگری جلو آمد و با تیزبر گردنم را نشانه گرفت. مقاومت کردم. دستانم را برای دفاع جلو بردم. گردنم را برید، اما مقاومتم باعث شد نتواند شاهرگم را بزند. دستم را شکستند و به انگشتانم هم صدمه زدند. در حال کشمکش بودیم که یکی از آن مردان که تیزبر در دست داشت، گفت: «خاطرت می‌آید سال گذشته به‌خاطر ماهیگیری مرا دستگیر کردی و مجازات شدم این هم جزایش.»
غرق خون بود و چشمانش سیاهی می‌رفت نقش بر زمین شده بود که سایه دو مرد مسلح را دید که فرار می‌کنند. «تنها آن دو مرد آشنا را دیدم که مرا رها کردند و از کوچه‌پس‌کوچه‌ها فرار کردند. همان موقع بود که جمعیت به دادم رسیدند. تا آن لحظه هیچ‌کس جرأت نزدیک شدن نداشت. دیگر هیچ‌چیز متوجه نشدم وقتی چشمانم را باز کردم که در بیمارستان بودم.»
با ترس زندگی می‌کنیم
یدالله 2 سال دیگر بازنشسته می‌شود. مردی که در همه این سال‌ها با عشق تنها به محیط‌زیست خدمت کرد با در آمدی ناچیز. کبوتر بی‌لانه را پناه داد. به بز کوهی گرسنه، آب و غذا داد. منطقه را از وجود شکارچیان امن کرد.
او دو دختر دارد. دختر اولش لیسانس منابع طبیعی دارد و برای کارشناسی ارشد می‌خواند. دختر کوچک‌ترش هم در مقطع راهنمایی است. می‌گوید: «با این همه سابقه و بدون هیچ چشمداشتی کار کردم مگر چه کرده بودم که این تاوانم بود. مگر جز حفاظت از محیط‌زیستم بوده است. مگر وظیفه‌ام غیر از این است. حالا با این همه سابقه با حقوق کم و ناچیزم باید زندگی کنم. دخترانم را به سروسامان برسانم اگر دستم دوباره دست شود. مرگ به ما محیط‌بانان خیلی نزدیک است. هر لحظه با ترس‌ووحشت از حمله شکارچیان باید زندگی کنیم.»
مردان در بند
بعد از این حادثه بود که تیم‌های پلیسی وارد عمل شدند. بررسی‌ها انجام شد. پرونده این حادثه در دادسرای عمومی و انقلاب تشکیل شد و پیگردهای انتظامی و قضائی برای دستگیری ضارب ادامه داشت. در نخستین گام دوربین‌های مداربسته مورد بازبینی قرار گرفت. چهره شکارچیان ضارب شناسایی شد و متهمان روز چهارشنبه از سوی پلیس دستگیر شدند.
دو مرد که داماد و برادر زن بودند. یکی از همین مردان سال گذشته به‌دلیل صید غیرمجاز از سوی محیط‌بان یدالله همتی‌پناه دستگیر شده بود و به پرداخت جریمه نقدی محکوم. همین را هم کینه کرده بود و در یک حمله خونین محیط‌بان ایلامی را مجروح کرد. هنوز از اعتراف متهمان در بازجویی‌ها خبری در دست نیست.
«حقم این نیست من تنها به وظیفه‌ام عمل کردم. در انگشت دست‌هایم پلاتین کار گذاشته‌اند. با این دست چطور کار کنم. پزشک پس از جراحی می‌گفت به‌سختی توانستیم انگشتانت را پلاتین کنیم. استخوان‌هایم را خرد کرده و بعد بریده بودند. دستم را شکستند به چه جرمی.»
یدالله همتی‌پناه که تحت پوشش بیمه است تاکنون هزینه‌های بیمارستان و جراحی را خود پرداخت کرده است. این در حالی است که با تصویب قوانینی که سال 98 انجام گرفته، محیط‌بانان چنانچه در حین عملیات دچار سانحه شوند مانند مأموران نیروی انتظامی از مزایا و امتیازات استفاده می‌کنند. پوشش‌های بیمه‌ای برای آنها ترتیب داده شده که در صورت وقوع حادثه از نظر مالی حمایت می‌شوند و برای درمان، هیچ هزینه‌ای متحمل نخواهند شد.
افزایش حقوق نداریم
محیط‌بانان همیشه مشغول دغدغه‌های معیشتی و قضائی بوده‌اند و همچنان در انتظارند تا لایحه قانونی در حمایت از محیط‌بانان به تصویب برسد. چندی پیش بود معاون توسعه مدیریت حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست از درخواست رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست از رئیس مجلس شورای اسلامی برای تسریع در مراحل رسیدگی به لایحه حمایت از محیط‌بانان و جنگلبانان خبر داده بود و این انتظار هنوز به سر نرسیده است.
سرهنگ جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط‌زیست، در مورد آخرین وضعیت حقوق محیط‌بانان هم ماه پیش گفته بود: «افزایش حقوقی برای محیط‌بانان نداریم جز درصدی که هر ساله دولت، حقوق کارمندان را افزایش می‌دهد.»