ملیحه محمودخواه|مدام خودخوری می‌کرد. سعی می‌کرد در میهمانی‌ها و جمع‌های دوستانه کمتر حاضر شود. دوست نداشت جلوی آینه برود و وقتی برای خرید لباس به مغازه می‌رفت، تلاش می‌کرد که یکی دو سایز لباس کوچک‌تر برای خودش بگیرد. مدام کلافه بود و همین کلافگی سبب می‌شد که میلش به غذا خوردن بیشتر شود. غذا می‌خورد اما با عذاب وجدان. هر یک چیپسی را که در ماست می‌زد با نگرانی می‌خورد، اما این سبب نمی‌شد از خوردن چیپس بعدی صرف نظر کند. مدت‌ها روی انجام عمل‌های لاغری تحقیق کرد. نمی‌دانست کدام راه را برای لاغر شدن سریع باید انتخاب کند و بالاخره تصمیم گرفت به جای ورزش و کم کردن غذا و دردسرهایش، ره چند ساله را یک‌شبه طی و یک‌بار برای همیشه با چربی‌هایش خداحافظی کند. تمام چربی‌ها را یک‌شبه از بدن خارج کرد. چند وقتی هم از اینکه لباس‌هایی را که هیچ وقت اندازه‌اش نبود، می‌پوشید لذت می‌برد. اما یک سال بعد دوباره وضع به حالت اول برگشت و چربی‌ها دوباره جایشان را دور شکم و بازوهایش پیدا کردند. حالا او مانده بود و هزینه بر باد رفته‌ای که ماه‌ها برای تأمین آن تلاش
کرده بود.
سال‌هاست که تب انجام عمل‌های لاغری در بین مردم افزایش پیدا
کرده است. دیگر سلیقه‌ها تغییر کرده و معیارهای زیبایی از چاقی در دوران ناصرالدین‌شاه که یک امتیاز برای زنان به شمار می‌رفت به سمت لاغری سوق پیدا کرده است. به همين دليل اين روزها به هر گوشه‌ای از شهر كه نگاه می‌كنيد دختران و پسران، زنان و مردانی را از هر سن و قشری می‌بينيد كه تب لاغر شدن به جان‌شان افتاده تا از قافله زيبايی عقب نمانند. توجه به ظاهر و زيبايی‌های اندام تا حدی اهميت يافته است كه حتی برخی از افراد که زیاد هم چاق نیستند در صف عمل‌های لاغری دیده می‌شوند.
همه عمل‌های لاغری بد نیست
داشتن اضافه‌وزن و افزایش ریسک بیماری‌های خطرناک، ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با هم دارند. در حال حاضر این بیماری‌ها عامل دو و نیم میلیون مرگ در سال در سراسر دنیا به شمار می‌رود.
دکتر علی سلوکی، جراح عمومی و فلورشیب فوق تخصصی جراحی لاپاراسکوپی پیشرفته، به «شهروند» توضیح می‌دهد که یکی از دلایلی که سبب می‌شود بحث عمل‌های لاغری این روزها مطرح باشد، موضوع سلامتی است. او تأکید کرد هر چقدر علم پیشرفت می‌کند میزان مضراتی که چاقی می‌تواند برای افراد به همراه داشته باشد، بیشتر نمایان می‌شود و به همین دلیل مدام توصیه می‌شود که افراد وزن خودشان را کنترل کنند و اجازه ندهند این اضافه‌وزن آنها را گرفتار انواع بیماری‌ها مانند دیابت، فشار خون و مشکلات قلبی کند.
این پزشک متخصص بر این باور است که باید برخی از عمل‌هایی را که برای درمان چاقی انجام می‌شود از هم تفکیک کرد. «هر عملی زیبایی به شمار نمی‌رود. برخی اوقات یک عمل که منجر به کاهش وزن فرد می‌شود، او را از بیماری دیابت و عوارض آن نجات می‌دهد و به همین دلیل نکته مهمی که در این میان باید به آن اشاره کرد این است که گاهی برخی عمل‌ها موضوع درمانی دارند، اما می‌توانند منجر به کاهش وزن هم بشوند.»
هر فرد متقاضی عمل نمی‌شود
او به این نکته که در برخی از عمل‌ها مانند اسلیو معده بیمه برخی از هزینه‌ها را می‌دهد اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «شرط آنکه فردی کاندیدای عمل اسلیو معده باشد این است که bmi بدنش بالای عدد 40 باشد و این یعنی این فرد در معرض بسیاری از مشکلات قرار دارد و می‌تواند با یک عمل ساده از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کند، البته افرادی که بیماری دیابت دارند و bmi آنها در حدود 35 است نیز می‌توانند این عمل را انجام دهند.
اما ماجرا اینجاست که انجام عمل‌های لاغری تنها به این افراد منتهی نمی‌شود و بسیاری از افرادی که bmi بدن آنها بسیار کمتر از این میزان است نیز برای آنکه جلوی اشتها و غذا خوردن خود را بگیرند به این عمل‌ها رو می‌آورند.»
سلوکی با تأکید بر اینکه بهتر است این عمل برای این افراد انجام نشود، ادامه می‌دهد: «در بسیاری از افراد که چاقی مفرط ندارند، ورزش و رژیم‌های غذایی می‌تواند جوابگو باشد و کافی است که فرد کمی همت داشته باشد تا وزنش را به ایده‌آل برساند، اما در برخی از افراد گریزی از این عمل‌ها نیست و باید انجام این قبیل عمل‌ها البته اگر عوارضی برای فرد نداشته باشد به افرادی که چاقی مفرط دارند محدود شود.»
انواع عمل های لاغری
او توضیح می‌دهد برخی از این عمل‌ها محدودکننده به شمار می‌روند و پزشک با قراردادن حلقه دور قسمت بالای معده سبب می‌شود غذای کمتری وارد معده شده و از حجم معده کاسته شود که در نهایت سبب می‌شود با خوردن مقدار غذای کمتری فرد احساس سیری کند.
اسلیو یک عمل محدودکننده دیگر است که شامل برداشتن بخشی از معده می‌شود. این کار نیز باعث کاهش حجم معده شده و با خوردن غذای کمتری فرد احساس سیری می‌کند، اما روش دیگر بای پس معده است. در این عمل فضای کیسه‌مانند کوچکی در بالای معده ایجاد می‌شود، سپس روده کوچک از قسمت زیر معده بریده شده و به فضای کوچک جدید متصل می‌شود و با ایجاد این ارتباط شما قسمت باقیمانده معده‌تان را رد می‌کنید و در نتیجه باز هم با خوردن غذای کمتری سیر خواهید شد. او با تأکید بر اینکه این عمل‌ها بیشتر جنبه درمانی دارند، می‌گوید که بسیاری از عمل‌های لاغری مورد تأیید ما نیست و می‌تواند عوارض زیادی به دنبال داشته باشد.
عوارض خطرناک
اما محمدرضا احمدی، جراح عمومی، بر این باور است که بیشتر عمل‌های زیبایی عوارض دارد که اگر برخی از افراد از عوارض آن خبر داشته باشند اصلا به سراغ آن نمی‌روند.
او می‌گوید: «شاید شما هم از آن دست افرادی باشید که تلاش زیادی برای کاهش وزن کرده‌اید، اما موفق نشده‌اید یا با یک عمل جراحی لاغری به موفقیت بزرگی رسیده باشید، اما این را باید بدانید که بسیاری از این عمل‌ها عوارض زیادی دارند که می‌توانند بسیار خطرناک باشند.» او تأکید می‌کند که عمل‌های جراحی لاغری که به خارج کردن چربی‌ها منتهی می‌شود بسیار خطرناک است، حتی در برخی از موارد می‌تواند غدد لنفاوی را که محل آن در زیر بغل‌هاست، تحریک و در درازمدت مشکلاتی مانند برخی سرطان‌ها در بدن ایجاد کند.
عوارض عمل‌های معده
این پزشک اشاره می‌کند که در عمل‌هایی که به منظور لاغری روی معده انجام می‌شود نیز عوارض زیادی نهفته است. «وقتی سایز معده کوچک می‌شود عملکرد آن نیز کاهش پیدا می‌کند؛ به این معنا که قسمتی از غذای گوارش‌نشده نیز وارد روده کوچک می‌شود. این اتفاق می‌تواند سبب شود که شما احساس تهوع، سرگیجه و ضعف داشته باشید. در چنین مواردی تورم روده کوچک نیز رخ می‌دهد که این موضوع می‌تواند منجر به دردهای شکمی شود.» او با تأکید بر اینکه گاهی ممکن است این عمل‌ها قند خون افراد را نیز کاهش دهد، ادامه می‌دهد: «پس از انجام عمل‌هایی که برای لاغری در معده انجام می‌شود غذا فورا از معده تخلیه می‌شود. این در حالی است که لوزالمعده مقدار زیادی انسولین در خون ترشح می‌کند که در واقع از میزان مورد نیاز بسیار بیشتر است. این عارضه جدی از عمل جراحی لاغری، به سختی برطرف می‌شود. برای حفظ یکنواختی قند خون باید کربوهیدرات‌های پیچیده و مقدار زیادی پروتیین بخورید، اما مشکل اینجاست که این نوع غذا‌ها می‌توانند احساس ناراحتی ایجاد کنند و به خاطر حجم‌شان فقط مقدار کمی از آنها را می‌توانید بخورید.» او به این نکته اشاره می‌کند که کاهش وزن فوری اصلا بدون عارضه نیست. «وقتی فردی با ورزش و تغذیه تلاش می‌کند وزنش را کاهش دهد در واقع این فرصت را به بدنش می‌دهد که با تغییرات به وجود آمده سازگاری پیدا کند، اما در کاهش وزن‌های سریع این فرصت برای سازگاری به بدن داده نمی‌شود.
با وجود آنکه چربی زیادی از بدن دفع می‌شود، اما پوست در این میان نمی‌تواند خودش را با بدن سازگار کند؛ به همین دلیل موجب افتادگی و چین‌خوردگی پوست در ناحیه شکم و اطراف آن، سینه، باسن و پا‌ها خواهد شد.»
او معتقد است که سنگ کیسه صفرا و کمبود مواد مغذی نیز از جمله عوارض دیگری است که این عمل می‌تواند با خودش داشته باشد. عوارض بعد از عمل می‌تواند سال‌ها بعد از عمل بروز کند و شامل نفخ، احساس ناراحتی در شکم، میگرن و احساس ضعف و خستگی می‌شود.
عمل‌های زیبایی برای لاغری بیشتر روانی است
فریبا صانعی‌پور، روانشناس بالینی، در گفت‌وگو با «شهروند» توضیح می‌دهد که یکی از مواردی که سبب می‌شود افراد به سمت عمل‌های لاغری بروند دید و نگاهی است که به افراد چاق وجود دارد.
او توضیح می‌دهد که ماجرای باربیسم مدت‌هاست در دنیا جا افتاده است و شبکه‌های مجازی و برنامه‌های ماهواره‌ای نیز در تثبیت این ماجرا تأثیرگذار هستند. در بیشتر فیلم‌ها و سریال‌هایی هم که در داخل کشور تولید می‌شود از هنرپیشه‌هایی استفاده می‌شود که اندام مناسب دارند و اصولا افراد چاق در فیلم‌ها افرادی دم دستی یا لوده و خنده‌دار هستند و به همین دلیل بسیاری از افراد تلاش می‌کنند که در این دسته قرار نگیرند و چهره موجهی از خود به نمایش بگذارند.
او به موضوع دیگری نیز اشاره کرده و می‌گوید: «عوامل متعدد هورمونی و ارثی در چاقی دخیل است، اما تصور عامه آن را ناشی از بی‌ارادگی و تنبلی می‌داند در حالی که روانشناسان معتقدند چاقی می‌تواند یکی از عوارض اختلال روانی «خوردن» باشد.»
به اعتقاد این روانشناس، زنان و مردانی که به این اختلال دچار می‌شوند، تصور غیر واقعی و تحریف‌شده‌ای از بدن خود دارند. مثلا این افراد همیشه فکر می‌کنند بیش از حد چاق هستند و این سبب می‌شود که مدام در پی راهی برای کاهش وزن خود باشند. او بر این باور است که انگ چاقی و رفتار تبعیض‌آمیز به دلیل وزن و سایز افراد، اثر منفی مرتبط با اضافه‌وزن در این دسته افراد می‌گذارد. صحبت‌هایی از این دست که افراد چاق، تنبل یا فاقد اراده هستند در جامعه فراگیر است و این سبب می‌شود که این گروه از افراد به سمت درمان چاقی خود با عمل‌های مختلف بروند که در درازمدت اثرات نامطلوبی روی سلامت‌شان ایجاد می‌کند.