شهروند| مذاکرات لغو تحریم‌ها که از روز دوشنبه هشتم آذرماه در وین پایتخت اتریش از سر گرفته شده بود، روز جمعه ۱۲ آذرماه پس از پنج روز گفت‌وگو پایان یافت. مذاکراتی که نخستین دور آن در دولت رئیسی به شمار می‌رود. طرف‌های اروپایی در مقابل مواضع ایران، برخوردی منفعلانه داشتند و برخی از کارشناسان به این گمانه دامن زدند که چه‌بسا مذاکرات به نتیجه نرسد. اما در این میان ایران چه خواسته بود و نقشه ایران در صورت عدم موفقیت در مذاکرات چه خواهد بود؟
ماجرای 3 سند تیم مذاکره‌کننده ایرانی
در این دور از مذاکرات در عمل تیم اعزامی ایران با ارایه طرح‌های مبتکرانه خود که بی‌تردید حاصل ماه‌ها بحث و بررسی در ایران بوده، نقش پررنگ خود را در جریان مذاکرات ایفا کرد. مذاکره‌کننده ارشد کشور در مذاکرات روز پنجشنبه ۱۱ آذر و همزمان با چهارمین روز مذاکرات اعلام کرد که ایران متن پیشنهادی خود را تحویل داده است. به گفته او ایران دو متن را که حاوی دیدگاه‌ها در مورد «برداشته‌شدن تحریم‌ها» و «بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای» است، برای بررسی به طرف مقابل داده و منتظر پاسخ است. طرح‌های خلاقانه ایران به همین‌جا ختم نشد و باقری عصر روز پنجشنبه پیش از دیدار با «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوالی درباره مدت راستی‌آزمایی از رفع تحریم‌ها اظهار کرد: «ما سه سند داریم و این مسأله در سند سوم هست که هنوز تحویل طرف‌ها نشده است.» از نگاه ناظران، ارایه دو سند رفع تحریم‌ها و فعالیت‌های هسته‌ای به طرف‌های مذاکرات از سوی هیأت ایرانی و وعده باقری برای ارایه سند سوم، دلیلی روشن و متقن بر این مسأله است که ایران نه‌تنها با اعزام تیم کارشناسی کامل وارد فرآیند مذاکرات شده، بلکه با دست پُر و ارایه ابتکارات راهگشا همه تمهیدات لازم برای پیگیری مذاکراتی سازنده و نتیجه‌محور را پیش‌بینی کرده بود. یکی از دلایل حضور موفق و فعال ایران در مذاکرات را می‌توان از تاثیر آن بر مقامات رژیم صهیونیستی و هراس «نفتالی بنت» نخست‌وزیر این رژیم دریافت. همزمان با مذاکرات در وین، بنت در گفت‌وگوی تلفنی با «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا، ایران را به باج‌خواهی اتمی متهم کرد و خواهان توقف فوری مذاکرات هسته‌ای شد.
معاون رئیس‌جمهوری: اگر در مذاکرات توافق نشد، به سمت شرق می‌رویم
معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه تیم مذاکره‌کننده ایران اختیار کامل دارد، گفت: «اگر نتیجه مطلوب پیش آمد که بهتر، اما اگر هم توافق نشد، به سمت شرق می‌رویم و می‌توانیم از این بخش، منافع خودمان را به دست بیاوریم.» سیدمحمد حسینی روز شنبه در همایش دانشجویان نخبه کرمان به مناسبت ۱۶ آذر روز دانشجو با بیان اینکه ایران در مذاکرات هسته‌ای طرح، ایده و برنامه دارد و برنامه‌ها نیز تا این لحظه نتیجه داشته‌اند، تصریح کرد: «تیم‌های طرف دیگر مذاکره اختیارات لازم را ندارند، اما تیم ایران مجهز و با اختیارات کامل پای میز مذاکره رفته و از موضع قدرت از منافع خودمان حمایت می‌کنیم.» او ادامه داد: «کشور با قدرت در این زمینه کار می‌کند. ۴۰ نفر عضو تیم از ایران از تخصص‌ها و نهادهای مختلف سیاسی و اقتصادی حضور دارند و برای انجام مذاکرات به وین رفته‌اند که افرادی متخصص هستند. در این زمینه هزینه می‌کنیم، اما نتیجه لازم را نیز می‌گیریم.» حسینی اظهار داشت: «همانطور که رهبر معظم انقلاب درباره نگاه به شرق فرمودند، قدرت اقتصادی اکنون به سمت چین و هند حرکت می‌کند که اگر توافق نشد هم می‌توانیم از این بخش منافع خودمان را به دست بیاوریم.» او تاکید کرد: «می‌توانیم در توسعه مسائل اقتصادی با شرق تفاهم کنیم، منافع خودمان را نیز به دست آوریم، به طور مثال با نفت تهاتر می‌کنیم و در حوزه‌های مختلف پایبندی آنها به تعهدات‌شان بیشتر است.» معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری گفت: «کارها در حال انجام است، بخش‌های اقتصادی را نمی‌خواهیم شرطی کنیم، در سازمان شانگهای عضو دائم شدیم و فعالیت‌هایی برای ترانزیت گاز ترکمنستان و آذربایجان انجام شده که اقدام‌های بزرگی است. خارجی‌ها می‌بینند درون کشور انسجام لازم را داریم، پس به ما اعتماد بیشتری دارند.»
آمریکایی‌ها هنوز آماده برداشتن تحریم‌ها نیستند
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره مذاکرات وین که از هشتم تا دوازدهم آذرماه در وین برگزار شد، گفت: «مشکل اصلی این توافق به خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برمی‌گردد، چراکه آمریکایی‌ها به‌رغم اینکه ایران به تعهدات خود پایبند بود، در سال ۲۰۱۸ به صورت غیرقانونی و با نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از این توافق خارج شده و مانع از به نتیجه رسیدن آن شدند و یک سال بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و بی‌عملی اروپایی‌ها، ایران تعهدات خود را طبق پارگراف ۲۶ و ۳۶ توافق هسته‌ای کاهش داد.» «ابوالفضل عمویی» با اشاره به تغییر دولت در آمریکا و اعلام تمایل دولت جدید این کشور برای بازگشت به توافق هسته‌ای گفت: «آمریکا بدون موافقت ایران نمی‌تواند به توافق هسته‌ای بازگردد و عضو دوباره آن شود.» نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی مهم‌ترین شرط ایران برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای را لغو تحریم‌هایی ذکر کرد که این کشور با اعمال آن مانع اجرای توافق هسته‌ای و انتفاع اقتصادی ایران از این توافق شده است. عمویی درباره پایان این دور از گفت‌وگوها و در پاسخ به این سوال که آیا طرف مقابل در پی فرسایشی‌کردن مذاکرات است، گفت: «جمهوری اسلامی ایران برای حل مسائل اقتصادی خود راه‌های مختلفی را پیگیری می‌کند، کما اینکه اخیرا شاهد بودیم که ایران عضو اصلی سازمان همکاری‌های شانگهای شد و در اجلاس اخیر اکو هم تلاش‌های موفقی داشت که از نتایج آن می‌توان به قرارداد سوآپ گازی اشاره کرد.» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یادآورشد: «قرارداد سوآپ گازی با کشورهای ترکمنستان و جمهوری آذربایجان، ظرفیت‌های جدید اقتصادی در اختیار جمهوری اسلامی قرار می‌دهد.»
باقری در پاسخ به سوالی درباره مدت راستی‌آزمایی از رفع تحریم‌ها اظهار کرد: «ما سه سند داریم و این مسأله در سند سوم هست که هنوز تحویل طرف‌ها نشده است.»
معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری گفت: «اگر نتیجه مطلوب پیش آمد که بهتر، اما اگر هم توافق نشد، به سمت شرق می‌رویم و می‌توانیم از این بخش، منافع خودمان را به دست بیاوریم.»
جمهوری اسلامی ایران برای حل مسائل اقتصادی خود راه‌های مختلفی را پیگیری می‌کند، کما اینکه اخیرا شاهد بودیم که ایران عضو اصلی سازمان همکاری‌های شانگهای شد.