راضیه زرگری| «این جوان‌هایی که دارند کشته می‌شوند عزیزان خانواده‌هایی هستند.» با گریه می‌گوید: «ما حتی اکسیژن نداریم به این مردم بیچاره بزنیم. اگر می‌خواهید برای امام‌حسین(ع) سینه بزنید الان وقتش است، اینجا سینه بزنید. جسدها روی زمین مانده‌اند و حتی آمبولانس نداریم.»
این جمله‌ها بخشی از فایل صوتی
ده دقیقه‌ای خانم دکتر ثقفی، مدیرگروه زنان دانشکده علوم پزشکی مشهد، است. او در یک فایل صوتی از وضعیت فاجعه‌بار کرونا در این شهر صحبت کرده و با حالتی تأسف‌برانگیز و حاکی از استیصال از تعطیلی همه بخش‌های غیرکرونایی بیمارستان‌های مشهد می‌گوید.
حال مشهد وخیم است؛ تا از دست نرفته کاری باید کرد. ثقفی در بخش‌هایی از صحبت خود می‌گوید: «وضعیت کرونا در مشهد از وضعیت کشور در زمان جنگ هم بدتر است؛ زیرا دیگر هیچ کاری از بیمارستان‌های مشهد ساخته نیست. دیگر هیچ تجهیزاتی وجود ندارد و حتی دستکش هم نیست.»
او در این فایل صوتی از وقوع یک فاجعه کرونایی در مشهد می‌گوید و با تأکید بر ضرورت اعمال محدودیت‌های تردد، خواستار اقدام مسئولان برای تعطیل‌کردن کشور است: «اگر به داد مردم نرسید فاجعه‌ای رخ می‌دهد که باید در تاریخ آن را بنویسند».
خانواده متوفیان باید منتظر نوبت دفن بمانند
«یکی از آشنایان می‌گفت به قدری وضع مشهد افتضاح است که کرونایی ما دیروز صبح فوت کرده امروز نزدیک ظهر هنوز نوبت دفنش نشده.» خانم مرادی که ساکن مشهد است، درباره وضعیت کرونای شهر به شهروندآنلاین می‌گوید: «من خودم بیشتر در خانه هستم ولی همسرم که شاغل و با مردم در ارتباط است، از زیادشدن کرونا در محیط کار و اطرافیان گفته و اینکه اکثر بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بسیار شلوغ است و ما هم برای همشهریان نگران هستیم.»
این شهروند از خلوت‌شدن حرم مطهر رضوی نسبت به هفته‌های پیش می‌گوید: «عرب‌ها که واکسن زده‌اند، بیشتر برای زیارت می‌آیند و مردم خودمان از استان‌های دیگر الان در شرایط فعلی کرونا کمتر می‌آیند. حرم خلوت‌تر از هفته‌های قبل است که اعیاد قربان و غدیر بود.»
سه‌شنبه نوزدهم مرداد، اول محرم بود؛ مشهد هم یک شهر مذهبی هست و هیأت‌ها و مجموعه‌های زیادی برای اقامه عزای ابا‌عبدالله‌حسین(ع) برقرار شده است. پرچم‌ها و داربست‌های خیمه‌های عاشورایی در کوچه پس کوچه‌های شهر برپاست و مشهد بوی محرم گرفته است. همین موضوع در شرایط فوق بحرانی مشهد بر نگرانی‌ها می‌افزاید.
بهشت رضا وضعیت بسیار وخیمی دارد. محمدی از شهروندان مشهد است که به شهروندآنلاین می‌گوید: «اجساد دو تا، دو تا از بهشت رضا بیرون می‌آیند. از کمبود امکانات برای پاسخگویی به بیماران بستری هر چه بگوییم، کم است. با این همه نه راه‌ها را بسته‌اند و نه پروازها و قطارها متوقف شده است. فقط می‌گویند مسافران کنترل می‌شوند.»
پروازها محدود شده اما همچنان برقرار است. استانداری خراسان رضوی اما در جدیدترین اطلاعات از ممنوعیت خودروهای غیر بومی به استان خبر داده است.
دلتای پنهان از مرز دوقارون می‌آید
علاوه بر پروازها و قطارها و اتوبوس‌هایی که زائران رضوی را به مشهد می‌آورد،در هفته‌های اخیر با توجه به شرایط سخت مردم افغانستان و قدرت‌گرفتن گروهک تروریستی طالبان، مرز دوقارون در خراسان رضوی شاهد ورود اتباع افغانستانی زیادی بوده است که به وسیله نیروهای جمعیت هلال احمر از آنها تست پی‌سی‌آر گرفته می‌شود.
با این حال کرونای دلتا با علایم مخفی بیماری در فرد مبتلا در بیشتر موارد در تست پی‌سی‌آر هم نشان داده نمی‌شود. محمدی با اشاره به حجم بالای ورود اتباع افغانستان از مرز دوقارون، یکی از دلایل وضعیت فعلی مشهد را دلتای پنهان منتقل‌شده با اتباع افغانستانی می‌داند.
حضور هیأت عالی‌رتبه وزارت بهداشت در مشهد
نوزدهم مرداد با بالاگرفتن اخبار وضعیت بسیار وخیم کرونا در مشهد، استاندار خراسان رضوی از سفر هیأت عالی‌رتبه برای بررسی وضعیت کرونایی مشهد پس از دستور رئیس‌جمهوری خبر داد و گفت که سفرهای هوایی و ریلی به مشهد کاهش یافته است.
محمدصادق معتمدیان، استاندار خراسان رضوی، گفت: «به دنبال تماس تلفنی رئیس‌جمهوری و پیگیری‌های وزیر بهداشت، هیأتی عالی‌رتبه برای بررسی وضعیت مشهد و رسیدگی به نیازهای تجهیزاتی حوزه درمانی کرونا در مشهد حضور یافت.»
او ظهر سه‌شنبه در جمع خبرنگاران با اشاره به تمهیدات لازم درباره مقابله با بیماری کرونا در استان خراسان رضوی اظهار داشت: «رئیس‌جمهوری روز دوشنبه در تماسی تلفنی دستور ویژه برای رسیدگی به مشکلات و چالش‌های حوزه درمان بیماران کرونایی مشهد و استان خراسان رضوی صادر کرد.»
استاندار خراسان رضوی با بیان اینکه هیأت عالی‌رتبه وزارت بهداشت تا کنون بازدیدهای میدانی از مراکز درمانی استان داشته است، افزود: «امروز نیز دو تن از معاونان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به مشهد سفر خواهند کرد.»
به گفته معتمدیان در حال حاضر تمام ورودی‌های استان خراسان رضوی بر روی خودروهای غیر بومی بسته شده و کسانی که اصرار بر ورود به استان داشته باشند، علاوه بر اعمال جریمه یک میلیون تومانی، بازگردانده خواهند شد: «تعدادی از خودروهای غیر بومی که قصد ورود به مشهد را داشتند به وسیله نیروی انتظامی جریمه شدند و اگر آنها اصرار ورود به استان را داشتند از ورود استان جلوگیری به عمل خواهد آمد.»
اعمال محدودیت نسبی در حریم هوایی، زمینی و ریلی خراسان رضوی
استاندار خراسان رضوی ادامه داد: «قبل از اعمال محدودیت‌ها در هفته حدود 1300 پرواز به مشهد انجام می‌شد و روزانه 70 رام قطار و 3000 دستگاه اتوبوس مسافران را بین دیگر نقاط کشور و مشهد جابه‌جا می‌کردند که این میزان اکنون کاهش قابل توجهی یافته است.»
او با ابراز امیدواری گفت: «خوشبختانه با اعمال محدودیت‌ها، ترددها کاهش یافته و هم‌اکنون میزان ظرفیت اشغال تخت در هتل‌ها به 40درصد رسیده که این میزان در روزهای آینده کمتر نیز خواهد شد تا بتوان مدیریت و کنترل بیماری کرونا در شهر مشهد را به دست گرفت.»
هشدار وضعیت امروز مشهد را دو هفته پیش داده بودیم
«ما تقریبا دو هفته پیش بود که به همه دستگاه ها اعلام کردیم دانشگاه علوم‌پزشکی و کلانشهر مشهد در حال واردشدن به پیکی است که بسیار شدیدتر از دفعات قبلی است.» رحیمی، سخنگوی دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد، به شهروندآنلاین می‌گوید که ما امروز در همه پارامترهای مرتبط با کرونا داریم رکورد می‌شکنیم.
رکوردهایی که از آن صحبت می‌شود، در 18 ماه اخیر ثبت نشده بود؛ هم از نظر تعداد بستری روزانه و تعداد افرادی که به مراکز سرپایی مراجعه می‌کنند یا تعداد افرادی که مبتلای قطعی هستند و کسانی که در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بستری می‌شوند. این افزایش بی‌رویه مبتلایان است که وضعیت مشهد را امروز بحرانی کرده است.
رحیمی می‌گوید: «همه آنچه امروز بر سر شهر آمده را ما پیش‌بینی و به مراجع اعلام هم کرده بودیم و در این شرایط سخت تنها راهکار عملی مقابله با ویروس این است که شیر آب تولید بیمار بسته شود.»
او با بیان اینکه ما در همه دستگاه‌ها با مشکل و چالش مواجه هستیم، ادامه می‌دهد: «شهر اگر در وضعیت قرمز به سر می‌برد؛ یعنی همه جا باید با 30درصد ظرفیت کارکنان فعال باشد. با این حال تعداد زیادی از دستگاه‌های اجرایی ساختارهای لازم را برای انجام دورکاری در اختیار ندارند یا با محدودیت‌هایی مواجه هستند.»
دانشگاه علوم‌پزشکی مسئول نظارت بر محدودیت‌ها نیست
رحیمی ادامه می‌دهد: «مشاغل زیادی که در گروه یک نیستند، اما تعطیل نشده‌اند. با این حال مسئولیت نظارت و تذکر به این مراکز با دانشگاه علوم پزشکی نیست. دانشگاه صرفا در برخی از مشاغل مسئولیت مستقیم نظارتی بر عهده دارد.
دانشگاه علوم پزشکی یکی از اعضای ستادهای کرونای استانی است و استانداری‌ها برای اعمال محدودیت استانی محدودیت دارند. همه اینها به تصمیم‌های ستاد ملی مقابله با کرونا برمی‌گردد که بخواهند تعطیلی کامل اعمال کنند یا نه.»
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه مسئولیت‌های استانی در حال پیگیری است، می‌گوید که ما تا جایی که در حیطه اختیارات علوم پزشکی بوده برای رعایت پروتکل‌ها فشار آورده‌ایم.
از طرفی حجم مراجعه به بیمارستان‌ها به قدری زیاد است که بیمارستان قائم مشهد به طور کامل زیر بار کروناست. او ادامه می‌دهد: «بیمارستان‌های عمومی غیردولتی مثل تأمین اجتماعی یا نیروهای مسلح هم پای کار آمده‌اند. در حال حاضر 2 هزار و 400 بیمار بستری در مشهد داریم که 400 نفرشان در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بستری هستند. این وضعیت تا چه زمانی می‌خواهد ادامه پیدا کند؟»
رحیمی ادامه می‌دهد: «به ما می‌گویند هزار تخت دیگر اضافه کنید؛ قبول است، اضافه می‌کنیم؛ اما وقتی روزی 500 نفر بستری می‌شوند؛ هزار تخت اضافه‌شده ظرف دو روز پر می‌شود یعنی ما نمی‌توانیم با همان سرعتی که بیمار تولید می‌شود، پاسخگوی آنها باشیم. باید اقدام فوری و جدی در خصوص بسته‌شدن شیر تولید بیمار انجام شود.اقدام جدی یعنی همه اجزای اقدام‌کننده در ستاد کرونا در کنار هم قرار بگیرند.» رحیمی به درخواست‌هایی که حکم مسکن را در بحران دارد اشاره می‌کند: «فرض کنید درخواست کنیم بیمارستان صحرایی هم بیاید؛ این بیمارستان به صبح تا ظهری پر می‌شود یا اینکه می‌گویند ظرفیت نقاهتگاه را بالا ببریم، این کار را هم کردیم؛ اما اینها مسکن‌های لحظه‌ای و چندروزه است.»
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌گوید: «شکستن چرخه انتقال یعنی مردم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند، ماسک بزنند و فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنند.»
واکسینه‌شدن 35 هزار نفر در یک روز
از سوی دیگر شکستن چرخه به گسترش تعداد واکسیناسیون برمی‌گردد که مشهد خوشبختانه در این باره جایگاه خوبی دارد. رحیمی توضیح می‌دهد: «روز گذشته ما 35 هزار نفر را واکسینه کردیم؛ یعنی به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت 7 هزار نفر را واکسن زده‌ایم که مورد تأیید وزارت بهداشت است. ما 5 میلیون نفر جمعیت تحت پوشش داریم که 35 هزار نفر را واکسن زده‌ایم؛ یعنی واکسیناسیون در سطح شهر با سرعت بسیار زیادی در حال انجام است.»
او با این حال تأکید می‌کند که اینها مسکن است و اصل داستان برخورد با تجمعات و مراکزی است که تجمع ایجاد می‌کنند: «هنوز وارد فاز و فضای محرم نشده‌ایم، هنوز نمی‌توان گفت اثری داشته است یا نه. تقریبا 10 روز بعد از پایان تجمعات می‌توان عوارض ناشی از آن را دید؛ اما مهم این است که الان باید جلوی چرخه تولید بیمار گرفته شود.»
شهرداری باید سرعت جمع‌آوری اجساد را بالا ببرد
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره خبرهایی که مبنی بر کمبود امکانات و حتی برانکارد و تجهیزات جمع‌آوری اجساد در مشهد حکایت دارد، می‌گوید: «محدودیت‌ها در این شرایط طبیعی است. به هر حال شهرداری هم باید در کنار ما با همان سرعتی که بیماران فوت می‌کنند، همکاری داشته باشند. همکاری‌های بین بخشی هم با نواقص مواجه است.»
رحیمی درباره تجمع زائران در حرم مطهر رضوی نیز می‌گوید: «همکاران ما در آستان قدس همه تلاش خود را می‌کنند تا زائران را به رعایت پروتکل‌ها دعوت کنند. تعداد قابل توجهی خادم‌یار برای تذکر بهداشتی همکاری می‌کنند ولی وقتی گفته می‌شود 3 هزار اتوبوس وارد مشهد شده و 60درصد تخت‌های مسافرخانه‌ها و هتل ها پر شده است، انتظاری غیر از وضعیت امروز، غیر طبیعی است.» او با تأکید بر اینکه همه اجزای ستاد کرونا مثل چرخ‌دنده باید در کنار هم و هماهنگ کار کنند، عنوان می‌کند: «در غیر این صورت ما با آسیب جدی مواجه خواهیم بود.»
رحیمی تأکید می کند: «در حال حاضر در حال تأمین تخت هستیم؛ به هر فشاری که شده داریم ظرفیت پذیرش بیمار را افزایش می‌دهیم . من هم عضوی از هیأت علمی دانشگاه هستم . همکاران من در حوزه آموزش دانشجویان پزشکی به وضعیت فعلی انتقاد دارند؛ چون یکسری افراد از درمان‌شان در سایر بیماری‌ها محدود می‌شوند. نمی‌توانیم به مردم بگوییم سکته قلبی نکنید یا مادر بارداری زایمان نکند؛ کسی که دچار خونریزی داخلی شود نیاز به تخت بستری و نگهداری دارد. از سوی دیگر آموزش هم مختل می‌شود؛ یعنی ما الان همه تخت‌ها را به بیماران کرونایی اختصاص داده‌ایم، تکلیف آموزش متخصصی که یک سال دیگر قرار است در شهرستان‌های دورافتاده خدمت کند، چه می‌شود؟ آسیب بسیار کلی است.»
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تأکید بر اینکه 25درصد کل تولیت سلامت با وزارت بهداشت است، تصریح می‌کند: «یعنی 75درصد تأمین سلامت خارج از وزارت بهداشت است؛ آن 75درصد باید الان وسط میدان بیایند. اینجا جنگ است؛ همه باید کمک کنند.»