بیماری‌های واگیردار که روزگاری به‌عنوان اولین عامل مرگ‌ومیر به حساب می‌آمدند، امروزه به‌طور نسبی تحت کنترل درآمده‌اند درحالی‌که براساس آخرین بررسی‌های آماری درحال حاضر تقریبا 20میلیون نفر در دنیا با سرطان زندگی می‌کنند. سرطان عامل 12درصد تمامی مرگ‌ها در سرتاسر جهان است.
به گزارش ایسنا، در ایران بعد از بیماری‌های قلبی - عروقی و حوادث، سرطان سومین عامل مرگ‌ومیر به حساب می‌آید.
سالانه در کشور بیش از70هزار مورد جدید ابتلا به سرطان اتفاق می‌افتد و بیش از 30هزار نفر در اثر سرطان جان خود را از دست می‌دهند. با افزایش امید به زندگی و افزایش‌درصد سالمندی در جمعیت کشور طبیعی است که موارد بروز سرطان در دهه آینده افزایش یابد.
کلمه سرطان برای بیش از 100 بیماری مختلف در قسمت‌های مختلف بدن بکار می‌رود. آنچه در همه این بیماری‌ها مشترک است اختلال در رشد طبیعی، تکثیر و مرگ سلول است. سلول‌های سرطانی قابلیت تهاجم به بافت‌های مجاور و درنهایت گسترش به مناطق دیگر بدن را دارند.
افزودنی‌های خوراکی عامل بروز سرطان
عوامل خطر سرطان را می‌توان افزایش سن که به‌عنوان مهم‌ترین عامل شناخته می‌شود و بعد از آن نور خورشید، سابقه فامیلی و ژنتیک، مصرف دخانیات، چاقی و کم تحرکی، نوشیدن مشروبات الکلی، ایدز و هپاتیت، برخی از رنگ‌ها و حشره‌کش‌ها و سموم ناشی از کپک‌ها مثل افلاتوکسین، کمبود ویتامین‌های C,B,A، مصرف غذاهای دودزده نظیر ماهی دودی، غذاهای نمک سود (قرمه کردن) و مصرف غذاهای کنسرو شده، برخی افزودنی‌های خوراکی مانند مواد شیمیایی خاص برای ایجاد رنگ و طعم غذا، برخی عوامل ویروسی و عفونت‌ها و قرارگرفتن در معرض مقادیر زیاد اشعه رادیولوژی اعلام کرد.
گرفتگی و خشونت صدا بیش از سه هفته، کاهش قابل توجه و بدون دلیل وزن، وجود زخمی که حداکثر تا سه ماه بهبود نیابد، بروز تغییرات واضح در خال مانند بزرگ، زخم و نامنظم شدن لبه‌های آن، تغییر در اجابت مزاج یعنی بروز یبوست یا اسهال به مدت طولانی یا دفع خون همراه مدفوع، دل درد و سنگینی سردل همراه با کاهش وزن یا اشکال در بلعیدن غذا، وجود توده یا سفتی در هر جای بدن به‌خصوص در سینه‌ها یا فرورفتگی نوک سینه، بروز خونریزی غیرطبیعی از پوست و مخاط یا وجود خون در ترشحات بدن مثل خلط، ادرار و ... از نشانه‌های خطر ابتلا به سرطان هستند.
برای تشخیص زودرس این بیماری غیرواگیر راه‌هایی معرفی‌شده برای مثال گفته می‌شود که همه افراد بالای 50سال باید یکی از این مواردی را که در پی می‌آید انجام دهند:
- انجام سالیانه آزمایش خون مخفی در مدفوع
- بررسی اندوسکوپی انتهای روده بزرگ هر پنج‌سال یکبار یا تمام روده بزرگ هر 10سال یکبار
- انجام سالیانه ماموگرافی در زنان بالای 40سال و در موارد داشتن سابقه فامیلی سرطان سینه از 25سالگی آغاز شود
- شروع انجام سالانه تست پاپ اسمیر سه‌سال بعد از ازدواج
- معاینه ماهانه سینه‌ها توسط زنان از 20سالگی به بعد و معاینه توسط پزشک هر سه‌سال یکبار
چگونه از سرطان پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از سرطان راهکارهایی ارایه شده است که ازجمله آنها می‌توان به پرهیز از استعمال سیگار و مواد مخدر، کنترل وزن و پرهیز از چاق‌شدن، ورزش منظم حداقل 30 دقیقه در روز، پرهیز از نگرانی و استرس، دوری از نور شدید آفتاب و استفاده از کرم‌های ضدآفتاب مناسب، خودداری از مصرف مشروبات الکلی، پرهیز از رفتارهای پرخطر جنسی، داشتن رژیم غذایی متنوع شامل همه گروه‌های مواد غذایی اشاره کرد.
همچنین رعایت نکات زیر نیز برای پیشگیری از بروز سرطان موثر است:
- پرهیز از مصرف زیاد شوریجات و ترشیجات
- مصرف حبوبات و خوردن روزانه سبزیجات تازه به‌خصوص سبزی‌های برگی شکل سبز تیره و سبزیجات خانواده کلم
- مصرف بیشتر میوه به‌ویژه مرکبات
- افزایش مصرف ماهی به روش پخت صحیح
- جایگزینی گوشت سفید به جای گوشت قرمز
- دوری از مصرف تنقلات سرخ شده و پرچرب مثل چیپس و پفک
- مصرف کردن آردهای سبوس‌دار
- مصرف محصولات لبنی کم‌چرب به جای مواد لبنی پرچرب (خامه، سرشیر و ...)
- استفاده از روش‌های بهتر پخت غذا مثل بخارپز کردن و آب پز کردن به جای سرخ کردن و کباب کردن
درمان سرطان آری یا خیر!
بسیاری از سرطان‌ها در صورت تشخیص زودرس قابل درمان قطعی هستند. جراحی که به معنی برداشتن بافت‌های سرطانی در حدی که به بافت‌های سالم اطراف آسیبی وارد نشود، شایع‌ترین روش درمانی است. از دیگر روش‌های درمان سرطان می‌توان موارد زیر را برشمرد:
شیمی‌درمانی که به معنی استفاده از داروهای خاص جهت کشت سلول‌های سرطانی است، رادیوتراپی یا پرتودرمانی یعنی استفاده از اشعه‌هایی با انرژی ایکس برای تخریب سلول‌های سرطانی و توقف رشد آنها و هورمون درمانی که کنترل کردن رشد سرطان با تغییر دادن در هورمون‌های بدن است.