[ملیحه محمودخواه] تب داغ کرونا تابستان امسال با وجود همه دغدغه‌ها و بلاتکلیفی‌هایی که در عرصه‌های مختلف زندگی و ازجمله روند آموزش محصلان ایجاد کرد، خاموش نشده است اما تصمیم‌گیری‌ها درنهایت منجر به این شد که دانش‌آموزان از پانزدهم شهریور راهی کلاس درس خواه حضوری، خواه غیرحضوری شوند. قرار است دانش‌آموزان با رعایت همه پروتکل‌های بهداشتی و با توجه به شرایط کرونایی به مدرسه بروند. این درحالی است که ستاد کرونای تهران با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها به‌صورت حضوری برای ترم پاییز مخالفت کرده است، زیرا به اعتقاد کارشناسان این حوزه هنوز زیرساخت‌های حضور دانش‌آموزان در مدرسه فراهم نشده است و حضور دانش‌آموزان در مدرسه می‌تواند در گسترش و همه‌گیری بیشتر ویروس کرونا نقش داشته باشد. آنها معتقدند بهتر است سال تحصیلی جدید در کل مدارس و دانشگاه‌ها به‌صورت غیرحضوری و با استفاده از آموزش‌های مجازی آغاز شود و دانش‌آموزان تنها در موارد محدود و بر اساس نیاز به مدرسه بروند. آموزش و پرورش نیز به این موضوع معترف است و می‌گوید کلاس‌ها بیشتر برای رفع اشکال برگزار می‌شود و برای رفتن دانش‌آموزان به مدرسه متناسب با تعداد دانش‌آموز، مساحت کلاس و امکان رفت‌وآمد تصمیم‌گیری می‌شود. اما حتی اگر قرار است دانش‌آموزان با تعداد کم و به مدت محدود نیز در مدرسه حاضر شوند باید نکاتی را مدنظر قرار دهند تا ناقل ویروس کرونا نباشند. در این گزارش درباره راه‌های حفاظت و رعایت بهداشت برای مقابله با ویروس کرونا می‌خوانید.
زمانی که سر و کله کرونا در ووهان چین پیدا شد، یک نکته دل خانواده‌ها را گرم می‌کرد و آن هم این بود که کرونا کودکان را درگیر نمی‌کند و جامعه هدف آن، افراد بزرگسال است. اما هر چه از زمان حضور این ویروس گذشت، شکل‌های جدیدتری از خود به نمایش گذاشت؛ کودکان نیز درگیر شدند و کرونا کودکانی را که دچار بیماری‌های زمینه‌ای بودند تا مرز مرگ نیز پیش برد. به گفته فاطمه جان‌حسینی، کارشناس بهداشت آموزش و پرورش، کرونا قرار نیست به این زودی‌ها رختش را از دنیا جمع کند و پی کارش برود و این ما هستیم که باید بتوانیم راه‌های زندگی با آن را یاد بگیریم زیرا گریزی از آن نداریم.
بازگشت با احتیاط به زندگی عادی
با وجود آنکه کرونا در حال حاضر یکه‌تازی می‌کند و در دنیا جولان می‌دهد، اما زندگی نیز ادامه دارد و نمی‌توان آن را متوقف کرد. بازگشت به شرایط عادی با وجود کرونا نیاز به رعایت نکات ایمنی و بهداشتی دارد. جان‌حسینی به «شهروند» می‌گوید: «نگرانی از کرونا یک موضوع مشترک نه‌تنها در بین مردم ایران بلکه بین همه مردم دنیاست، به همین دلیل باید همه در کنار هم نکات ایمنی را رعایت کنیم تا زودتر از شرّ این ویروس خلاص شویم.»
سال تحصیلی امسال از پانزدهم شهریور ماه آغاز می‌شود و هیچ شباهتی با سال‌های گذشته ندارد. بسیاری از کلاس‌ها از راه دور و به صورت مجازی برگزار می‌شود. در این شرایط دانش‌آموزان، والدین آنها، مدیران و معلمان مدارس لازم است بدانند در سال تحصیلی جدید، که به سال کرونا معروف است، چه باید بکنند. امسال مدرسه رفتن دانش‌آموزان ارتباط مستقیم با منطقه‌ای دارد که در آن زندگی می‌کنند، یعنی با توجه به اعلام مناطق قرمز، زرد و سفید زمان حضور دانش‌آموزان در مدرسه نیز متفاوت است.
وضعیت سفید همان شرایط عادی ورود به کلاس درس است، اما در شرایط زرد و قرمز روند کار متفاوت می‌شود و کار با روش ترکیبی آموزش حضوری و غیرحضوری و حتی روش غیرحضوری صِرف دنبال خواهد شد. در وضع زرد و در صورت ضرورت، تقسیم دانش‌آموزان یک کلاس به دو گروه به منظور رعایت فاصله‌گذاری ضروری است، زیرا چندی پیش حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد که فقط در ۶۰درصد کلاس‌های درس امکان فاصله‌گذاری اجتماعی وجود دارد.
به همین دلیل تمام مدیران مدارس موظفند دانش‌آموزان را با توجه به مساحت کلاس و تعداد دانش‌آموز به‌گونه‌ای که حداقل فاصله مورد انتظار مطابق پروتکل‌های بهداشتی حفظ شود، توزیع کنند. از این رو در وضع زرد، مدارس با حضور تمام یا بخشی از دانش‌آموزان دایر است که در این صورت لازم است مدیران مدارس از سامانه شاد برای انجام فعالیت‌ها و تکالیف درسی دانش‌آموزان با نظارت و هدایت والدین و ارایه بازخورد توسط معلم‌ها استفاده کنند.
در وضع قرمز، فعالیت‌های آموزشی و تربیتی به صورت مجازی در سامانه شاد یا با استفاده از سایر روش‌ها مانند آموزش‌های تلویزیونی در تمام روزهای هفته انجام می‌شود. در این وضع، حضور و غیاب دانش‌آموزان، تدریس مباحث درسی جدید، ارزشیابی، تعیین تکالیف و ... در سامانه شاد انجام می‌شود.
به گفته جان‌حسینی در شیوه‌نامه بازگشایی مدارس موضوعاتی مطرح شده‌است که توجه به آنها بسیار اهمیت دارد؛ یکی اینکه تعطیلی پنجشنبه‌ها حذف و آموزش‌ها هم به صورت حضوری، هم مجازی انجام می‌شود. به این معنا که فرقی نمی‌کند کلاس‌ها حضوری، غیرحضوری یا نیمه‌حضوری برگزار شود. دانش‌آموزان مانند سال‌های قبل، همان چند ساعتی را که باید در مدرسه تحصیل می‌کردند پشت سیستم یا تبلت خود می‌نشینند و درس یاد می‌گیرند؛ معلم‌ها نیز موظف به پر کردن ساعت تدریس خود هستند.
کلاس با رعایت فاصله اجتماعی
تعداد کلاس‌‌هایی که امسال به‌صورت حضوری برگزار می‌شود نسبت به کلاس‌های مجازی بسیار کمتر است، اما در همان مدتی که معلم و دانش‌آموز چهره به چهره در کلاس حضور دارند باید دانش‌آموزان به نحوی تقسیم‌بندی شوند که فاصله اجتماعی مورد تأکید در دستورالعمل‌های بهداشتی رعایت شود؛ یعنی روزها تقسیم‌بندی شود و هر روز تعدادی دانش‌آموز در کلاس حاضر شوند و آنهایی هم که نیستند باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که در آن ساعت‌ها مشغول انجام تکالیف مدرسه باشند.
به گفته او، اگر کلاسی کم‌جمعیت است، می‌تواند با حضور همه دانش‌آموزان برگزار شود، اما این به معنای رعایت نکردن نکات بهداشتی نیست و با وجود رعایت فاصله نیز باید بچه‌ها و معلمان مدام دست‌هایشان را بشویند و از دست دادن و استفاده از خوراکی‌های یکدیگر خودداری کنند.
اما آموزش و پرورش برای شروع سال تحصیلی، وظیفه‌ای جدید بر گردن مدارس گذاشته است و آن هم ضد عفونی کردن هر روزه مدارس است؛ یعنی باید کلاس‌ها، سرویس‌های بهداشتی و محیط مدارس با مشارکت اولیا و نهادهای مسئول به صورت مستمر ضد عفونی شوند و این موضوعی است که نباید از آن غافل بود. مدارس باید پیش از ورود دانش‌آموزان تمهیدات لازم را برای تهیه مواد ضد عفونی‌کننده در نظر بگیرند، زیرا به اعتقاد او، این موضوع بسیار اهمیت دارد، چرا که در برخی از شهرها، بعضی خانواده‌ها توان تهیه مواد ضد عفونی برای مصرف شخصی خود نیز ندارند و نباید تهیه این مواد به دانش‌آموزان محول شود. به اعتقاد این کارشناس حوزه بهداشت آموزش و پرورش، حضور دانش‌آموزان بدون ماسک و دستکش در مدارس ممنوع است و آنان باید از دست زدن به ماسک خود خودداری کنند.
در روزهای نخست که دوستان و هم‌کلاسی‌های خود را پس از مدت‌ها می‌بینند، آنها را در آغوش نگیرند و با آنها روبوسی نکنند. حفظ فاصله اجتماعی با دوستان، هم‌کلاسی‌ها، معلمان و دیگر کادر مدرسه از نکات بسیار مهم و اساسی است که باید به آن توجه کنند. شستن دست‌ها با آب و صابون به‌طور مرتب و پیش از خوردن غذا و خوراکی برای دانش‌آموزانی که چند ساعتی را در مدرسه می‌گذرانند بسیار مهم است و نباید آن را فراموش کنند.
دانش‌آموزان این نکته را فراموش نکنند که حتما چند دستمال کاغذی همراه خود داشته باشند تا هنگام سرفه یا عطسه جلوی دهان خود را بگیرند و در نظر داشته باشند که خوراکی‌های مناسب همراه خود ببرند تا از خشک‌شدن گلو جلوگیری کند. همچنین داشتن قمقمه آب شخصی برای روزهای کرونایی بسیار اهمیت دارد تا هر وقت گلویشان خشک شد با خوردن آب خشکی آن را برطرف کنند.
جان‌حسینی همراه داشتن مواد ضد عفونی‌کننده و استفاده از آن را به‌طور مکرر مهم می‌داند و توصیه می‌کند به هیچ عنوان دانش‌آموزان از بوفه مدرسه خرید نکنند. آنان نباید از غذا یا خوراکی‌های هم‌کلاسی‌های خود استفاده کنند، زیرا کرونا می‌تواند در بدن افراد پنهان شود و فرد تنها ناقل بیماری باشد، بدون آنکه حتی خودش بداند؛ به همین دلیل استفاده از مواد غذایی مشترک می‌تواند احتمال ابتلای افراد را بالا ببرد.
تلویزیون به کمک معلمان آمده است
سامانه شاد امروز نقش مدرسه را نیز ایفا و بستری فراهم کرده تا دانش‌آموزان برای آموزش مجازی آماده شوند. دانش‌آموزان نیز موظفند در ساعت‌های مشخص در کلاس مجازی شرکت کنند. جان‌حسینی می‌گوید: «خیلی از پدران و مادران دهه‌شصتی دوران جنگ را به یاد دارند. در آن زمان به دلیل بمباران، بسیاری از مدارس تعطیل بود و دروس از تلویزیون برای دانش‌آموزان آموزش داده می‌شد. امسال نیز برای جلوگیری از آسیب بمب کرونا قرار است برخی از آموزش‌ها از تلویزیون پخش شود تا دانش‌آموزانی که به هر دلیل امکان دسترسی به اینترنت ندارند، بتوانند از طریق تلویزیون آموزش ببینند؛ هر چند در مناطقی که دسترسی به اینترنت وجود نداشته است، راهبران آموزشی درس‌نامه‌هایی تهیه کرده و به دست دانش‌آموزان رسانده‌اند.
نکته مهم این است که خانواده‌هایی هم که چند دانش‌آموز دارند می‌توانند از این سامانه استفاده کنند، زیرا زمان برگزاری کلاس‌ها شناور است و همزمان امکان استفاده از آموزش تلویزیونی نیز وجود دارد.
سرویس مدارس براساس وضع مناطق
یکی از دغدغه‌های همیشگی اولیای دانش‌آموزان روند ایاب و ذهاب فرزندان‌شان است. به گفته جان‌حسینی، بر اساس شیوه‌نامه جدید آموزش و پرورش، مدیران موظفند در تنظیم قرارداد سرویس ایاب و ذهاب دانش‌آموزان پیش‌بینی‌های لازم را درباره تغییر احتمالی وضع سفید، زرد و قرمز در طول سال تحصیلی مورد توجه قرار دهند.
توجه به یک موضوع مهم و اساسی به نظر می‌رسد و آن هم اینکه باید راه‌های مسالمت‌آمیز زندگی با کرونا را بیاموزیم و این در سایه رعایت نکات بهداشتی امکان‌پذیر است. خانواده‌ها باید این موضوع را به دانش‌آموزان آموزش دهند که کرونا درواقع زندگی جمعی با رعایت فاصله از جمع را به ما آموزش می‌دهد؛ به این معنا که سلامتی هر فرد در گرو سلامتی دیگران است و این درس بزرگی است که کرونا در مدت حضورش در دنیا به ما آموخته است. به همین دلیل هر فرد با رعایت نکات بهداشتی می‌تواند باعث حفظ سلامتی خود و دیگران شود.