[شهروند] توسعه خانه‌های هلال و ارتقای سطح آموزش همگانی امداد از اولویت‌های جمعیت هلالاحمر برای ارتقای تاب‌آوری جامعه به شمار می‌رود. از سوی دیگر، اگر به رویکرد جامعه‌محوری و محله‌محوری به‌عنوان رویکردی موثر در مدیریت بحران در دنیا اهمیت بدهیم، گریزی نداریم جز اینکه به خانه هلال توجه بیشتری داشته باشیم. به همین دلیل جمعیت هلالاحمر تلاش می‌کند سطح کمی و کیفی خانه‌های هلال را ارتقا دهد. برای رسیدن به این هدف نیز آموزش محوریت آن قرار می‌گیرد و افزایش امکانات در این بخش می‌تواند ما را به هدف نهایی نزدیک کند. به گفته مسئول هماهنگی خانه‌های هلال جمعیت هلالاحمر، در آموزش همگانی مشکلات زیادی وجود دارد، اما یکی از مهم‌ترین مشکلات بحث امکانات آموزشی است. در هر حال قانون برنامه پنجم ابلاغ شده و وظیفه جمعیت هلالاحمر و تکلیف است که به آموزش توجه شود. به هم‌افزایی نیاز است تا جامعه از سطحی مناسب برای آموزش برخوردار شود.
تابستان است و کرونا همه بخش‌های زندگی بشر را تحت‌تأثیر قرار داده است، اما در این میان آموزش از آن بخش‌هایی است که نه‌تنها در دوران کرونا کم‌رنگ‌تر نشده بلکه قوی‌تر از قبل حرکت می‌کند. یکی از مراکزی که آموزش در آن نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کند، خانه هلال است که به گفته حسن فراهانی، مسئول هماهنگی خانه‌های هلال جمعیت هلالاحمر، در حال حاضر طبق آمار، حدود ۱۴۰۰ خانه هلال در کشور فعالیت می‌کنند. به گفته او، از این تعداد برخی به دلیل مشکلاتی غیرفعال شده‌اند که برنامه‌ریزی شده در هفته‌های آینده آن دسته از خانه‌هایی که به دلایل مشکلات جزئی غیرفعال هستند مجدد در چرخه فعالیت قرار گیرند .
خانه‌های هلال شعب کوچک جمعیت هلالاحمر هستند و تمام فعالیت‌هایی که در شعب هلالاحمر در شهرستان‌ها انجام می‌دهند توسط خانه‌های هلال و به دست اعضای داوطلب در سطح کوچک‌تر اجرا می‌شود. فراهانی می‌گوید: «خانه‌های هلال بهترین عرصه تجلی کار داوطلبانه در هلالاحمر هستند، به شکلی که رئیس و تمام ارکان از خود داوطلبان انتخاب می‌شوند و آزادی عمل خوبی در اجرای طرح‌ها و پروژه‌های داوطلبی دارند.»
عضویت در خانه‌های هلال نیز کار سختی نیست و همه افراد علاقه‌مند به فعالیت‌های هلالاحمر می‌توانند به‌راحتی به عضویت این خانه‌ها درآیند. فراهانی مهم‌ترین شرط فعالیت در خانه‌های هلال را سکونت فرد در حوزه جغرافیایی همان خانه هلال می‌داند و توضیح می‌دهد که نداشتن فعالیت سیاسی و حزبی نیز از شرایط مهم عضویت است که اعضا هنگام فعالیت در خانه‌های هلال نباید هیچ‌گونه جانبداری سیاسی، قومیتی، حزبی و ... داشته باشند.
مسئول هماهنگی خانه‌های هلال جمعیت هلالاحمر تأکید می‌کند: «دستورالعمل خانه‌های هلال به‌گونه‌ای تدوین شده که ورود و شروع به فعالیت اعضا از حوزه آموزش است. آموزش‌های مقدماتی کوتاه‌مدت (کمتر از ۱۰ساعت) که با توجه به گروه‌های سنی برنامه‌ریزی شده است، سطح اول آموزش‌هاست که هدف آن بهره‌مندی همه ساکنان حوزه جغرافیایی هر خانه از این آموزش‌هاست. پس از آن افرادی که تمایل و توان مشارکت در فعالیت‌های امدادی داشته باشند، می‌توانند در آموزش‌های تکمیلی و تخصصی ما شرکت کنند و در تیم‌های تخصصی سازماندهی شوند. در اصل همان روندی که در شعب هلالاحمر برای عضویت در تیم‌های تخصصی و دریافت درجات امدادگری و نجاتگری طی می‌شود، در خانه‌های هلال نیز با هماهنگی شعب و سازمان امدادونجات انجام می‌شود.»
بر اساس پروتکل‌های جمعیت هلالاحمر، هیچ محدودیت سنی برای حضور و دریافت آموزش‌ها در خانه‌های هلال وجود ندارد. فراهانی می‌گوید: «برنامه‌ریزی این است که با توجه به دسترسی نداشتن بسیاری از روستاها به شعب و دفاتر جمعیت هلالاحمر، خدمت‌رسانی بیشتر در سطح روستاها باشد، اما درنهایت در شهرک‌ها یا مناطقی که شعب جمعیت وجود ندارد، امکان احداث خانه هلال فراهم خواهد بود. هدف فعالیت در خانه‌های هلال این است که این آموزش‌ها باکیفیت و اثربخش باشد، به همین دلیل بیش از آنکه جمعیت هلالاحمر به افزایش تعداد خانه‌ها بپردازد، تلاش می‌کند خانه‌های موجود فعالیت کامل و اثربخش داشته باشند و پس از آن، خانه‌های جدید به شرط اطمینان از کارایی و اثربخشی احداث و اضافه شود.»
به گفته او، اگر فعالیت خانه‌های موجود باکیفیت باشد، موجب افزایش تقاضا و علاقه‌مندی برای خانه‌های جدید خواهد شد و اظهار امیدواری می‌کند که هلالاحمر بتواند در پایان برنامه زمان‌بندی به این هدف دست یابد که کیفیت کار موجب افزایش کمیت آن شده باشد .مسئول هماهنگی خانه‌های هلال جمعیت هلالاحمر با اشاره به اینکه فعالیت خانه‌های هلال مشابه فعالیت شعب جمعیت به‌صورت عادی و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در دوران کرونا ادامه دارد، تصریح می‌کند: «مهم‌ترین برنامه ما در فصل تابستان مشارکت با معاونت آموزش، پژوهش و فناوری برای اجرای طرح آموزش همگانی است که خانه‌های هلال در سه گروه سنی ارایه خواهد داد، زیرا تأکید رئیس جمعیت هلالاحمر کشور بر توسعه خانه‌های هلال روستایی است که در این طرح آموزشی جدید نیز عمده آموزش‌ها را در خانه‌های هلال و برای افزایش سطح آمادگی هم‌وطنان روستایی‌مان در برابر مخاطرات برگزار خواهیم کرد.»
مسئول هماهنگی خانه‌های هلال جمعیت هلالاحمر ادامه می‌دهد: «در موضوع کرونا به این دلیل که اعضای ما همه از داوطلبان هستند، ترجیح ما مشارکت در اقدامات آموزش و اطلاع‌رسانی است، البته در صورتی که وزارت بهداشت به کمک ما احتیاج داشته باشد حتما مشارکت و همکاری خواهیم داشت و اگر مشابه ابتدای سال طرح‌های غربالگری و ... بر عهده جمعیت گذاشته شود، حتما خانه‌های هلال هم با توجه به توان و ظرفیتی که دارند، مشارکت خواهند داشت.»
فراهانی با اشاره به اینکه فعالیت‌ها در رده‌های مختلف انجام می‌شود، اظهار می‌کند: «آموزش‌ها در چهار رده سنی کودکان (۸ تا ۱۲ سال)، نوجوانان (۱۲ تا ۱۸سال)، جوانان (۱۹ تا ۳۵ سال) و بزرگسالان (بالای ۳۵ سال) تقسیم خواهد شد و حداکثر پنج دوره آموزشی برای هر خانه هلال در سه ساعت آموزش در نظر گرفته شده است.»
او توضیح می‌دهد: «مطابق با برنامه پنج‌ساله، تعداد خانه‌های هلال باید به ۵هزار عدد برسد. هدف‌گذاری این است که همه روستاهای کشور را از این خدمت بهره‌مند کنیم، اما نکته قابل توجه این است که کیفیت و اثربخشی مناسب خانه‌های هلال بر کمیت آن ارجحیت داشته است. اما با وجود این، خانه‌های هلال ضمن اینکه ظرفیت بالایی در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی ایجاد می‌کنند، مهم‌ترین اثر خود را بر موضوع مدیریت بحران در مراحل پیشگیری، آمادگی و مقابله می‌گذارند. با توسعه این خدمت از سوی جمعیت هلالاحمر، ضمن اینکه کارها قبل و حین بحران با هدایت جمعیت به خود مردم واگذار می‌شود، سرعت و کیفیت خدمات و امدادرسانی نیز افزایش چشمگیری خواهد داشت.»
کاهش آسیب‌ها با کمک خانه‌های هلال
خانه‌های هلال از طریق آموزش به کاهش میزان خطرپذیری و افزایش تاب‌آوری کمک می‌کنند. درواقع مردم باید برای مقابله با حوادث آموزش ببینند تا میزان آمادگی ۱۵درصد در مردم به ۶۰درصد برسد. این در حالی است که ضریب خطرپذیری در کشور ما بالا و ۸ از ۱۰ است که باید به دو برسد. نخستین گام ما ارایه آموزش‌های لازم برای مقابله با حوادث محسوب می‌شود.
فراهانی معتقد است با آموزش، میزان خطرپذیری در جامعه کاهش و تاب‌آوری افزایش پیدا می‌کند و خانه هلال می‌تواند به این امر بسیار کمک کند. در واقع باید جامعه را تاب‌آور کنیم. تاب‌آوری به معنای افزایش قدرت تحمل مردم در برابر مشکلات و حوادث است. فلسفه تأسیس و شکل‌گیری خانه هلال این است که باید زمینه‌ای برای همکاری‌های فرابخشی و درون‌بخشی میان هلالاحمر و سازمان‌ها با محوریت داوطلبان فراهم کند تا مردم احساس کنند پشتوانه فرهنگی و اجتماعی دارند و در صورت وقوع حادثه و بروز مشکلات کسانی به فکر آنها هستند. اولین گام برای تأسیس خانه هلال نیازسنجی است که مشکلات و توانمندی‌های هر منطقه را شناسایی کنیم و قدم بعدی حل مشکلات با کمک مردم است.