سحر قاسم‌نژاد روزنامه نگار

قدیمی‌ها یعنی نسلی که عادت داشتند دارایی‌های نقدی‌شان همیشه پیش خودشان باشد و هیچ جایی را مطمئن‌تر از خانه نمی‌دانستند، به‌طور معمول پول نقد خود را زیر فرش و در گوشه‌ای امن مخفی می‌کردند یا نصیحت قدیمی را گوش می‌دادند و آن را تبدیل به طلا می‌کردند و برای روز مبادا کنار می‌گذاشتند. اما تاریخ مصرف این نسخه مدت‌ها پیش تمام شد. بنابراین چاره‌ای نبود جز به‌روز بودن. یکی از نشانه‌های این به‌روز شدن هم اعتماد به بانک بود، تا هم جای امنی برای نگهداری از دارایی‌های مردم به وجود بیاید هم سودی از این سپرده‌گذاری عایدشان شود. در 8‌ سال گذشته هردو وجه از این داستان با ابهام مواجه شد. یعنی هم نرخ سود به گرد پای تورم نمی‌رسید و در نتیجه سپرده‌گذاری طرفدارهای خود را از دست داد و هم اعتماد عمومی به بازار پول خدشه‌دار شد. البته این دو اتفاق چندان هم بی‌ربط نبودند. یعنی در زمانی که نرخ تورم ناگهان سر به فلک کشید، بانک‌ها نتوانستند نرخ سود خود را با این رقم‌های نجومی هماهنگ کنند. همزمان موسسات اعتباری با رشدی قارچ‌گونه شهرها را تسخیر کردند. موسساتی که روی تابلوهایشان می‌نوشتند تحت‌نظارت بانک مرکزی و برای جذب سپرده بیشتر با راهکارهای مختلف ماراتن پرداخت سود بیشتر برگزار می‌کردند، اما زمان که گذشت معلوم شد که اعتمادی به این تابلوها نیست و قریب به اتفاق این موسسات اصولا مجوزی از بانک مرکزی ندارند. به این ترتیب درست وقتی کار از کار گذشته بود، بانک مرکزی دست به کار شد تا این موسسات را غربال کند. درست زمانی که بعضی از آنها ورشکست شدند و معلوم نبود تکلیف سپرده‌گذاران آنها چه خواهد بود. از آن زمان تا امروز بانک مرکزی تلاش کرده که با هشدارهای جدی مردم را از سپردن پول‌هایشان به موسسات مالی و اعتباری که در فهرست این بانک قرار ندارند، منع کند. اما ظاهرا سود بیشتر زیر دندان آنها مزه کرده و ریسک این اطمینان را در شرایطی که نرخ تورم هنوز دو رقمی است به جان می‌خرند. به همین دلیل است که براساس گزارش رسمی هنوز 94‌هزار‌ میلیاردتومان از سرمایه مردم در اختیار 6 موسسه‌ای است که هیچ مجوزی ندارند. البته رئیس‌کل بانک مرکزی وعده داد که تکلیف این موسسات تا آخر ‌سال مشخص شود، اما سوال اینجاست چرا با وجود همه تلاش‌ها، خیلی‌ها هشدار متولی رسمی بازار پول را جدی نمی‌گیرند؟ و از همه مهم‌تر این‌که وقتی این حجم از سپرده نزد این موسسات گذاشته شده به این راحتی می‌توان این موسسات را متقاعد کرد که تمام شرایط را برای اخذ مجوز رعایت کنند؟