شماره ۱۹۱۰ | ۱۳۹۸ پنج شنبه ۲۴ بهمن
صفحه را ببند
پیشخان

این بیماری من است!‏
[فرزانه تونی] ‏«در همان حال که چشمانم بر ابیات آن شاعر اسپانیاییِ جان داده در تبعید می‌دوید، پلیس‌ها هرکس را که دم ‏دست‌شان رسید، دستگیر و تفتیش کردند و به باد کتک گرفتند، بی‌اعتنا به جنسیت و سن و سال، وضع تاهل ‏و درجه رسمی یا اهدایی در سلسله مراتب پیچیده دانشگاه.» آئوکسیلیو لاکوئوتوره، شاعر اروگوئه‌ای که خود را ‏مادر شعر مکزیک می‌خواند، در سپتامبر 1968 بعد از حمله پلیس ضدشورش به دانشگاه، که به کشتار ‏تلاتلولکو معروف است، سیزده روز خود را در دستشویی طبقه چهارم دانشکده ادبیات دانشگاه مکزیک پنهان ‏کرد تا نجات یابد. روزهایی با ترس از جانِ سالم به‌درنبردن و شب‌هایی که خیره به عبور نورِ ماه برروی ‏کاشی‌ها و شکاف‌های دیوار طی می‌شد. «تعویذ» روایتِ زندگی این زن بی‌خانمان است که بعد از مهاجرت به ‏مکزیک، در خانه دو شاعر اسپانیایی، فلیپه و گارفیاس، خدمت می‌کند. آئوکسیلیو، این خدمتِ بی‌جیره و مواجب ‏را نوعی از ابراز علاقه‌اش به شاعران زمانِ خود می‌داند. روبرتو بولانیو نویسنده‌شیلیایی و از تأثیرگذاران ‏ادبیات آمریکای لاتین، این داستان را درست چند‌سال پیش از مرگ ِخود، در سال‌هایی که با بیماری‌اش دست ‏به گریبان بود، نوشته است؛ آنجا که در داستان می‌گوید: «به‌سال 2000 نزدیک می‌شوم، به‌سال مبارکی که ‏هرگز آن را به چشم نخواهم دید.» ‏
بولانیوی شاعر که در دوران جوانی به گروه‌های چپ‌گرا پیوسته بود و فعالیت داشت، در کودتای شیلی که در ‏سال 1973 و به دست آگوستو پینوشه اتفاق افتاد، مدتی را در حبس گذراند و شاید این محبوس ماندن، پیش‌‏زمینه‌ای برای نوشتن «تعویذ» بوده باشد. بولانیو در ادبیات به شدت از سبک رئالیسم جادویی بیزار بود و آن را ‏نوعی مبتذل‌نویسی و ادبیات آبگوشتی می‌نامید. در داستان‌های بولانیو، کاراکترها، مکان‌ها و تواریخی واحد، ‏بارها دیده می‌شوند که برای مخاطب و دنبال‌کننده آثارش آشناست. مضمون داستان‌های بولانیو ترکیبی از ‏سرگشتگی و آوارگی همراه با بیماری است. شخصیت‌های داستان‌های بولانیو اغلب مسافر و بی‌خانمان بوده و ‏نمادهایی از مقاومت، تبعید و انقلاب در زندگی‌شان دیده می‌شود. علاوه بر آن یکی از ویژگی‌های داستان‌های ‏بولانیو، نقل نامِ شاعران و نویسنده‌هایی است که زندگی‌شان به‌نحوی از انقلاب شیلی یا جنگ‌های داخلی ‏کوبا، مکزیک و ... تأثیرپذیرفته است. رباب محب، مترجم داستان در ابتدای کتاب، در یادداشتی نوشته است که ‏بعد از ترجمه سوئدی این کتاب، داستان چندسالی دست‌نخورده ماند تا اینکه، این‌بار با نسخه اسپانیایی ‏مطابقت داده می‌شود و به مرحله چاپ می‌رسد. صفحات ِانتهایی داستان که بی‌شک از مهم‌ترین قسمت‌های ‏داستان به‌شمار می‌رود، تصویری شاهکار از جوانان و کودکان و درواقع ادبیات آمریکای لاتین را برای مخاطب ‏ترسیم می‌کند؛ آنها به دره‌ای که به مسلخی تشبیه شده، روانه شده‌اند و آوازی سرمی‌دهند که این آواز همان ‏تعویذ آنهاست. ‏
تعویذ ‏
نویسنده: روبرتو بولانیو
ترجمه: رباب محب
انتشارات: ماهی
‏176 صفحه
‏16‌هزار تومان


مؤلفه‌های رمان در داستان کوتاه
[افشین علیار] یاسمن خلیلی فرد را پیشتر به‌عنوان نویسنده و منتقد سینما می‌شناسیم. او تحصیلات آکادمیک سینمای ‏خود را در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه هنر تهران دارد. خلیلی‌فرد با رمان «یادت نرود که...» ‏وارد عرصه ادبیات شد؛ رمانی که هشت بار تجدید چاپ شد و نشان از مخاطبان فراوان داشت. ‏خلیلی‌فرد در دومین تجربه‌اش، رمان «انگار خودم نیستم»، مثل اثرِ قبلی توانست مخاطبان زیادی پیدا ‏کند و رمانش در میان فهرست رمان‌های پرفروش ایرانی قرار گیرد. خلیلی‌فرد پس از دو‌سال تصمیم ‏می‌گیرد که در کنار نوشتن رمان، خود را در قالب داستان کوتاه هم محک بزند؛ مجموعه داستان ‏‏«فکرهای خصوصی» در این مسیر نوشته شده. این مجموعه با 11داستان کوتاه، آذرماهِ ‌سال جاری ‏منتشر شد. او درواقع بعد از دو رمان پرفروش، با ورود به عرصه داستان کوتاه، دست به ریسک ‏بزرگی زده بود، اما با گذر زمانی یک ماهه، وقتی این مجموعه داستان در بین اهالی ادبیات خوانده شد، ‏نظرها نشان می‌داد، نویسنده در مجموعه داستانش هم نثر روان همیشگی خود را حفظ کرده و هم با ایجاد ‏موقعیت‌های مختلف، مخاطب را در چالشی تازه قرار داده است.‏ اساسا شیوه نوشتاری یاسمن خلیلی‌فرد در داستان‌نویسی با دانش سینمایی‌اش پیوند خورده است. او با ‏استفاده از این پیش‌زمینه، موقعیت‌های بکری را در داستان‌های کوتاهش لحاظ کرده. در نگاه ‏اول هر کدام از این داستان‌ها فضا و جهانِ خود را دارند اما در بعضی از آنها ربط منطقی داستان‌های ‏قبلی را می‌شود احساس کرد. این روش خودآگاهانه خلیلی‌فرد در ارتباط با شخصیت و موقعیت‌پردازی، ‏به نوعی واقع‌گرایی منجر شده که همزمان می‌توان مولفه‌های رمان‌نویسی را هم در آن دید. عادت به ‏پرداختن به جزئیات هم از دیگر مؤلفه‌های رمان‌نویسی خلیلی‌فرد است که در این کتاب دیده می‌شود. او ‏از جزء به کل می‌رسد و این استراتژی را در داستان‌های کوتاهش هم اجرا کرده است؛ روشی تکنیکی ‏که می‌توان آن را نوعی ویژگی برای نویسنده به شمار آورد. اینکه با توصیفات دقیق و جزئی‌نویسی ‏بتوانی مخاطب را همراه کنی.‏
از سوی دیگر موقعیت‌پردازی‌های نویسنده گاهی با درام‌پردازی‌های سینمایی همراه می‌شود که ‏ناگزیر به تقابل با احساسات و عواطف خواننده می‌رسد. واقع‌گرایی نویسنده نیز البته یکی از ‏مؤلفه‌های مهم به شمار می‌آید. ضمن اینکه او به‌عنوان یک نویسنده زن توانسته تفکرات کاراکتر ‏مردش را نیز در داستان‌هایش روی کاغذ آورد. او گاهی کنار مرد داستانش قرار می‌گیرد و اگر ‏گاهی احساس می‌کنیم فضای داستانی او زنانه است، شاید عمده دلیل آن شناخت بیشتر از هم‌جنسان ‏خودش باشد؛ چیزی که خود نویسنده آن را جهان زیستی‌اش نامیده است. ‏
به هر روی، یاسمن خلیلی‌فرد با سه کتاب خود توانسته جایگاه خود را به‌عنوان نویسنده‌ای جوان در ‏ادبیات ایران اثبات کند. حالا که مجموعه داستان «فکرهای خصوصی» بعد از دو ماه به چاپ دوم رسیده ‏است، قطعا می‌توانیم مطمئن باشیم علاوه بر رمان‌نویسی، خلیلی‌فرد در داستان کوتاه هم حرف‌هایی ‏برای گفتن دارد. ‏
فکرهای خصوصی ‏(مجموعه داستان)‏
نویسنده: یاسمن خلیلی‌فرد
انتشارات: ققنوس
‏127 صفحه
‏14‌هزار تومان


تعداد بازدید :  548