[لیلا مهداد] «سقف مدرسه بر سر دانش‌آموزان خراب شد.» عنوانی که برای فیلم مدرسه «پورولی» روستای «راونگ» شهرستان میناب انتخاب شد. فیلمی از دانش‌آموزان دختر بهت‌زده گریان که گچ، نیمکت و لباس فرم صورتی‌شان را سفید کرده، دست به دست بین کاربران شبکه‌های اجتماعی چرخید. تکذیب‌ها البته طولی نکشید؛ مسئولان منطقه‌ای آموزش‌وپرورش گفتند سقف این مدرسه نریخته و فقط لامپ مهتابی‌ای که اخیرا در کلاس درس نصب شده بود، از سقف کنده شده است.
فخرالدین‌هاشمی، سرپرست اداره کل نوسازی مدارس استان هرمزگان، نخستین کسی بود که دراین‌باره اظهارنظر کرد: «به محض اطلاع از این اتفاق با نجفی، مدیر مدرسه و کریمی، رئیس آموزش‌وپرورش منطقه صحبت کردم و هر دو نفر اعلام کردند خبر منتشر شده با عنوان ریزش مدرسه کذب است و چنین چیزی اتفاق نیفتاده و سقفی ریزش نکرده است.»اما او کتمان نکرد که این مدرسه تخریبی و مربوط به دهه 50 است: «در شهرستان میناب حدود 80 مدرسه تخریبی داریم که در چند سال اخیر نوسازی آنها شروع شده است و با کمک خیران و دولت تخریب می‌شوند و طبق اولویت‌هایی که آموزش‌وپرورش به ما اعلام می‌کند در طرح تخریب و بازسازی قرار می‌گیرند.»
این تکذیب‌ها جلوی حرف و حدیث‌ها را نگرفت و حتی باعث شد حسین‌هاشمی تختی، نماینده بندرعباس به وزیر آموزش‌وپرورش در تذکری کتبی بنویسد: «علت ساخته نشدن مدارس تخریبی که روی دانش‌آموزان آوار می‌شود، چیست؟»
از طرف دیگر، عبدالحسین بهرامی راونگی، رئیس شورای اسلامی روستای راونگ میناب در واکنش به حادثه مدرسه روستای راونگ درباره آن روز گفت: «بخش‌هایی از سقف قدیمی مدرسه پورولی راونگ بر سر دانش‌آموزان فروریخت و باعث رعب و وحشت بین آنان شد. چهاردهم دی ماه به‌طور سرزده به مدرسه شهید پورولی این روستا رفتم که به محض ورود متوجه جیغ و فریاد دانش‌آموزان یکی از کلاس‌ها شدم. بلافاصله خود را به کلاس رساندم و دیدم بخشی از سقف کلاس روی سر دانش‌آموزان ریزش کرده و این موضوع باعث ایجاد رعب و وحشت بین آنان شده است. مدرسه شهید پورولی ۴۴سال قدمت دارد و اکنون بیش از ۱۵۰ دانش‌آموز در آن مشغول به تحصیل‌اند.» رئیس شورای اسلامی روستای راونگ میناب هم به «ایسنا» از درخواست‌های مکرر نوسازی مدرسه گفت: «بارها درخواست نوسازی این مدرسه تخریبی به نهادهای مربوطه ارسال شده اما متاسفانه هیچ اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است. بعد از ریزش قسمت‌هایی از سقف مدرسه تخریبی شهید پورولی روستای راونگ، اولیای دانش‌آموزان از ادامه تحصیل فرزندان‌شان در این آموزشگاه ترس و دلهره دارند.» موسی دادی‌زاده، مدیرکل آموزش‌وپرورش استان هرمزگان هم در واکنش به اتفاقی که در یکی از مدارس تحت‌مدیریتش افتاده از کافی نبودن اعتبارات نوسازی استان گلایه کرد و گفت: «وسعت خرابی‌ها در بعضی مدارس استان هرمزگان به‌حدی است که اعتبارات استانی کفاف نوسازی آن را نمی‌کند.» به گفته او، حدود ۶۹هزار دانش‌آموز این استان در مدارس تخریبی و غیراستاندارد مشغول تحصیل‌اند. حدود ۴۰۰هزار دانش‌آموز در چهار‌هزار مدرسه استان هرمزگان درحال تحصیل‌اند که از این تعداد، ۲۲۰ مدرسه صددرصد تخریبی و ۴۵۰ مدرسه نیز نیاز به مقاوم سازی دارد که اگر تا چهار‌سال آینده مقاوم سازی نشود به تعداد مدارس تخریبی افزوده خواهد شد.
90هزار دانش‌آموز در خطر
670 مدرسه غیراستاندارد سهم استان هرمزگان است. مدارسی که وزارت آموزش‌وپرورش آنها را استاندارد نمی‌داند. مدارسی که 220مورد آن در فهرست تخریبی‌های کامل قرار دارند و باقی‌مانده چشم‌انتظار مقاوم‌سازی‌اند. به گفته مسئولان آموزش‌وپرورش استان هرمزگان، مدارس غیراستاندارد و تخریبی برای نونوار شدن، نیازمند800میلیاردتومان اعتبارند. استان هرمزگان 61مدرسه کانکسی و 14کپری دارد؛ مدارسی که حدود 8هزار و 246 دانش‌آموز را در خود جای می‌دهد.
مدارس تخریبی، داستانی قدیمی است. تا جایی که چندی پیش محسن حاجی میرزایی، وزیرآموزش‌وپرورش از وجود 30درصدی مدارس تخریبی در کشور خبر داد؛ مدارسی که به گفته وزیر 12درصدشان نیازمند بازسازی‌اند و 18درصد دیگر نیازمند مقاوم‌سازی. بازسازی و مقاوم‌سازی‌هایی که به گفته او نیازمند اعتبارات جدید و نگاه ویژه خیران و بنگاه‌های اقتصادی‌اند. محمدرضا قربانی، مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور هم کمبود فضای آموزشی و مدرسه در استان‌های کشور را براساس تعداد جمعیت دانش‌آموزان دست‌کم 40میلیون‌متر مربع اعلام کرده است.
80مدرسه غیراستاندارد از 4هزار فضای آموزشی
نام مدرسه دوره ابتدایی روستای وارنگ در لیست بلندبالای مدارس تخریبی به چشم می‌خورد، البته مدارسی که تخریب و نوسازی‌شان در اولویت آموزش‌وپرورش نبود و نوسازی آن به زمانی دیگر موکول شده بود. فخرالدین‌هاشمی، سرپرست اداره کل نوسازی مدارس استان هرمزگان دراین‌باره به «شهروند» می‌گوید: «اداره کل نوسازی مدارس براساس اعلام نیاز آموزش‌وپرورش اقدام به تخریب و نوسازی مدارس می‌کند.هرساله آموزش‌وپرورش در هر منطقه آموزشی سه فضای آموزشی را در اولویت بازسازی قرار می‌دهد و این درحالی است که مدرسه «پورولی» جزو سه مدارس اولویت‌دار آموزش‌وپرورش نبوده است.»
هاشمی از وجود 120مدرسه تخریبی در شهرستان میناب در سال‌های گذشته خبر می‌دهد؛ مدارسی که به همت اداره کل نوسازی و آموزش‌وپرورش امروز به 80 مورد رسیده‌اند. «میناب شهرستان بزرگی است و 4هزار فضای آموزشی را در خود جای داده است. اداره کل نوسازی درحال حاضر 30پروژه فعال در شهرستان را در دست دارد، 30پروژه‌ای که تعدادی از آنها به نوسازی مدارس اختصاص یافته است و بخشی هم شامل فضاهای آموزشی جدید می‌شود؛ فضاهای آموزشی که با توجه به رشد جمعیتی، آموزش‌وپرورش نسبت به آنها اعلام نیاز کرده است.»
سرپرست اداره کل نوسازی مدارس استان هرمزگان، مدارس غیراستاندارد و تخریبی را مسأله همه استان‌ها در سطح کشور می‌داند، دغدغه‌ای که تنها مختص استان هرمزگان نیست: «متاسفانه دوستان در انتخاب عنوان خبر کاملا بی‌دقت بودند و خبر این مدرسه با عنوانی نامناسب در رسانه‌ها منعکس شد. ریزش سقف، تعریف فنی خاص خود را دارد که در گستردگی اتفاقی که برای این مدرسه افتاد، نمی‌گنجد. اعتبارات سالانه از اعتبارات ملی و دولتی تقریبا عدد 150میلیارد تومان را برای یک‌سال نشان می‌دهد، البته بخشی را هم مشارکت خیرین تأمین‌می‌کند. ما سالانه تقریبا 100 فضای آموزشی را تحویل‌می‌دهیم.» هاشمی بیشترین تعداد مدارس غیراستاندارد را مختص روستاها می‌داند: «جمعیت قابل‌توجهی از جمعیت شهرستان میناب در روستاها ساکن هستند. مدارسی که خشت‌وگلی نیستند و در رده مدارس فرسوده قرار می‌گیرند. شرایط آب‌وهوایی و اقلیمی، بارش‌های رگباری استان و لرزه‌خیز بودن استان عواملی هستند که دستبهدست هم می‌دهند تا عمر ساختمان‌ها نسبت به استان‌های دیگر عدد پایین‌تری را به خود اختصاص بدهند.»
نیم‌نگاهی به حوادث دانش‌آموزی
ریزش سقف و دیوار، آتش گرفتن بخاری، نبود وسیله نقلیه و مشکلات دیگر مسائلی بودند که مسئولان آموزش‌وپرورش از کمبود بودجه برای آنها گلایه کرده‌اند؛ کمبود بودجه‌ای که مدام تکرار می‌شود تا حوادث دانش‌آموزی خبرساز شوند. نگاهی کوتاه به حوادث دانش‌آموزی از سال 91 تا 97 گواه وخامت این مسأله است.
حادثه تلخ دانش‌آموزان شین‌آباد در آذرماه 91 همه را مبهوت‌کرد؛ 29 دانش‌آموز دختری که با بخاری نفتی دچار سوختگی شدید شدند و دو نفر از آنها به دلیل شدت سوختگی برای همیشه چشم بر این دنیا بستند. دوسال بعد یعنی بهمن 93 ریزش دیوار حیاط مرکز پیش‌دبستانی و دبستان پسرانه 12 دانش‌آموز را مصدوم و روانه بیمارستان کرد. حادثه‌ای که علتش فروریختن محافظ بین دیوار ساختمان درحال ساخت اعلام شد. اردیبهشت 95 هم نام شهرستان میناب سر زبان‌ها افتاد. بارندگی بهانه‌ای شد برای فروریختن سقف مدرسه‌ای که بیش از 200دانش‌آموز را در دو نوبت صبح و عصر داشت. خوشبختانه این حادثه آسیبی را متوجه دانش‌آموزان نکرد. شهریور همان سال دیوار مدرسه‌ای در روستای بخار شهرستان چابهار فروریخت تا کودک پنج‌ساله جانش را از دست بدهد. در این حادثه سنگینی آوار دیوار فرسوده مدرسه‌ای دیگر در یکی از روستاهای چابهار موجب این اتفاق شد، البته این کودک از دانش‌آموزان مدرسه نبود. دی ماه 95 هم مربوط به ماجرای دبستان شهدای روستای سادات‌آباد سمیرم بود؛ حادثه‌ای که خبر از زیر آوار ماندن 6دانش‌آموز داد و علت ریزش دیوار وزش باد گزارش شد.
مهر 96 سقف مدرسه‌ای خشت و گلی فرو ریخت، خبری که با گفته‌های وزیر آموزش‌وپرورش وقت مبنی بر استانداردسازی مدارس خشت‌وگلی و کپری مصادف شد.
آبان همان سال ریزش سقف مخزن سیمانی آب مدرسه‌ای در روستای برمک بوشهر چهار دانش‌آموز را مصدوم و راهی بیمارستان کرد. دی‌ماه هم سقف مدرسه آزادی خیابان پیروزی به دلیل فرسودگی و کهنگی مدارس فروریخت.
آذر 97 دبستان و پیش‌دبستانی غیرانتفاعی دخترانه اسوه حسنه در زاهدان بر اثر افتادن بخاری نفتی روی زمین موکت و پارتیشن‌های کلاس آتش گرفت که این حادثه در نهایت جان چهار دانش‌آموز را گرفت و باعث لغو مجوز مدرسه اسوه حسنه شد.