[ملیحه محمودخواه] ساعت 5 و 26دقیقه صبح روز پنجم دی ماه 82 بود که همه چیز با خاک یکسان شد، 16 سال از این اتفاق می‌گذرد اما هنوز مردم این دیار بار این غم را به دوش می‌کشند. پنجم دی هر سال یادی است از ثانیه‌هایی که سال‌ها از آن روز می‌گذرد و هر بار که تکرار می‌شود غم عمیق این مردم با تمام مشکلات حل‌نشده بیرون ریخته می‌شود، همه می‌دانند دردی در وجودشان خانه کرده است اما با این حال تلاش می‌کنند زمان را به فراموشی بسپرند و زندگی جدیدی را پایه‌ریزی کنند تا دانشگاه بم درس مدیریت بحران را به مردم آموزش دهد. در شانزدهمین سالگرد زلزله بم، مربیان باسابقه حوزه آموزش هلال احمر از سراسر کشور به همراه معاون آموزش، پژوهش و فناوری، مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان کرمان و جمعی از مسئولان محلی مربیان امدادونجات در بم گرد هم آمدند تا علاوه بر آموزش و توان‌افزایی مربیان به جانباختگان حادثه زلزله بم ادای احترام کنند.
پیمایش کویرنوردی مربیان امدادونجات جمعیت هلال احمر در دومین سال پیاپی با عنوان به یاد بم با حضور 200 بانوی مربی امدادونجات از سراسر کشور برگزار شد که شرکت‌کنندگان طی این سه روز پس از پیمایش کویر و شرکت در مراسم پنجم دی، از مکان‌های تاریخی و دیدنی این استان نیز بازدید کردند. رضا فلاح، مدیرعامل جمعیت هلال احمر کرمان، در خصوص دومین دوره برگزاری این همایش به «شهروند» گفت: «این دومین دوره همایش به یاد بم بود که در کرمان برگزار شد سال قبل این همایش با حضور مربیان آقا برگزار شد و امسال این گردهمایی مخصوص مربیان خانم بود. این همایش از سوم تا ششم دی ماه برگزار شد و اولین هدف این گردهمایی گرامیداشت یاد و خاطره جانباختگان زلزله بم بود اما در کنار آن برنامه‌های آموزشی برای مربیان برگزار شد تا مربیان آموزش‌هایی را که در این دوره می‌بینند به استان خود منتقل کنند.» بنا بر گفته مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان کرمان بیش از 200 نفر امدادگر و مربی از سراسر کشور میهمان هلال احمر کرمان بودند و 8 کیلومتر پیاده‌روی یکی از برنامه‌هایی بود که مربیان شرکت‌کننده برگزار کردند و این برنامه در جهت توان‌افزایی مربیان اجرا شد.
بم امروز با بم فردای زلزله فاصله زیادی داشت
الهه دستینه 16 سال پیش به‌عنوان نیروی داوطلب به بم رفته بود و آنچه در ذهنش از بم به جا مانده بود، صدای شیون و ضجه‌ای بود که از دل مردم عزادار بم به گوش می‌رسید. او پس از سال‌ها دوباره به بم بازگشته است ولی بم امروز با بم 16 سال پیش را کاملا متفاوت می‌بینید. «بم آن شهری نیست که 16 سال پیش دیدم و خاطره تلخ آن برایم باقی ماند؛ شهر دوباره ساخته شده و مردم با افتخار به ساختن آن مشغولند. آنها تلاش کردند تا زندگی و امید را در کوچه پس‌کوچه بم جاری کنند.»
همراه خانم دستینه سه نفر دیگر از استان گیلان به این همایش اعزام شده‌اند که به گفته خانم دستینه افراد شرکت‌کننده در این همایش بیشتر مربیان باسابقه‌ای بودند که از استان‌های مختلف به این همایش آمده بودند. او می‌گوید: «بیش از200 مربی خانم که سابقه طولانی در آموزش امداد دارند، شرکت کرده‌اند که علاوه بر توان‌افزایی از جاهای دیدنی این استان نیز بازدید کردیم.»
این مربی گیلانی معتقد است که در این دوره توانسته‌اند آموزش‌های مفیدی را ببینند تا آن را به سایر مربیان در شهر‌های خود آموزش دهند. زلزله 16 سال پیش در بم در 12 ثانیه 50هزار نفر را کشت و این موضوع لزوم آموزش‌های پیش از حادثه را بیشتر می‌کند؛ زیرا به گفته دستینه وقتی مردم بدانند که در زمان حادثه چه کاری باید انجام دهند، آمار آسیب‌دیدگان حادثه کاهش پیدا می‌کند.
او که به نمایندگی از مربیان باسابقه در این همایش سه روزه حضور داشت، معتقد است این دوره با مربیان سایر نقاط کشور آشنا شده‌اند که این تعامل آنها را با فرهنگ‌ها و رسوم مردم در اقصی نقاط کشور آشنا کرده است.
گردهمایی بم نظرم را نسبت به بم تغییر داد
لیلا خلوصیان یکی دیگر از مربیان شرکت‌کننده در گردهمایی به یاد بم است. او که از البرز به این همایش رفته و معتقد است تصورش نسبت به بم در این سفر تغییر کرده است، می‌گوید: «بم را شهری ویران می‌دانستم، زیرا پس از زلزله بم کمتر درخصوص این شهر و بازسازی آن اطلاع‌رسانی شده بود، اما در این سال‌ها تلاش شده است که بم به حالت اول برگردد و مردم زندگی عادی خود را از سر بگیرند.»
این مربی کرجی که چند سالی است در استان البرز فعالیت می‌کند، معتقد است آموزش قبل از زلزله بسیار اهمیت دارد و گردهمایی‌هایی مانند همایش به یاد بم می‌تواند باز آموزی تجربه‌های گذشته مفید باشد: «نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشت این است که برخی از آموزش‌ها باید به خانواده‌ها داده شود تا در هنگام زلزله از آن استفاده کنند، زیرا نبود آموزش‌های به موقع مهم‌ترین حلقه مفقوده در مدیریت بحران است. براساس آمار بیشترین تلفاتی که در حوادث رخ می‌دهد به دلیل نبود آموزش صحیح و به موقع است و درواقع یادآوری چنین حوادثی لزوم آموزش‌های لازم را ضروری می‌کند.»
آموزش مهم‌ترین رکن ایجاد آمادگی است
محمودرضا پیروی، دبیرکل جمعیت هلال‌احمر هم در دومین پیمایش کویرنوردی مربیان جمعیت هلال‌احمر حضور داشت و با گرامیداشت یاد و خاطره جانباختگان زلزله بم در جمع مربیان هلال‌احمر گفت: «باید نگاه کلی و جامع به برنامه مدیریت بحران داشته باشیم. آموزش مهم‌ترین رکن ایجاد آمادگی است و باید آموزش‌های همگانی را در جامعه نهادینه کنیم. آمادگی و آموزش در کاهش میزان مرگ‌ومیر بسیار موثر است. زمانی که آموزش همگانی نهادینه شود، نخستین شخصی که به حادثه می‌رسد، امدادگر آموزش دیده است.»
افزایش تاب‌آوری جامعه مهم‌ترین هدف توسعه آموزش همگانی است
بنا بر گفته معاون آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال‌احمر پنجم دی ماه در تقویم آموزشی معاونت آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال‌احمر روز گردهمایی مربیان امدادونجات به نام «به یاد بم» نام‌گذاری شده است. سلطانی هدف از برگزاری این گردهمایی را ایجاد آمادگی و افزایش تاب‌آوری جامعه می‌داند و می‌گوید: «بنا داریم هر‌سال به همراه مربیان کشور با حضور در بم، یاد و خاطره جانباختگان زلزله بم را گرامی بداریم. برای رسیدن به جامعه‌ای تاب‌آور باید آموزش‌های همگانی را توسعه دهیم که یکی از محورهای اصلی در برنامه‌های آموزشی، مربیان هستند. بنابراین ما با سرمایه‌گذاری در توانمندسازی مربیان امیدواریم که در تحقق جامعه‌ای آماده در برابر مخاطرات نقش بیشتری داشته باشیم.» او با تأکید بر اینکه حادثه زلزله بم دانشگاه مدیریت بحران است و درس آموختگی از این واقعه هنوز تداوم دارد ادامه می‌دهد: «اداره مستقل امور مربیان امدادونجات در حوزه آموزش‌های تخصصی با هدف پیگیری امور مربیان را معاونت آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال‌احمر راه‌اندازی کرده است.»
محمودرضا پیروی، دبیرکل جمعیت هلال‌احمر هم در دومین پیمایش کویرنوردی مربیان جمعیت هلال‌احمر حضور داشت و با گرامیداشت یاد و خاطره جانباختگان زلزله بم در جمع مربیان هلال‌احمر گفت: «باید نگاه کلی و جامع به برنامه مدیریت بحران داشته باشیم. آموزش مهم‌ترین رکن ایجاد آمادگی است و باید آموزش‌های همگانی را در جامعه نهادینه کنیم. آمادگی و آموزش در کاهش میزان مرگ‌ومیر بسیار موثر است. زمانی که آموزش همگانی نهادینه شود، نخستین شخصی که به حادثه می‌رسد، امدادگر آموزش دیده است.»