شهروند| دو توله شیر سفید را در قفسی جا دادهاند، برای دیدنش بلیت میفروشند و میگویند: «میخواهیم خط خونی جدید راه بیندازیم.» توله شیرها را چند ماهی پس از آوردن دو شیر ایرانی به باغ وحش ارم و سه زرافه و دو توله جگوار به باغ وحش صفادشت، از آفریقا به ایران آوردهاند. باغ وحشها برای کشاندن بازدیدکنندگان به مجموعههایشان به تکاپو افتادهاند و با ادعای احیا و کاهش بیماریهای ژنتیکی، گونههای نادر و درحال انقراض را به کشور وارد میکنند. شیرهای سفیدی که به باغوحش چمران کرج آورده شدهاند، آخرین مورد این تقلا هستند: «هیر» توله نر و «دنا» توله ماده. فعالان حقوق حیوانات انتقال گونههای نادر را «نمایش تازه باغ وحشها برای تبلیغ» میخوانند.
چند روز گذشته تصویری از محل نگهداری توله شیرهای سفید در کنار چند خروس انتقادهایی به همراه داشته است. هرچند در فضای مجازی چنین متنی به این تصویر ضمیمه شده: «بچه شیرهای سفید آفریقایی که تازه همین چند روز قبل به ایران آورده شدند و خروسهای ایرانی برایشان تازگی دارند، از ترس خروسها به جعبه پناه بردند.»
ورود توله شیرهای سفید پیش از این در یکی از اکانتهای اینستاگرامی خبر داده شده بود. امیر مطهری خود را در اینستاگرام وکیل دادگستری معرفی کرده و در پستی یکی از توله شیرها را بغل گرفته و میگوید: «قانون اساسی اشعار میدارد حفاظت از محیطزیست تکلیف هر ایرانی و شهروند ایرانی است. در همین راستا ما برای نخستین بار در ایران اقدام به وارد کردن شیرهای سفید آفریقایی کردهایم، برای اصلاح خط خونی که در کشور وجود دارد و ایجاد نسل شیرسفید در ایران.» توله شیر خرناسه میکشد و او میگوید که قرار است این شیر ابتدا در «سافاری دهکده طبیعت باراجین» ساکن شود و در مرحله بعد «زیست بومی برای این حیوان نادر» ساخته شود.
علی کشمیری، فعال حقوق حیوانات درباره ادعای ایجاد خط خونی به «شهروند» میگوید: «وظیفه باغ وحشها حفظ گونههای در معرض انقراض کشورهای دیگر نیست. مگر آنها توانستهاند در حفظ گونههای داخلی تاثیرگذار باشند که حالا میخواهند بر کشورهای دیگر اثر بگذارند؟» او باغ وحش دزفول را مثال میزند که ادعای احیای شیر آفریقایی داشت: «میگفتند داریم این گوشه شیر آفریقایی را احیا میکنیم. اما با یک جفت نر و ماده نمیشود یک گونه را احیا کرد و نجات داد. باید تعداد بیشتر باشد وگرنه همخونی بهوجود میآید.» باغ وحش صفادشت هم نمونهای دیگر است: «آنها میگفتند میخواهیم جگوار تکثیر کنیم.» این تلاشها درحالی است که از چهارسال پیش فعالیت سیرک حیوانات در ایران ممنوع شده و باغ وحشها علاوه بر آوردن گونههای خاص، به ازای پرداخت هزینهای بیشتر اجازه میدهند بازدیدکنندگان حیوانات را لمس کنند و با آنها عکس بگیرند، بدون آنکه توجه کنند چنین کاری استرس زیادی به حیوانات وارد میکند. باغ وحش صفادشت ملارد یکی از همین موارد است که تبلیغات زیادی هم دراینباره دارد. «شهروند» پیش از این گزارش داده بود که این باغ وحش خرداد سال پیش گفته بود که برای نخستین بار سه زرافه به ایران آورده و مرگ یکی از آنها را پنهان کرده بود. کشمیری میگوید: «اگر باغوحشها آمار تلفات و مرگومیر حیوانات خود را در دسترس مردم قرار دهند، همه چیز شفاف خواهد شد، اما آنها از آمار ورودی و خروجیشان چیزی نمیگویند و در عوض هر کدامشان گونه تازهای را رو میکنند.» این فعال حقوق حیوانات ادامه میدهد: «تمام ادعایشان برای حفاظت از حیات وحش برای تبلیغ است. در گذشته شیوه تبلیغشان متفاوت بود و حالا پشت ادعاهای تازهشان پنهان میشوند. محیطزیست این روزها آنقدر رنجور و بیکس شده که هر کسی با روشی آن را دستاویز کارهایش میکند. کافی است آنها بگویند میخواهند حیوان جدیدی بیاورند، نه این همه شعار و ادعا. مگر برای شیر ایرانی در باغ وحش ارم ادعای احیا نداشتند؟ باغ وحش ارم هم همین کار را کرد و همین حرفها را زد.»
پوریا سرداری، کارشناس حیات وحش هم در پروفایل شخصیاش به این ادعاها اعتراض کرده است: «این نمایش تازهای از باغوحشهاست؛ پنهان شدن در سایه زیستشناسی به بهانه آوردن جانوران خاص و کمیاب. برای آوردن جگوار و شیر سفید هدفشان را تکثیر در اسارت به منظور حفظ گونههای خاص در معرض انقراض و ایجاد خط خونی جدید معرفی میکنند، این درحالی است که طبیعت ایران چنین گونههایی نداشته است. مگر ما آنقدر در برنامه حفاظت موفق بودهایم که خط حفاظت گونههای دیگر را آغاز کنیم؟» از نگاه سرداری انجام چنین کارهایی چهره حفاظت از حیات وحش و محیطزیست را خدشهدار میکند و بهتر است باغوحشها هدفشان را صادقانه اعلام کنند: درآمدزایی با تکثیر و نمایش جانوران.