نقل است که جرج برنارد شاو نویسنده طناز ایرلندی طی نخستین سفر خود به ایالات متحده وقتی در بندر نیویورک از کشتی پیاده شد، چشمش به مجسمه آزادی افتاد، پس یکی از آمریکایی‌های حاضر را خطاب قرار داد که: «این چیست؟» و جواب شنید: «این مجسمه آزادی است»! برنارد شاو نیز با قیافه‌ای متفکر بحث را چنین تمام کرد: «آه درست است، خاطرم نبود که از خیلی قدیم رسم بر این بوده است تندیس هر آنچه مفقود شده و از بین رفته را بسازند و درهمان مکانی که گم شده، نصب کنند»! با این مقدمه و فارغ از اینکه دیالوگ فوق حقیقتا ردوبدل شده یا تنها لطیفه‌ای سیاسی است، امروز به مناسبت سالروز تولد گوستاو ایفل به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مهندسان تاریخ معاصر قصد داریم تاریخچه دو اثر مشهور او یعنی برج ایفل و مجسمه آزادی را به نحوی مختصر مرور کنیم.
نماد فرانسوی آمریکا
187سال پیش در چنین روزی، برابر 15 دسامبر 1832 میلادی، الکساندر گوستاو ایفل، یکی از تواناترین متخصصان سازه‌های فلزی که تاریخ مهندسی جهان به خود دیده، در شهر دیژون فرانسه به دنیا آمد. هرچند همه او را با مشهورترین اثرش یعنی برج 324متری ایفل می‌شناسند، اما بناهای فلزی بی‌شمار دیگری نیز از او به جا مانده که جمیع آنها لقب «جادوگر فلز» را برایش به ارمغان آورده‌اند. وقتی دولت وقت فرانسه تصمیم گرفت به مناسبت یکصدمین‌سال استقلال ایالات متحده از انگلستان و برای پاسداشت دوستی دوکشور فرانسه و آمریکا- و شاید هم دهن‌کجی به بریتانیا- مجسمه‌ای نمادین از لیبرتاس (الهه آزادی در اساطیر رومی) را به‌عنوان هدیه برای ساکنان آن سوی آتلانتیک بفرستد، هیچ‌کس در سپردن پروژه به گوستاو ایفل کوچک‌ترین شکی به خود راه نداد. پس از طراحی تندیس توسط فردریک آگوست بارتولدی مجسمه‌ساز شهیر، طراحی سازه داخلی آن را گوستاو ایفل انجام داد تا چندی بعد این اثر مِسین پس از استقرار در حاشیه خلیج نیویورک، به مسافرانی که از راه دریا وارد آمریکا می‌شوند، خوشامد بگوید.
غول فلزی پرطرفدار
گوستاو ایفل را نیز همچون دیگر نامداران جهان چه در عرصه سیاست، چه در هنر و چه در ورزش با عظیم‌ترین اثرش یعنی برج ایفل می‌شناسند؛ سازه‌ای تشکیل‌یافته از 7هزار و 300 تن فولاد که برای هربار رنگ‌آمیزی آن فقط 60 تن رنگ لازم است. باورکردنش سخت است اما ساخت چیزی که امروز به‌عنوان نماد فرانسه شناخته می‌شود و سال‌هاست عنوان پربازدید‌ترین بنای جهان را از آن خود کرده، در ابتدای کار با مخالفت جمع کثیری از چهره‌های مشهور فرانسوی مواجه شد و کسانی چون الکساندر دوما، امیل زولا و گی دو موپاسان به نوعی ساخت آن را تلف‌کردن فولاد می‌دانستند. گوستاو ایفل برج مشهور خود را ظرف 26ماه از 18هزار قطعه و 2میلیون و 500هزار پیچ و مهره و پرچ ساخت. تمام محاسبات فنی این برج شامل تخمین نیروهای کششی و فشاری وارده بر آنکه عمده‌اش از وزن خود برج و نیروی باد حاصل می‌شد، توسط شخص ایفل انجام گرفت و محاسبات فوق به قدری دقیق بود که بعدها دیگر مهندسان در ساخت آسمانخراش‌ها از آن الهام گرفتند.
منبع: دایرةالمعارف بریتانیکا