راضیه زرگری| در کنفرانس بین‌المللی ژنو که پنجشنبه گذشته به کار خود پایان داد، نمایندگان 168کشور به همراه 187جمعیت هلال‌احمر و صلیب‌سرخ حضور داشتند که سه روز درباره مهم‌ترین مسائل بشردوستانه کره خاکی بحث و تبادل‌نظر کردند. کنفرانس بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر، از‌سال 1867، هر چهارسال یک‌بار برگزار می‌شود و کشورهای عضو کنوانسیون ژنو و نمایندگان نهضت جهانی هلال‌احمر صلیب‌سرخ را گرد هم می‌آورد. کنفرانس بین‌المللی یک وجه تمایز با دیگر اجلاس‌های سالیانه صلیب سرخ و هلال‌احمر دارد؛ حضور نمایندگان دولت‌ها به‌عنوان اهرم فشار در تصمیم‌سازی‌های سیاسی و همان چیزی که می‌تواند به مصوبات کنفرانس بار حقوقی بدهد. دست‌اندرکاران صلیب‌سرخ معتقدند این کنفرانس یکی از بی‌نظیرترین فرصت‌های تصمیم‌گیری در مسائل بشردوستانه جهان است. فرصتی که می‌تواند جلوی تحریم‌های بی‌رحمانه و قطعنامه‌های ضد حقوق بشری کشورها را بگیرد و تصمیم‌سازی‌های سیاسی را به سمت اقدامات بشردوستانه هدایت کند؛ اتفاقی که امسال شاهدش نبودیم. دقیقا در فرصتی که کشورها در قالب فعالیت‌های بشردوستانه و غیرسیاسی سعی می‌کنند گامی برای رسیدن به صلح و آرامش جهان زخمی از درگیری و جنگ بردارند، آمریکا و متحدانش جلوی تصویب یک بند تعهدآور در مسیر بشردوستی را گرفتند. یکی از نکته‌های قابل توجه در این کنفرانس که برای کشور ما اهمیت زیادی داشت مربوط به بند پیشنهادی نماینده ایران درباره آثار تحریم‌ها بر ارایه کمک‌های بشردوستانه بودکه این بار هم آمریکا عملا ثابت کرد جدا کردن «تحریم‌ها» از «اقدامات بشر دوستانه»، برایش صرفا یک شعار بی‌محتواست. در جریان برگزاری این کنفرانس، هیأت آمریکا به همراه هیأت‌های کانادا و انگلیس با تصویب بند پیشنهادی کشورمان درباره آثار منفی تحریم‌ها بر ارایه کمک‌های بشردوستانه به انسان‌های متأثر از بلایای طبیعی مخالفت کرد.
تبعات منفی تحریم‌ها بر اقدامات بشردوستانه و زورگویی ادامه‌دار آمریکا
مخالفت علنی آمریکا با ابراز نگرانی کنفرانس درباره آثار منفی تحریم‌ها بر امور بشردوستانه، به روشنی دروغ بودن ادعاهای این کشور را مبنی بر مستثنی بودن موضوعات بشردوستانه از شمول تحریم‌ها ثابت کرد. بقایی هامانه، سفیر و رئیس هیأت کشورمان در واکنش به این اقدام می‌گوید که تحریم‌های یکجانبه آمریکا ناقض اصول بنیادین بشر دوستانه و حقوق بشر است. هیأت آمریکایی درحالی مانع تصویب بند پیشنهادی ایران درباره آثار منفی تحریم‌ها بر ارایه کمک‌های بشردوستانه به انسان‌های متأثر از بلایای طبیعی شد که تعداد قابل توجهی از کشورها از ایده پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران حمایت کرده بودند. به گفته اسماعیل بقایی هامانه، سفیر و رئیس هیأت ایران در این کنفرانس مخالفت علنی آمریکا با ابراز نگرانی کنفرانس درباره آثار منفی تحریم‌ها بر امور بشر دوستانه، به روشنی دروغ بودن ادعاهای این کشور را مبنی بر مستثنی بودن موضوعات بشردوستانه از شمول تحریم‌ها ثابت کرد. سی‌وسومین کنفرانس بین‌المللی‌صلیب‌سرخ و هلال احمر در هفته گذشته، با حضور نمایندگان دولت‌ها، نهضت‌های ملی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر و سازمان مردم نهاد در ژنو برگزار شد.
تبعات منفی تحریم بر کارکرد مستقلانه و انسان‌دوستانه نهادهای بشردوستانه ازجمله مواردی بود که صریحا در سخنان مقام‌های فدراسیون بین‌المللی صلیب‌سرخ ازجمله رئیس کمیسیون جمعیت‌های صلیب‌سرخ و هلال احمر به آن تأکید شده است. وقتی از تبعات منفی تحریم‌ها در مسیرهای بشردوستی و کمک به مردم صحبت به میان می‌آید، نزدیک‌ترین خاطره برای ما ایرانی‌ها سیل 9ماه پیش در بیش از پنج استان کشور است که خسارت‌های بسیار زیادی به مردم وارد کرد. هیچ وقت آن روزهای پر غصه گلستان و لرستان را فراموش نمی‌کنیم زمانی که همه ایران یک‌صدا سرود مهربانی را برای کمک به سیل‌زدگان می‌خواند،کمک‌های نقدی بین‌المللی پشت درهای بسته تحریم‌های ظالمانه و غیرانسانی آمریکا و متحدانش ماند؛ در شرایطی که جامعه جهانی آمادگی خود را برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به مناطق سیل‌زده ایران اعلام کرده بود، به دلیل تحریم‌ها عملاً روند کمک‌رسانی‌ها با مشکل روبه‌رو شد. این روند را فقط می‌توان تروریسم اقتصادی نامید؛ به تعبیر محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان، آمریکا با تروریسم اقتصادی، مردم ایران را هدف قرار داد و مانع واریز شدن کمک‌های مالی ایرانیان خارج از کشور به حساب‌های هلال‌احمر شد.
ماجرا زمانی مضحک و خنده‌دار می‌شود که آمریکایی‌ها تمام این تحرکات غیرانسانی را منکر شدند؛ در همان بحبوحه سیل ماه‌های ابتدایی سال، آمریکا مدعی شد که اقلام بشردوستانه را از شمول تحریم‌ها علیه ایران معاف کرده‌است، واقعیت اما بسته بودن تمام حساب‌های بین‌المللی جمعیت هلال‌احمر به علت تحریم‌های اقتصادی بود که دقیقا مسائل بشردوستانه را تحت‌تأثیر قرار می‌داد. مقامات ایرانی اعلام کردند به‌دلیل تحریم‌های آمریکا نهادهای بین‌المللی امکان امداد و کمک‌رسانی را به صورت نقدی به ایران ندارند. بهرام قاسمی، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه در همان ایام عنوان کرد با توجه به بلوکه بودن حساب‌های هلال احمر هیچ شهروند خارجی یا ایرانی مقیم خارج نمی‌تواند کمکی به مردم سیل‌زده ارسال کند. قاسمی با اشاره به اینکه آمریکا حساب‌های هلال‌احمر را مسدود کرده است، افزود: «آمریکا مسیرهای کمک‌رسانی به سیل‌زدگان را مسدود کرده‌است.» این اقدام آمریکا در آستانه سالگرد خروج این کشور از برجام بود که نشان‌دهنده رویکرد ضد مردمی دولتمردان این کشور به‌رغم شعار‌ها و ادعاهای مسخره آنهاست که می‌گویند تحریم‌ها بر ضد مردم ایران نیست. عرف ارتباطات سیاسی بین‌الملل این است که در شرایط سخت و اضطراری تمام سیستم‌های بانکی مسدود نمی‌شوند و امکان ارسال کمک‌های بشردوستانه و انسانی به مردم از طریق نهاد‌هایی مثل صلیب‌سرخ و هلال‌احمر فراهم می‌شود، اما آمریکا با پیش گرفتن یک رویکرد ضدانسانی و ظالمانه تمام مسیرهای کمک‌رسانی به مردم سیل‌زده را مسدود کرد.
3میلیون یورو پشت درهای بسته تحریم
تیرماه امسال بود که رئیس سابق جمعیت هلال‌احمر از دریافت نکردن کمک‌های نقدی بین‌المللی به سیل‌زدگان کشورمان به دلیل بسته بودن حساب‌های ارزی خبر داد. علی اصغر پیوندی درباره کمک‌های نقدی بین‌المللی به سیل‌زدگان کشور گفت: «طبق کنوانسیون‌های بین‌المللی مصوب سازمان ملل، تحریم‌ها نباید در امور بشر دوستانه اثری داشته باشد، اما متاسفانه شاهدیم که تحریم‌ها مانع دریافت کمک‌های جمعیت بین‌المللی و مردم ملل دیگر به هموطنان سیل‌زده کشورمان شده است.» او با بیان اینکه میزان کمک‌های نقدی بین‌المللی به سیل‌زدگان کشورمان بالغ بر ۳میلیون یورو است، اظهار داشت: «اما متاسفانه به دلیل بسته بودن حساب‌های ارزی کشور تاکنون هیچ مبلغی دریافت نکرده‌ایم. این کمک‌ها از سوی فدراسیون جهانی صلیب سرخ، جمعیت‌های ملی و پاپ‌ها جمع‌آوری شده، اما به دلیل مسائل بین‌المللی قادر به انتقال این مبالغ به کشور نیستیم. این کمک‌ها به‌عنوان امانت در نزد فدراسیون صلیب‌سرخ است و به محض هموار شدن مسیرهای ارزی به دست ما خواهد رسید.» با وجود این،پیوندی ابراز امیدواری کرد پاسخ‌های منطقی مجامع بین‌المللی، باز کردن مسیر انتقال این مبالغ به ایران باشد.