راضیه زرگری| ژنو، پایتخت نهضت جهانی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر میزبان یکی از اجلاس‌های بین‌المللی خود بود که براساس اساسنامه این نهضت هر چند‌سال یک‌بار در مقر اصلی صلیب سرخ جهانی برگزار می‌شود؛ کنفرانس بین‌المللی جمعیتهای صلیب‌سرخ و هلال‌احمر هر چهار‌سال یک‌بار در واپسین هفته‌های سال میلادی درحالی روسا و نماینده‌های 192 جمعیت ملی صلیب سرخ و هلال‌احمر را دور هم جمع می‌کند که یک ویژگی منحصربه‌فرد دارد؛ علاوه بر نماینده جمعیتهای ملی و نماینده فدراسیون بین‌المللی، نماینده دولت‌های کشورهای عضو نهضت جهانی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر نیز در این کنفرانس حضور دارند و همین ویژگی متمایز، نوعی پشتوانه حقوقی به نتایج این کنفرانس می‌دهد. چراکه ابزار قدرت و تصمیم‌سازی‌های سیاسی و استراتژیک در دست دولت‌هاست و حضور نمایندگان سیاسی در این کنفرانس می‌تواند چشم‌انداز مثبتی به سوی جهان زخم‌خورده از جنگ‌ها، درگیری‌ها و میلیون‌ها نفر آواره و بی‌پناه باشد و کورسوی امیدی برای تحقق صلح پایدار و ارتقای عدالت در مسیر حقوق بشردوستانه بین‌المللی. «امروز انجام دهید، فردا بسازید»؛ سی‌وسومین کنفرانس بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر از نهم تا دوازدهم دسامبر در مرکز همایش‌های بین‌المللی ژنو برگزار شد؛ بهبود زندگی مردم آسیب‌دیده از جنگ‌ها و درگیری‌های مسلحانه، بلایای طبیعی و سایر موقعیت‌های اضطراری، مهم‌ترین هدف این کنفرانس عنوان شده است. این کنفرانس اما در اصل تلاش می‌کند در دستور کار جهانی در مسیر بشردوستی تأثیرگذار باشد و به علاوه چالش‌های کنونی و آینده مبهم پیش روی مردم جوامع آسیب‌دیده و بحران‌های انسان‌دوستانه را که درحال حاضر با آن روبه‌رو هستیم بررسی کند. به بهانه برگزاری سی‌وسومین کنفرانس بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر در ژنو، فرانچسکو روکا رئیس فدراسیون جهانی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر و پیتر مائورر رئیس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال احمر در مورد چالش‌های بشردوستانه گفتگویی داشته‌اند که آن را می‌خوانید.
امیدهای شما برای کنفرانس بین‌المللی چیست؟
فرانچسکو روکا: کنفرانس بین‌المللی موقعیتی منحصربه‌فرد است که همه مؤلفه‌های جنبش بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر می‌توانند در یک فضای امن اصول بنیادی نهضت را با نمایندگان دولت‌ها درمیان بگذارند. امیدوارم بتوانیم از این فرصت استفاده کنیم تا در مورد مهم‌ترین چالش‌های بشردوستانه مانند بحران آب و هوا، مهاجرت و پناهندگی، جرم‌انگاری در کمک‌های بشردوستانه و احترام به مجریان فعالیت‌های بشردوستانه بحث و تبادل‌نظر کنیم؛ هرچند هر کدام از این عناوین سهم اندکی در کنفرانس داشته باشند. ما به یک ندای پرقدرت هلال‌احمر - صلیب‌سرخ احتیاج داریم تا از طرف جوامعی که در آن خدمت می‌کنیم از آنها دفاع کنیم. امیدوارم بحث‌های مثمرثمر و جسورانه‌ای در کنفرانس شاهد باشیم و حواس‌مان باشد تا از مباحثی که می‌تواند در سطح بین‌المللی بین تحرک‌های بشردوستانه تفرقه افکنی کند، دور شویم. مسئولیت عمیقی نسبت به نمایندگی 192جمعیت ملی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر و تقریباً 14میلیون داوطلب فعال در این جمعیت‌ها دارم. در این میان به‌شدت از دستور کار بومی‌سازی مسئولیت‌های بشردوستانه، همان روند انسانی که چند سال پیش در اجلاس جهانی بشردوستانه ایجاد شد، دفاع خواهم کرد. جمعیتهای ملی بازیگران محلی نهضت جهانی بشردوستی در جایگاه ممتاز هستند. ما باید جمعیتهای ملی را تقویت و آنها را در هر فرآیند تصمیم‌گیری درگیر کنیم. بدون‌شک این ابزار قدرت جنبش ما محسوب می‌شود؛ ایده اصلی هنری دونان بنیان‌گذار نهضت جهانی صلیب سرخ: جمعیتهای ملی قدرتمند، نقش آفرینان محلی قوی به معنای جوامع محلی نیرومند است.
پیتر مائورر: تعهد فوق‌العاده کنفرانس این است که در بروز فجایع، خشونت و درگیری‌ها، در زمینه توسعه نیافتگی و سایر چالش‌های جهانی، زمانی که ناامیدی و ویرانی‌ها به بیشترین سطح می‌رسد، می‌توان زندگی را نجات و رنج و دردمندی انسان‌ها را به‌واسطه روابط ویژه امضاکنندگان کنوانسیون های ژنو و مؤلفه‌های نهضت صلیب‌سرخ و هلال‌احمر کاهش داد. روابط ویژه زیر چتر نهضت جهانی بشردوستانه، این حقیقت را به رسمیت می‌شناسد که نه کشورها و نه جوامع مدنی هیچ‌کدام به تنهایی نمی‌توانند بر این مسائل غلبه کرده و چالش‌ها را از پیش رو بردارند؛ آنها در این مسیر به همکاری و مشارکت یکدیگر احتیاج دارند. درحال حاضر ما این فرصت را به دست آورده‌ایم تا روابط خاص خود را با کشورهای جهان تقویت کنیم. به بیان دیگر این تقویت روابط می‌تواند به پیشرفت در مضامین کلیدی و قطعنامه‌های کنفرانس بینجامد: حفظ احترام به حقوق بشردوستانه بینالملل، پاسخگویی به مهم‌ترین مناطق در معرض آسیب‌پذیری )سلامت روان، حمایت روانی، بازگرداندن پیوندهای خانوادگی، بحران آب و هوا، تحول دیجیتال، مهاجرت، پناهندگی و چالش‌های شهری( و همچنین اعتماد به اقدامات بشردوستانه.
به نظر شما بزرگ‌ترین چالش‌های نهضت جهانی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر درحال حاضر چیست؟
فرانچسکو روکا: چالش اصلی ما این است که برای پیش‌بینی و تشخیص آسیب‌پذیری‌های جدید همیشه در تعامل و آماده برای انطباق برنامه‌ها در راستای پاسخگویی باشیم. آسیب‌پذیری‌های جدید، پدیده‌ای است که در سراسر جهان با بسیاری از موارد اضطراری پیچیده آن روبه‌رو هستیم: بحران آب و هوا، بحران‌های بشردوستانه مرتبط با مهاجرت و شیوع بیماری‌ها در کنار بسیاری از بحران‌های طولانی مدت که با توجه به پایداری فعالیت‌های بشردوستانه ما را با چالش‌های جدی مواجه می‌کند. نکته مهم این است که باید به‌عنوان یک نهضت مکمل فعالیت کنیم تا بتوانیم خود و جمعیتهای ملی را در محوریت هر بحث و تصمیمی قرار دهیم. دنیای بیرون، افرادی که ما به آنها خدمت می‌کنیم، داوطلبان، عموم مردم و رسانه‌ها، درواقع همه آنها فقط یک صلیب‌سرخ یا هلال‌احمر را میبینند. بنابراین ما باید براساس نهضت و جنبش هماهنگ بشردوستانه عمل کنیم؛ ما باید در کنار هم بنشینیم، منافع فردی را کنار بگذاریم و در مورد نقش‌ها و مسئولیت‌ها، گفت‌وگوی صادقانه و موثر داشته باشیم. در این میان اگر ما سازگار نباشیم، یکسری تغییرات بر ما تحمیل می‌شود؛ جهان به سرعت در حال تغییر است و ما باید بر این اساس
سازگار شویم.
پیتر مائورر: نهضت صلیب‌سرخ و هلال‌احمر نیروی فوق‌العاده قدرتمندی در جهان محسوب می‌شود. نوعی گوناگونی که در این نهضت وجود دارد، کشورهایی که از آن آمده‌ایم، زبان‌هایی که با آن صحبت می‌کنیم و تجربیاتی که به صورت جداگانه و جمعی داشته‌ایم، برمی‌آید و همین گوناگونی قدرت را ایجاد می‌کند. اما واقعیت بحران‌هایی که جهان امروز (چه حرکت‌های انسان دوستانه و چه دولت‌ها) با آن روبه‌رو است، بسیار زیاد و پیچیده هستند. چیزی که امروز می‌بینیم، ماهیت بحران‌ها در حال تغییر است و شکاف گسترده‌ای بین شکل و مقیاس نیازهای مردم و ظرفیت پاسخگویی ما وجود دارد. در صورتی که راه‌حل‌های سیاسی وجود نداشته باشد، جنگ‌ها طولانی‌تر می‌شود و حتی تا چند دهه ادامه پیدا می‌کند. درگیری‌های شهری امروز در بحران‌ها برجسته است؛ این درگیری‌ها باعث تخریب گسترده و وارد شدن صدمات غیرقابل جبران به غیرنظامیان و محل زندگی آنها می‌شود. جنگ‌ها همه سیستم‌های زیرساختی را نابود می‌کند، درحالی‌که غیرنظامیان بی‌شماری سال‌ها آواره می‌شوند و به همین ترتیب پیامدها و نیازهای جدید بحران ایجاد می‌شود. درکنار نیازهای اولیه مانند غذا و سرپناه، خانواده‌های آواره شده به برق، آب و سیستم‌های بهداشتی هم احتیاج دارند. آنچه ما به‌عنوان «نیازهای اضطراری» به آن نگاه می‌کردیم، درحال تغییر است و به همین نسبت هم پاسخ‌های ما.
علاوه بر این موارد، باید به نیازهای پنهان هم توجه داشته باشیم؛ سلامت روان و نیازهای روانی و اجتماعی افراد. همه جوامع آسیب‌دیده و همه کسانی که درد و رنجی به آنها تحمیل شده است، از سکوت، سرشکستگی و حمایت نشدن مناسب رنج می‌برند. این رنج پنهان توجه ما را به اندازه نیازهای جسمی نیاز دارد. نهایتا ما باید از اعضای خود حمایت کنیم؛ داوطلبان و کارکنان صلیب‌سرخ و هلال‌احمر همان پاسخگوهای بحران هستند. داوطلبان جمعیتهای ملی که در کشورشان درگیری و جنگ رخ داده است، به‌رغم مصیبت‌های شخصی در کشورشان و خطراتی که تهدیدشان می‌کند، داوطلبانه در این مسیر قدم گذاشته‌اند؛ من فداكاري آنها را درک می‌کنم. ما بايد مطمئن باشيم كه همه براي همديگر و در کنار هم مثل یک خانواده هستیم.
اعتماد یکی از موضوعات مهم مطرح شده در کنفرانس بود؛ چگونه می‌توانیم اعتماد به نفس بیشتری نسبت به اقدامات بشردوستانه برقرار کنیم؟
فرانچسکو روکا: اعتماد فاکتور بسیار مهمی است که نه‌تنها به‌عنوان یکی از مضامین اصلی کنفرانس بین المللی، بلکه به‌عنوان یک ریسمان قرمز برای ما در جلسات قانونی تلقی می‌شود. من اعتقاد دارم که بزرگ‌ترین قدرت ما این است که داوطلبان نهضت جهانی صلیب‌سرخ از همان جمعیت های ملی و جوامع محلی که از آنها حمایت می‌کنند، برآمده‌اند. آنها فرهنگ را درک می‌کنند، به همان زبان صحبت می‌کنند؛ آنها کسانی هستند که قبل در طول و بعد از هر بحران یا فاجعه را دیده و درک می‌کنند. جنبش ما بی‌نظیر است: ما از طریق داوطلبان خود اعتماد جوامع را به دست آورده و حفظ می‌کنیم. معنای اعتماد در شرایطی تعریف می‌شود که آمبولانس یا تیمی درمانی در میدان درگیری و خشونت می‌توانند ورود پیدا کنند و تحسین همه مردم را به دنبال خواهد داشت. این تجربه را بارها و بارها در ماه‌های گذشته در مکان‌های مختلف داشته‌ایم؛ بدیهی است ما هنوز باید در این فعالیت‌های بشردوستانه بهتر کار کنیم، اما من مطمئن هستم برای حفظ اعتماد مردمی که به آنها خدمت می‌کنیم و همچنین در میان سازمان‌های مردم نهاد و شرکای خود بهترین موقعیت را داریم. ما باید جوامع را درگیر و آنها را در جریان هر کاری که انجام می‌دهیم، قرار دهیم و در این مسیر عمیقاً متعهد به انجام وظایف خود هستیم.
پیتر مائورر: اعتماد بزرگی به جنبش صلیب‌سرخ و هلال‌احمر وجود دارد. اعتماد ستون عملکرد موفقیت آمیز محسوب می‌شود و در جوامع تکه تکه شده امروز بسیار مورد نیاز است. من قاطعانه معتقدم که جنبش می‌تواند یک محرک قدرتمندتر برای جلب اعتماد جوامع عمومی باشد؛، از طریق ارزش‌هایی در ذهن ما تجسم می‌شود، دیدگاهی که ما نمایندگی آن را برعهده داریم و عملگرایی که بر اساس آن اقدام می‌کنیم. در واقع اعتماد، مجوز ما برای جلب اعتماد جوامع، گروه‌های مسلح و همه مردم برای ارایه کمک‌های بی‌طرفانه بشردوستانه است. ما با اعتماد عمومی مردم تعریف و شناخته شده‌ایم؛ میلیون‌ها نفر که می‌گویند: «وقتی من رنج کشیدم، شما آنجا بودید.»