«در کشاکش دین و دولت» کتاب تازه‌ای از محمدعلی موحد مورخ، مولوی‌پژوه و حقوقدان برجسته ایرانی حاصل پژوهش‌های موحد در باب رابطه میان دین و دولت در اسلام و ارتباط ایران و ایرانیان با این مقوله است.
کتاب «در کشاکش دین و دولت» با گزارشی فشرده از دوران سی‌ساله پس از رحلت پیغمبر اکرم(ص) در ‌سال ۱۱ هجری تا صلح امام حسن(ع) و معاویه در ‌سال ۴۱ هجری آغاز شده و در پی آن، موحد چنانکه خود گفته است، می‌کوشد «با دقت در مضمون روایت‌های مورخان و تعمق در زیر و بم آنها، تصویری بالنسبه معقول و قابل اعتماد از آن دوران به دست دهد.»بر این پایه او دو نگاه را از دو منظر به این دوران سی‌ساله به مخاطب ارایه می‌دهد. یکی نگاهی که عمده تمرکزش بر مقوله شکل‌گیری و تأسیس حکومت اسلامی و مقوله خلافت است و دیگری نگاهی که بر نزاع‌های برآمده از شکل‌گیری این حکومت  تمرکز دارد. به‌عنوان نمونه در بخش «نگاه اول» از فصل اول کتاب، محمدعلی موحد به مقولاتی مانند «تصویری از حکومت در صدر اسلام»، نسبت ساخت حکومت خلیفه‌ای با ساخت پادشاهی، ابعاد مقوله بیعت و... پرداخته است و در بخش «نگاه دوم» مقولاتی مانند «نزاع در میان قریشیان»، «نخستین ترور سیاسی در اسلام»، «چگونه مسلمانان بر خلیفه شوریدند؟»، «نزاع خانگی و ماجرای جنگ شتر» و... می‌پردازد.دوران سی‌ساله‌ای که موحد در فصل اول کتاب بر آن تمرکز کرده، آبستن وقایع شگرفی بوده است که سرنوشت حکومت زیر پرچم اسلام را رقم زد. در آن 30 سال، ماجراهایی سهمگین و خون‌آلود اتفاق افتاد. فصل دوم کتاب «چگونه اسلام در ایران راه یافت؟» نام دارد. این فصل با مروری بر روند سقوط یزدگرد و تسخیر ایران آغاز می‌شود و پس از مروری گزارش‌گونه از فرازونشیب‌های نبرد به روایات متون تاریخی و ازجمله آنچه طبری و فردوسی، بلاذری و دینوری درباره نبردهای میان اعراب و ایرانیان نوشته‌اند، می‌پردازد و پس از نگرشی انتقادی به روایت فردوسی از این نبردها، در بخشی که «تحلیل و تأمل» نام گرفته است، به مقوله ساختار ناعادلانه جامعه ساسانی و تأثیر آن در پیروزی اعراب می‌پردازد. فصل سوم کتاب «برآمدن دیوان و دیوان‌سالاران» نام گرفته است. این فصل از منظری اقتصادی به مقوله فتوحات پرداخته است. بخش اول این فصل به پیشینه دیوان‌سالاری نزد مسلمانان تا پیش از فتوحات اختصاص یافته است و بر مقولاتی نظیر «خالصه‌جات»، «بطایح»، «انواع درآمدهای دیوانی»، «دفاتر مساحی»، «مالیات سرانه»، «بیت‌المال» و... تمرکز دارد. در بخش دوم این فصل به نوآوری‌های دوران فتوحات در زمینه‌های مالی  و مقولاتی مانند جایگاه خراج و جزیه در نظام اقتصادی اسلام با تمرکز بر آنچه در قرآن و شاهنامه فردوسی ذکرشده، توجه شده است. «آغاز تأسیس دیوان در اسلام»، «رایزنی عمر با صحابه» و «خراج در عراق و ایران» ازجمله مباحثی است که ذیل این بخش آمده است. منابع اصلی و فرعی درآمد دولت هم از دیگر مباحث این فصل هستند. به گفته موحد منابع فرعی درآمد دولت «صوافی، هدایای نوروز و مهرگان، عوارض بازرگانی و...» را شامل می‌شده است. فصل چهارم کتاب «ایرانیان در میان تازیان» نام گرفته است. این فصل با مرور «روابط آغازین ایرانیان با مسلمانان» آغاز می‌شود و ازجمله به مقولاتی نظیر «ایرانیان در خدمت پیامبر(ص)»، «نامه پیامبر (ص) به خسروپرویز»، «سوره روم»، «ایرانیان در یمن»، «جانبداری ایرانیان یمن از اسلام» و... می‌پردازد. بخش دوم این فصل به فرآیند گرویدن ایرانیان به اسلام می‌پردازد.فصل پنجم کتاب «تازیان در ایران» نام گرفته است و ابتدای آن با مقوله گسترش فتوحات اعراب در مناطق داخلی سرزمین ایران ازجمله اصفهان، کاشان، ری، فارس، کرمان، سیستان، آذربایجان و خراسان اختصاص یافته و بخش دیگر آن عهدنامه‌ها و امان‌نامه‌هایی را که میان ایرانیان و اعراب منعقد شده است، مرور می‌کند.ششمین و آخرین فصل کتاب «قصه شگفت خارجی‌گری و پدیده قرا» نام گرفته است. تمرکز این فصل بر شکل‌گیری خوارج در اسلام است و به مقوله حضور خوارج در ایران توجه دارد. پی‌نوشت این فصل «خارجی‌گری نو» نام گرفته است.